Mô hình kinh tế hợp tác xã (HTX) là một loại hình tổ chức kinh tế đã hình thành lâu đời và ngày càng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.
Sản xuất hàng mây tre lá xuất khẩu tại một HTX ở huyện Đông Hòa - Ảnh: N.TRƯỞNG
Các tổ chức kinh tế HTX ở Phú Yên cũng như các tỉnh, thành trong cả nước, hay trên thế giới đều hoạt động theo sự điều chỉnh của Luật HTX hoặc khuôn khổ pháp lý riêng, nhưng đều có chung bản chất thống nhất trong loại hình hoạt động của tổ chức này. Do vậy, việc phát triển mô hình HTX kiểu mới phải dựa vào những đặc trưng cơ bản của mô hình kinh tế này. Hiện nay, ngoài các HTX hoạt động theo mô hình kiểu mới, vẫn còn một số HTX lúng túng, chưa nhận thức hết, thậm chí quên đi hiệu quả của loại mô hình này. Do đó, việc giới thiệu mô hình HTX kiểu mới đóng vai trò quan trọng cho sự đi lên của kinh tế tập thể. Mô hình HTX kiểu mới gói gọn trong ba nguyên tắc: tự trợ giúp, tự quản lý và tự chịu trách nhiệm.
Các thành viên HTX tự nguyện cùng nhau góp vốn để thành lập và duy trì hoạt động. Bản thân xã viên cũng tự nhận thấy nếu đứng riêng một mình, họ sẽ gặp nhiều bất lợi trong sản xuất kinh doanh. Do vậy, khi liên kết, hỗ trợ những người cùng hoàn cảnh với mình cũng là cách tự cứu lấy mình. Nguyên tắc tự trợ giúp thông qua HTX, các thành viên có vai trò hết sức quan trọng. Ở Phú Yên, nhờ nhận thức được điều này nên nhiều HTX đã từng bước vượt qua khó khăn, không chỉ trụ vững mà còn phát triển.
Mặt khác, trong một tổ chức tập hợp các cá nhân riêng lẻ thì vai trò của ban kiểm soát, ban quản trị, chủ nhiệm HTX rất quan trọng. Trong đó, tất cả các thành viên, xã viên trong HTX đều được tham gia bầu cử, ứng cử vào các vị trí trên. Việc được tham gia hay giám sát của các thành viên vào quá trình ra quyết định về hoạt động của HTX sẽ góp phần đảm bảo cho HTX hoạt động theo đúng mục tiêu hỗ trợ thành viên. Bên cạnh việc tham gia vào quá trình tự quản lý với tư cách là khách hàng, thành viên, xã viên HTX còn tham gia vào hoạt động của HTX với tư cách chủ sở hữu nên họ cũng phải chịu trách nhiệm trong quá trình tồn tại và phát triển của HTX. Họ phải chịu trách nhiệm ít nhất trong khuôn khổ vốn góp của mình, cũng như các thỏa thuận nghĩa vụ khác nếu được quy định trong điều lệ của từng HTX. Nếu HTX hoạt động không tốt, thua lỗ thì thành viên, xã viên chịu thiệt thòi nhất. Nếu xa rời nguyên tắc trên, nhiều khả năng HTX sẽ rơi vào tình trạng hoạt động kém hiệu quả, làm ăn thua lỗ, buộc phải ngưng hoạt động.
PHƯỚC BẢO
