Sở Tài nguyên và Môi trường Phú Yên đang lấy ý kiến của các ngành để tham mưu UBND tỉnh ban hành quy định mới về chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo Nghị định 69/2009/CP-NĐ của Chính phủ. Ông Nguyễn Kim Phúc, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Phú Yên cho biết:

Xã Hòa Tâm (Đông Hòa) được quy hoạch xây dựng khu kinh tế Nam Phú Yên sẽ thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Phú Yên  - Ảnh: N.TRƯỜNG

 

Lâu nay, việc triển khai thực hiện các dự án trong cả nước nói chung, Phú Yên nói riêng gặp nhiều khó khăn, chậm trễ trong khâu giải phóng mặt bằng. Nguyên nhân chủ yếu là do chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư còn nhiều bất cập, thiếu thống nhất trong hệ thống văn bản pháp luật. Trong đó đáng chú ý là về giá đất, chính sách về bồi thường liên quan đến các loại đất, tài sản trên đất, thực hiện ở mỗi dự án thường có những khác biệt dẫn đến người dân hiểu khác nhau và khiếu kiện kéo dài, gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án. Nghị định 69/2009 của Chính phủ ra đời nhằm bổ sung hoàn thiện các lĩnh vực: Quy hoạch sử dụng đất; giá đất; bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; trình tự thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất; phát triển quỹ đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất. Nghị định này có nhiều điểm mới về xác định đơn giá đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, cần được cụ thể hóa phù hợp với tình hình thực tế địa phương.

*  Vậy giá đất để thực hiện đền bù khi Nhà nước thu hồi đất được tính như thế nào?

- Đơn giá đất để bồi thường, hỗ trợ là đơn giá đất hiện hành tại thời điểm có quyết định thu hồi do UBND tỉnh quy định và công bố cùng có mục đích sử dụng đất với đất bị thu hồi; không bồi thường, hỗ trợ theo đơn giá của loại đất sẽ được chuyển đổi mục đích sử dụng sau khi thu hồi hoặc không bồi thường theo đơn giá của loại đất do người sử dụng đất tự chuyển đổi mục đích sử dụng không phù hợp với mục đích sử dụng đất đã được giao đất theo quy định của pháp luật.

Tại thời điểm thu hồi đất mà giá đất do UBND tỉnh ban hành chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường thì tiến hành xác định lại giá đất trong một số trường hợp cụ thể như Điều 11 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP quy định.

* Còn đối với chính sách bồi thường, hỗ trợ thiệt hại tài sản trên đất, di chuyển công trình, nhà cửa và tái định cư có những điểm mới nào, thưa ông?

- Về bồi thường đất, khi Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng vào mục đích nào thì bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng đất. Nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất tại thời điểm quyết định thu hồi đất; trường hợp bồi thường bằng việc giao đất mới hoặc giao đất ở tái định cư hoặc nhà ở tái định cư, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được thanh toán bằng tiền.

Về chính sách hỗ trợ sẽ được thực hiện bằng nhiều hình thức như về đất, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp, tái định cư… Hộ gia đình khi bị thu hồi đất vườn, ao cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được công nhận là đất ở thì ngoài việc được bồi thường theo giá đất nông nghiệp trồng cây lâu năm còn được hỗ trợ bằng 30 - 70% giá đất ở của thửa đất đó, song cũng không quá 5 lần hạn mức giao đất ở tại địa phương. Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà không có đất bồi thường thì ngoài việc bồi thường bằng tiền còn được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và đào tạo việc làm theo một trong các hình thức sau: bằng tiền hoặc bằng một suất đất ở hoặc một căn hộ chung cư hoặc một suất đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp. Ví dụ nếu nhận hỗ trợ bằng tiền thì đất nông nghiệp được tính với giá từ 1,5 đến 5 lần đối với toàn bộ diện tích đất bị thu hồi; diện tích được hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương. Đặc biệt, phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư phải lấy ý kiến người thu hồi đất thuộc đối tượng chuyển đổi nghề để họ có thể lựa chọn hình thức hỗ trợ phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

Về tái định cư, khi chuẩn bị đầu tư những dự án có liên quan đến tái định cư thì chủ dự án phải trình cấp có thẩm quyền quyết định về địa điểm xây dựng khu tái định cư và nguồn vốn xây dựng tái định cư; đồng thời phải có trách nhiệm triển khai xây dựng khu tái định cư phù hợp với tiến độ thực hiện bồi thường cho các hộ dân, không để tiến độ xây dựng khu tái định cư chậm hơn tiến độ bồi thường của dự án.

* Có một thực tế, khi người dân nhận tiền bồi thường thì giá cả không còn phù hợp với thực tế. Việc này sẽ được giải quyết ra sao?

- Nếu việc chậm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ do cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường gây ra như do chưa thông báo nhận tiền bồi thường, thiếu vốn chi trả, chưa bố trí đất tái định cư thì được điều chỉnh bổ sung tăng giá bồi thường, hỗ trợ theo đơn giá đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ về đất tại thời điểm chi trả tiền bồi thường.

Trường hợp do người bị thu hồi đất gây ra như không chịu nhận bồi thường, hỗ trợ và nhận đất tái định cư để khiếu nại mà những vấn đề khiếu nại không thuộc lỗi cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường thì vẫn được bồi thường, hỗ trợ theo đơn giá đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ về đất theo phương án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đối với những trường hợp cố tình không chấp hành việc di dời, giao trả mặt bằng đúng thời gian quy định thì bị cưỡng chế để thu hồi đất theo quy định của pháp luật. Những thiệt hại tài sản do cưỡng chế (nếu có) không được bồi thường và những chi phí tổ chức cưỡng chế  theo quy định pháp luật được trừ vào chi phí bồi thường thiệt hại của đối tượng bị cưỡng chế.

* Xin cảm ơn ông!

NGUYÊN TRƯỜNG (thực hiện)