Gói kích cầu thông qua cho vay hỗ trợ lãi suất đã triển khai 2/3 thời gian, hiện chỉ còn gần ba tháng nữa sẽ kết thúc. Dù quy định không chấp nhận cho doanh nghiệp vay vốn để đảo nợ, song doanh nghiệp vẫn có thể “lách” quy định. Có ý kiến cho rằng, trong tình hình hiện nay việc đảo nợ cũng là điều... tốt cho nền kinh tế!
Khách hàng giao dịch tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư – Phát triển Phú Yên – Ảnh: Q.THUẦN
Qua khảo sát thực tế cho thấy, đến nay vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp ở Phú Yên chưa “chạm” được gói hỗ trợ lãi suất 4%/năm của Chính phủ. Trong số 1.500 doanh nghiệp đăng ký hoạt động trên địa bàn Phú Yên, hiện chỉ có khoảng 1/3 doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn vay. Theo ông Trần Văn Mạnh - Giám đốc Công ty TNHH sản xuất- thương mại Vạn Sanh (TP Tuy Hòa), doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó khăn trong việc vay vốn hỗ trợ lãi suất, vì điều kiện cho vay vẫn hết sức chặt, đặc biệt là phải có tài sản thế chấp. Nhiều chủ doanh nghiệp khác cũng than phiền rằng chỉ có hợp đồng vay mới mới được hỗ trợ lãi suất, trong khi nhiều doanh nghiệp đang trong tình trạng có nợ cũ từ cuối năm 2008, hàng hóa đến nay vẫn chưa bán hết nên chưa thể trả nợ cũ để được vay mới...
Theo báo cáo của các ngân hàng thương mại tại Phú Yên, đến nay dư nợ cho vay hỗ trợ lãi suất đạt 2.500 tỉ đồng với trên 35.000 khách hàng vay vốn, trong đó có gần 600 khách hàng là doanh nghiệp. Vấn đề dư luận đang quan tâm hiện nay là với số lượng tiền khá lớn như vậy được giải ngân nhanh trong một thời gian ngắn, liệu các doanh nghiệp có tìm cách vay nợ mới để trả nợ cũ (đảo nợ) không? Đại diện Công ty TNHH Phú Mỹ (khu công nghiệp Đông Bắc Sông Cầu) cho rằng không loại trừ trường hợp doanh nghiệp vay ở ngân hàng này để trả khoản nợ ở ngân hàng khác, bởi sau khi có chính sách hỗ trợ lãi suất vốn vay, nhiều doanh nghiệp cùng lúc vay vốn ở nhiều ngân hàng. Tuy nhiên, chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Phú Yên khẳng định không có việc ngân hàng và doanh nghiệp dựa trên quan hệ quen biết để bắt tay cho vay đảo nợ, vì các hợp đồng tín dụng thuộc diện hỗ trợ lãi suất đều được thanh, kiểm tra trước, trong, sau khi cho vay. Tại buổi làm việc với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên, ông Lê Tấn Vân – Giám đốc chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương (Vietinbank) tại Phú Yên- cho biết: “Toàn bộ các hợp đồng cho vay hỗ trợ lãi suất đều được giải ngân bằng hình thức chuyển khoản đến tận tay các đơn vị đã bán hàng hóa cho các doanh nghiệp vay vốn tại Vietinbank. Hơn nữa, trước và sau khi giải ngân vốn, ngân hàng đều tiến hành thanh, kiểm tra tình hình sử dụng vốn nên không có chuyện cho vay đảo nợ”.
Thực tế cho thấy, sau khi triển khai việc cho vay vốn hỗ trợ lãi suất, khối lượng công việc của cán bộ tín dụng tại các ngân hàng tăng lên gấp 3 – 5 lần so với trước đây. Tại hội sở chính của chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn (Agribank) Phú Yên, bình quân mỗi cán bộ tín dụng quản lý 1.500 khách hàng; trong đó có cả khách hàng là doanh nghiệp, hộ sản xuất, cá nhân. Với số lượng khách hàng quá lớn như vậy, hầu như cán bộ tín dụng nào cũng bị quá tải bởi công việc cho vay vốn hỗ trợ lãi suất. Không chỉ riêng Agribank, nhiều ngân hàng thương mại tại Phú Yên cũng trong tình trạng này. “Phải thừa nhận rằng khó có thể kiểm soát được các “chiêu” đảo nợ của doanh nghiệp, bởi công việc quá nhiều. Chưa biết thực hư thế nào, song có luồng thông tin về tình trạng doanh nghiệp “thỏa thuận ngầm” với nhau để lập dự án ảo hoặc hợp đồng ma, qua mặt cán bộ tín dụng, nhằm vay được lãi suất thấp, sử dụng không đúng mục đích” – lãnh đạo một ngân hàng thương mại tiết lộ.
Theo các chuyên gia kinh tế, ở một góc độ nào đó, việc đảo nợ sẽ không gây ảnh hưởng xấu gì đến nền kinh tế, ngược lại nó sẽ biến gói kích cầu thành gói cứu trợ tài chính cho các ngân hàng thương mại và như vậy cũng dẫn đến tác dụng kích cầu. Bởi khi doanh nghiệp trả được nợ cũ thì các ngân hàng thương mại mới có thể cho vay mới, tài chính của ngân hàng thương mại sẽ lành mạnh hơn vì được khách hàng thanh toán đầy đủ. Về phía doanh nghiệp, đảo nợ để có vốn duy trì được hàng vạn công ăn việc làm thì không khác gì được cấp cứu kịp thời qua cơn nguy kịch. Nếu không cho đảo nợ thì chẳng khác nào tiếp tay cho các “dịch vụ đảo nợ” với lãi suất nóng cực cao. Như vậy, một cơ chế đảo nợ hợp pháp để giảm bớt gánh nặng lãi suất cho doanh nghiệp là một việc nên làm không những trong bối cảnh hiện nay mà là một yêu cầu của thực tiễn để thị trường vốn vận hành thông suốt, giảm bớt hệ quả xấu từ mặt trái của nó.
NGUYỄN QUANG
