Nghề sản xuất đồ gốm xuất hiện và tồn tại ở Phú Yên đã hàng trăm năm. Theo thời gian, cùng với sự xuất hiện của nhiều loại vật liệu mới và sự thay đổi về nhu cầu sử dụng của cộng đồng dân cư các làng nghề gốm nung dần bị mai một. Hiện ở thôn 5 Hòa Vinh (huyện Đông Hòa) còn duy trì được 50 hộ gia đình theo nghề với khoảng 100 lao động. Xã An Thạch (Tuy An) chỉ còn có hai hộ sống bằng nghề này.

Sản phẩm chủ yếu của làng nghề là những vật dụng thông thường như bọng giếng, chát đựng nước, chậu trồng cây cảnh, hỏa lò, nồi đất, ấm sắc thuốc... Các sản phẩm này tiêu tốn nhiều nguyên nhiên liệu; quá trình sản xuất nặng nhọc, thuần túy về tính năng sử dụng nên khó tiêu thụ. Do đó người làm nghề có thu nhập rất thấp và làng nghề thì ngày mai một.

Để khôi phục và phát triển các làng gốm, sản phẩm cần được nâng cao giá trị và tính mỹ nghệ - Ảnh: Q.THUẦN

Trong khi đó những năm gần đây, sản phẩm gốm đất nung mỹ nghệ được thị trường ưa chuộng dùng trang trí nội ngoại thất, làm quà lưu niệm. Do đó, vấn đề đặt ra là làm sao khôi phục, các làng nghề gốm theo hướng sản xuất sản phẩm mỹ nghệ, vừa có thể khai thác tiềm năng của địa phương, vừa tiết kiệm nguyên liệu đất sét, cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao thu nhập của người lao động. Một dự án khôi phục và phát triển nghề gốm đất nung đang được Trung tâm khuyến công Phú Yên triển khai, trước mắt tổ chức đào tạo nâng cao cho 50 lao động làm hạt nhân cho các làng nghề, giúp cho khoảng 100 lao động có thu nhập ổn định từ nghề, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh của các hộ gia đình. Hiện đã có 7 lao động tại làng nghề gốm Hòa Vinh được đưa đi đào tạo nâng cao tay nghề tại cơ sở gốm đất nung mỹ nghệ Lê Đức Hạ ở tỉnh Quảng Nam. Những lao động này có kỹ năng thiết kế mẫu mã sản phẩm, có nhiều điều kiện tham gia sản xuất và phát triển nghề sau khi được đào tạo.

Về thị trường cho sản phẩm, bà Tô Thị Hòa, Giám đốc Trung tâm Khuyến công Phú Yên, cho biết: Tại Phú Yên có DNTN Đại Hưng Phát đang phát triển sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ vỏ ốc trên nền các chất liệu từ hàng mỹ nghệ gốm đất nung, sứ, cao lanh... nên trước mắt chúng tôi vận động doanh nghiệp làm đầu mối tiêu thụ sản phẩm cho các làng nghề gốm. Trên cơ sở đó khuyến khích DN phát triển thành DN hạt nhân làm động lực cho các làng nghề gốm đất nung phát triển, và sản phẩm của làng nghề sẽ là nguồn nguyên liệu đầu vào của DN mà không phải mua từ các tỉnh khác như Bình Dương, Quảng Nam như hiện nay. Vấn đề chính là góp phần khôi phục các làng nghề gốm nung.

QUỐC HƯNG