Mới đây, một số hộ dân ở huyện Tuy An trồng giống dưa leo xanh lại cho ra trái dưa leo trắng, đắng từ cuống đến đầu trái, không ăn được nên không bán được. Gần một tháng rưỡi trồng, chăm sóc dưa leo dưới cái nắng chói chang và khô khốc của mùa hè, những nông dân ở Tuy An xót xa nói họ “đắng họng” vì dưa leo đắng mà không hiểu vì sao có chuyện như vậy.
Điều đáng nói là những nông dân này là người có kinh nghiệm trồng dưa leo lâu năm, vẫn canh tác theo kỹ thuật trước nay mà họ áp dụng. Vậy sao dưa lại đắng khiến tiền của, công sức đầu tư của họ “đổ sông đổ biển”?
Đây không phải là trường hợp đầu tiên có chuyện nông dân trồng thứ này nhưng lại thu hoạch… thứ kia. Hồi trung tuần tháng 3 năm nay, nhiều nông dân ở hai huyện Đông Hòa, Tây Hòa vô cùng ngạc nhiên khi thấy họ mua giống cà dĩa – mà trên bao bì đựng giống vẫn còn in rõ rành rành – nhưng khi cây lớn lên, lại ra trái… cà giòn. Thị trường Phú Yên không chuộng cà giòn, nên nông dân thu hoạch cà xong rồi “khóc ròng” vì không biết bán ở đâu.
Bên cạnh đó là việc các nông dân ở huyện Tây Hòa hồi tháng 7 vừa rồi mua phân bón NPK về bón cây đã phát hiện mình bị lừa. Sau khi bón khá nhiều phân mà thấy cây vẫn không xanh tốt, nông dân sinh nghi bèn đi mua phân cùng chủng loại ngay tại đại lý đã bán cho mình trước đó, đem về ngâm nước, chà thử thì phát hiện “lõi” phân toàn… cát.
Đó là ba câu chuyện xót xa, đối với những người nông dân chân chất, quanh năm chỉ biết tận tụy lao động, sống nhờ vào mảnh ruộng, cái rẫy.
Cho đến nay, mới chỉ có câu chuyện thứ hai - chuyện trồng cà dĩa thu hoạch cà giòn – là có sự giải quyết bước đầu, khi doanh nghiệp cung cấp giống cho nông dân thừa nhận đã vào bao sai chủng loại giống và quyết định bồi thường cho dân. Tuy nhiên, có thông tin cho biết, việc giải quyết vụ “cà giòn” này cũng chưa có sự thống nhất giữa nhà nông và doanh nghiệp.
Còn việc trồng dưa leo xanh ra dưa leo trắng và đắng, đại lý cung cấp giống khẳng định là do lỗi canh tác của dân, rằng những trường hợp cho kết quả bất thường như trên chỉ là “lẻ tẻ” nên không có trách nhiệm giải quyết (!?). Chúng tôi cho rằng phát biểu như vậy là thiếu trách nhiệm. Ít ra, khi nông dân - những khách hàng tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp – có ý kiến, thì nhà sản xuất, nhà cung cấp phải tìm hiểu cụ thể trước khi khẳng định chắc chắn vấn đề. Rõ ràng, với lối canh tác quen thuộc, trên chân đất cũ mà sản phẩm làm ra lại khác, người nông dân có quyền hoài nghi hoặc giống kém chất lượng, hoặc lỗi trong khâu cung cấp giống.
Riêng vụ phân bón NPK dỏm, các cơ quan chức năng đã vào cuộc, nhưng đã ba tuần trôi qua mà vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Nguyên nhân là có sự chồng chéo, phức tạp trong việc lấy mẫu, kiểm định mẫu phân. Khoảng thời gian từ khi thực hiện kiểm tra, lấy mẫu và đến kết luận khá dài như vậy gián tiếp gây thiệt hại cho nông dân. Bởi lẽ, trong khoảng thời gian đó, doanh nghiệp hoặc nhà sản xuất phân bón có thể tẩu tán lượng phân kém chất lượng; còn nông dân lại phải mua phân vì cây đến kỳ cần bón phân thì phải bón, không thể chậm trễ; chưa kể quy trình công bố kết quả chậm còn khiến nông dân những nơi khác thiếu thông tin có thể mua nhầm phân dỏm.
Đảng ta có nghị quyết để phát triển “tam nông”, Chính phủ có nhiều chính sách kích cầu và an sinh xã hội cho nông dân, nông thôn thì những thông tin trên cho thấy người nông dân vẫn còn gặp nhiều khó khăn để vươn lên. Những chuyện xót xa vừa rồi đối với nông dân tiếp tục đặt ra vấn đề đã cũ: Làm thế nào để mối liên kết “bốn nhà”: Nhà quản lý – nhà khoa học – nhà nông và doanh nghiệp thực sự khăng khít, thực sự có sự bổ trợ lẫn nhau?
QUỐC THANH
