Theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Yên được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2020 Phú Yên sẽ thành một cửa ngõ mới hướng ra Biển Đông cho vùng Tây Nguyên; hình thành cụm đầu mối giao thông đường sắt, đường thủy, đường hàng không, đường bộ Đông - Tây; phấn đấu trở thành trung tâm du lịch, dịch vụ lớn trong khu vực và cả nước. Khu kinh tế (KKT) Nam Phú Yên sẽ là chìa khóa để biến mục tiêu đó thành hiện thực.

Cảng Vũng Rô thuộc khu kinh tế Nam Phú Yên.  - Ảnh: M.NGUYỆT

 

VÙNG ĐẤT CÓ NHIỀU LỢI THẾ

Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, vùng đất ven biển nam Phú Yên giữ vai trò tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của địa phương. Đây là khu vực có nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật quan trọng, quốc lộ 1A được nâng cấp theo tiêu chuẩn đường cấp ba đồng bằng; quốc lộ 25 ở phía bắc và ĐT 645 lên Tây Nguyên; đường ven biển Phước Tân - Bãi Ngà nối KCN Hòa Hiệp với cảng Vũng Rô; tuyến đường sắt thống nhất với ga hàng hóa Phú Hiệp; cảng tổng hợp Vũng Rô đang tiếp nhận tàu 3.000DWT; sân bay Tuy Hòa đang thực hiện đường bay Tuy Hòa - TP Hồ Chí Minh mỗi tuần 5 chuyến. Trong khu vực, các KCN được xây dựng, đã thu hút nhiều dự án đầu tư, góp phần không nhỏ phát triển công nghiệp Phú Yên. Các phường Phú Lâm, Phú Thạnh, Phú Đông đang được xây dựng theo quy hoạch đô thị Nam Tuy Hòa. Xã Hòa Vinh được quy hoạch thành trung tâm huyện lỵ Đông Hòa với chức năng là đô thị dịch vụ của khu vực.

Thực tế cho thấy, vùng đất ven biển được quy hoạch cho KKT Nam Phú Yên trong những năm qua có tốc độ phát triển nhanh và có những đóng góp không nhỏ vào sự phát triển chung của tỉnh. Để phát huy tiềm năng, thế mạnh của vùng đất này, Chính phủ đã quyết định thành lập KKT Nam Phú Yên. Với những lợi thế phát triển thành cửa ngõ hướng biển của Tây Nguyên và các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia, Thái Lan, chuyển tiếp giữa các vùng kinh tế trọng điểm miền Trung với vùng kinh tế trọng điểm phía nam, có ý nghĩa đặc biệt về an ninh, quốc phòng nên KKT Nam Phú Yên được xác định là một khu kinh tế tổng hợp (bao gồm khu thuế quan và khu phi thuế quan). Với mô hình cụm cảng tổng hợp và chuyên dùng, công nghiệp lọc, hóa dầu, công nghiệp đa ngành, thương mại, dịch vụ, du lịch, đô thị và nông lâm ngư nghiệp, hình thành một không gian kinh tế độc lập. Theo các chuyên gia Viện Kiến trúc quy hoạch đô thị và nông thôn (Bộ Xây dựng), KKT Nam Phú Yên có lợi thế phát triển công nghiệp nhờ quỹ đất xây dựng dồi dào, gắn với sự hình thành và phát triển cảng nước sâu Vũng Rô, phát triển các ngành công nghiệp quan trọng như lọc, hóa dầu và các khu công nghiệp tập trung với các ngành công nghiệp sạch, công nghiệp kỹ thuật cao, dịch vụ và du lịch.

ĐỂ KKT NAM PHÚ YÊN SỚM HÌNH THÀNH

Ông Trương Phước Cường, Trưởng ban quản lý KTT Nam Phú Yên cho biết: Hiện tại, đồ án quy hoạch chung xây dựng KKT Nam Phú Yên đã được Viện Kiến trúc quy hoạch đô thị và nông thôn thực hiện, đang được UBND tỉnh xem xét, trình Chính phủ phê duyệt. Đồ án quy hoạch này chẳng những xác lập các mối quan hệ vùng tỉnh, khu vực và quốc tế mà còn xác định tầm nhìn, dự báo quy mô phát triển KKT qua các giai đoạn, hoạch định các khu chức năng, lập kế hoạch sử dụng đất, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan và kết cấu hạ tầng khu vực, các kế hoạch phân kỳ đầu tư xây dựng. Khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ là cơ sở pháp lý để lập các đồ án quy hoạch chi tiết và lập các dự án đầu tư vào KKT.

Hiện tại, trong KKT Nam Phú Yên có năm dự án hạ tầng các khu dân cư được đưa vào danh mục thực hiện đầu tư gồm: hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị nam TP Tuy Hòa, hạ tầng kỹ thuật khu trung tâm thị trấn Hòa Vinh, hạ tầng kỹ thuật thị trấn Hòa Hiệp Trung, hạ tầng kỹ thuật trung tâm hành chính mới xã Hòa Tâm, hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phục vụ KCN Hòa Hiệp. Riêng các khu tái định cư Phú Lạc, Hòa Tâm đã được Chính phủ cho phép thực hiện theo danh mục các dự án cấp bách vì lợi ích quốc gia, an ninh, an toàn năng lượng. Khu tái định cư Phú Lạc có quy mô 45 ha, đang thi công kết cấu hạ tầng kỹ thuật giai đoạn 1 trên diện tích hơn 10 ha để bố trí tái định cư phục vụ dự án Nhà máy Lọc dầu Vũng Rô.

Vấn đề quan trọng thời điểm này là sớm hình thành cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư để thu hút nguồn lực đầu tư vào KKT kể cả xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh. Cần nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm của các KKT đã hoạt động để xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện của tỉnh vì mục tiêu xây dựng KKT Nam Phú Yên thành một khu kinh tế tổng hợp, năng động, hoạt động có hiệu quả trong tiến trình hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.

NGUYÊN TRƯỜNG