Công trình có kế hoạch hoàn thành vào cuối năm 2004, nhưng vì xảy ra tiêu cực nên đến nay còn ngổn ngang. Chỉ vài ngày sau khi công an bắt tạm giam nguyên trưởng ban quản lý dự án, một đoạn kè chống ngập lụt cho TP Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) đã đổ sập xuống sông Đà Rằng!
BỜ KÈ “TRƯỢT” RA SÔNG
Ông Hồ Ngợi, 56 tuổi, một người dân sống ở khu phố Bạch Đằng (phường 6, TP Tuy Hòa) kể: Khoảng 18g30 đến 19g tối 31-5, người dân trong khu phố hoảng hốt khi nghe một tiếng nổ như bom ở phía bờ sông. Mọi người vội chạy về phía có tiếng nổ thì phát hiện một đoạn bờ kè của công trình chống ngập lụt TP Tuy Hòa (còn gọi là đê kè Bạch Đằng) đổ ập xuống sông. Các trụ bê tông đổ gãy đã đập vỡ phần đuôi chiếc tàu PY90370 và làm gãy mang cào tàu PY90928, hai trong hàng chục chiếc tàu đánh bắt xa bờ của bà con đang neo đậu tại đây. Đây cũng là vị trí mà ban đêm người dân địa phương thường đến hóng mát, nhưng may mắn sự cố trên xảy ra không gây thương vong về người do đêm 31-5 trùng với Tết Đoan ngọ, bà con sinh hoạt trong làng...
Cả một nhịp dài 11m đã trôi xuống sông Đà Rằng - Ảnh: Đức Thông
Sáng 1-6, tại hiện trường, ông Lê Văn Hương – Trưởng ban quản lý các dự án Thủy lợi thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên, đơn vị chủ đầu tư – cho biết: Nguyên một nhịp của bờ kè đã đổ xuống sông. Đoạn này có chiều dài 11m, gồm 4 cọc nhồi dài 12m (6m đóng xuống đất và 6m nhô lên mặt nước) cùng một hệ thống dầm neo, hiện nước sông đã xâm thực vào phía đường Bạch Đằng khoảng 5m và cuốn đi một khối lượng lớn đất đá của tầng lọc.
Điều đáng lo ngại hơn là các nhịp kế bên của nhịp kè đã trôi sông xuất hiện hiện tượng chuyển vị về phía dòng sông khoảng trên dưới 30cm so với vị trí ban đầu. Theo số liệu mà cơ quan chức năng đo được vào trưa 1-6, khoảng lệch của dầm ngang nhịp này là 30cm so với tim dầm. Nếu không có giải pháp khắc phục kịp, thì nhịp kè này chắc chắn cũng sẽ bị cuốn trôi khi thủy triều lên.
CÓ THỂ DO THI CÔNG KÉM CHẤT LƯỢNG
Dầm neo bêtông bị vỡ lở sắt ra ngoài và đang rỉ sét - Ảnh: ĐỨC THÔNG
Hiện các cơ quan chức năng đang tìm hiểu chính xác nguyên nhân gây nên sự cố sạt lở kè chống ngập lụt TP Tuy Hòa. Ông Lê Văn Hương cho rằng: “Có các nguyên nhân có thể gây nên sự cố này: đơn vị thi công chưa đổ đá chân để giữ vững phần chân công trình như thiết kế; chất lượng các cọc và dầm không đảm bảo; nhiều tàu thuyền của dân neo đậu vào các dầm ngang của bờ kè có thể tạo ra lực kéo lớn khi có gió”. Tuy nhiên, ông Hương nhấn mạnh rằng: Bằng quan sát, có thể thấy cọc cừ bị gãy ngang mặt cát, thép neo giữa cọc và dầm neo bị gỉ sét, liên kết giữa dầm neo và dầm cọc yếu; nhiều đoạn bê tông của các cọc, dầm bị vỡ, nước mặn có thể xâm nhập vào và ăn mòn sắt bên trong...
Không chỉ có thế, những tấm đan chắn cát giữa kết cấu bê tông cốt thép và phần tầng lọc chỉ được ghép với nhau một cách sơ sài, không dùng vữa kết nối. Ông Ngô Văn Phàm, một người dân địa phương, bức xúc: “Những tấm đan này không thể nào giữ được phần đất phía trong bờ kè, bởi mỗi khi có sóng lớn dập vào thì đất cát sẽ chui qua khoảng hở giữa các tấm đan này ra sông, công trình không chóng thì chầy cũng bị sạt lở”.
Cũng cần phải nhắc lại, phần lắp kè và đắp đê công trình chống ngập lụt TP Tuy Hòa thuộc gói thầu số 4 do Công ty Cơ khí xây dựng lắp máy và điện nước Hà Nội thi công mà cơ quan chức năng đã phát hiện tiêu cực vào cuối tháng 7 năm ngoái, đã khởi tố vụ án, khởi tố 11 bị can, trong đó đã bắt tạm giam 6 người (Báo Phú Yên đã thông tin). Tại đây, khi kiểm tra 20 cọc bê tông cốt thép trong tổng số 1.100 cọc thuộc gói thầu số 4 cơ quan chức năng phát hiện toàn bộ số cọc bị kiểm tra đều có thay đổi quy cách, chủng loại sắt thép so với hồ sơ thiết kế được UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt. Cụ thể: Cọc cừ bê tông chịu lực có chiều dài 12 mét phải thi công 12 cây sắt phi 22, nhưng chỉ được làm bằng sắt phi 20; cọc bê tông cốt thép (cọc néo) dài 4,1 mét phải thi công 12 cây sắt phi 22 thì chỉ thi công 8 cây (thiếu hụt 4 cây so với hồ sơ thiết kế); dầm ngang dài 7 mét phải thi công 6 cây sắt phi 20 nhưng chỉ sử dụng sắt phi 18. Ngoài ra, theo quy định, những cọc cừ bê tông chịu lực phải chừa sắt ra ngoài để nối kết với dầm bê tông ngang, nhưng đơn vị thi công đã không thực hiện, mà làm gian dối bằng cách hàn phía trên đầu cọc bê tông này bằng sắt phi 22 rồi cho đổ bê tông nhằm đánh lừa cơ quan chức năng khi nghiệm thu. Bên cạnh đó, cơ quan điều tra cũng đã phát hiện kích thước và khoảng cách giữa các trụ bê tông đóng xuống nước và các trụ bê tông neo không đúng như thiết kế.
Trước những ngổn ngang đó của công trình, chủ đầu tư và UBND tỉnh Phú Yên đã yêu cầu nhà thầu thi công phải “trả nợ” những hạng mục chưa thực hiện của công trình trong vòng hai tháng kể từ ngày 14-4-2006. Tuy nhiên cho đến nay, theo lời Trưởng ban quản lý các dự án thủy lợi Phú Yên Lê Văn Hương, các đơn vị thi công chỉ thực hiện chưa đến 25% khối lượng phần “nợ” này và nhanh nhất cũng phải 30-7 phần việc này mới hoàn tất.
“CHỖ NÀY SẠT LỞ ĐƯỢC, CHỖ KHÁC CŨNG CÓ KHẢ NĂNG SẠT LỞ”
Phần thiệt hại do sự cố sạt lở nhịp kè công trình chống ngập lụt TP Tuy Hòa, theo xác định ban đầu của chủ đầu tư là khoảng 70 triệu đồng. Tuy nhiên, điều cần thiết nhất hiện nay là phải kiểm tra lại toàn bộ gói thầu số 4 để xác định những điểm có khả năng bị sạt lở, bởi nói như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên Nguyễn Bá Lộc trong cuộc họp khẩn sáng 1-6 để giải quyết sự cố này: “Chỗ này sạt lở được thì chỗ khác cũng có khả năng sạt lở”. Chính vậy, bên cạnh việc chỉ đạo sớm xác định chính xác nguyên nhân và khắc phục ngay sự cố sạt lở, ông Nguyễn Bá Lộc còn giao nhiệm vụ cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên chỉ đạo kiểm tra toàn bộ gói thầu này để gia cố ngay những vị trí có thể bị sạt lở. Ông cũng chỉ đạo ngành NN&PTNT tạm thời xây dựng các cọc neo tàu cách bờ kè 1,5m về phía đất liền để bà con ngư dân neo tàu trong khi chờ đợi triển khai xây dựng các bích neo tàu trên bờ kè như thiết kế.
QUỐC KHƯƠNG – ĐỨC THÔNG
