Ở Phú Yên, từ khi thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX và Chương trình hành động số 13 của Tỉnh ủy về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” và thực hiện luật HTX sửa đổi (năm 2003), đến nay trên địa bàn tỉnh đã có 207 HTX hoạt động ở nhiều ngành, tăng 6,5% so với năm 2000. Các HTX đã từng bước chủ động tìm tòi, sáng tạo và lựa chọn hướng đi cho chính mình và tự khẳng định mình trong thực tiễn sinh động của quá trình phát triển.

Trong chiến lược tìm hướng đi mới, các HTX tiểu thủ công nghiệp bước đầu thể hiện tính năng động trong liên kết đào tạo nghề và tìm đầu ra cho sản phẩm - Ảnh: K.Sa

Thông qua mỗi chương trình, chính sách, những mô hình HTX có cơ sở hình thành và là tác nhân quan trọng mà người lao động lựa chọn. Khi nắm bắt chủ trương phát triển ngành nghề nông thôn, nhiều HTX nông nghiệp chuyển hướng đào tạo và liên kết đào tạo tay nghề cho người lao động để tạo việc làm cho xã viên lúc nông nhàn. Đi đầu là các HTXNN ngoài làm dịch vụ sản xuất nông nghiệp, các HTX đã từng bước áp dụng nhiều mô hình chuyển từ độc canh cây lúa sang chuyên canh, kết hợp giữa nông nghiệp với chăn nuôi, trồng trọt, phát triển ngành nghề phụ.

Đặc biệt, xu thế liên doanh liên kết hợp tác sản xuất kinh doanh giữa các HTX với nhau và giữa HTX với doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác bước đầu có những khởi động tốt như mô hình Liên hiệp HTX kinh doanh dịch vụ tổng hợp ở địa bàn huyện Phú Hòa, HTX quản lý chợ, HTX nuôi trồng và dịch vụ thủy sản ở ba huyện Sông Cầu, Tuy An và Đông Hòa. Nhiều HTX làm ăn có hiệu quả như Hòa Phong, Hòa Thắng 1, Hòa Quang 1, Hòa Bình 1.

Tuy nhiên, ở một số địa phương vẫn còn tình trạng buông lỏng hoặc can thiệp quá sâu của chính quyền cơ sở vào hoạt động của HTX, nhất là ở các HTXNN. Một số cấp ủy và chính quyền cơ sở còn lãnh đạo và chỉ đạo hoạt động HTXNN như là một bộ phận trực thuộc UBND xã trước đây mà chưa thấy rõ HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp trên địa bàn. Ngoài ra, số lượng, chất lượng HTX phát triển không đồng đều ở các địa phương và các lĩnh vực, nhất là ở các huyện miền núi. Những yếu kém cơ bản nội tại của kinh tế HTX sau 3 năm thực hiện Nghị quyết vẫn chưa khắc phục được nhiều. Năng lực cán bộ quản lý yếu, quy mô sản xuất còn nhỏ, vốn quỹ ít, thiết bị kỹ thuật lạc hậu, sản phẩm còn đơn điệu, sức cạnh tranh yếu, hiệu quả kinh doanh thấp, xã viên HTXNN vẫn còn nặng tư tưởng trông chờ ỷ lại vào Nhà nước. Công tác quản lý Nhà nước đối với kinh tế tập thể có nơi, có lúc còn bị xem nhẹ, chưa được quan tâm đúng mức. Theo ông Lương Tấn Thái, Chủ nhiệm HTX SXKD hàng TCMN mây tre lá Tân Hòa Bình: Tuy được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước nhưng còn nhiều tồn tại bức xúc của thành phần kinh tế tập thể vẫn chưa được tháo gỡ, nhất là việc vay vốn tín dụng thương mại đối với thành phần kinh tế HTX gặp rất nhiều khó khăn. Chủ trương cho các HTX phi nông nghiệp thuê đất với giá ưu đãi hay việc cấp quyền sử dụng đất cho HTXNN vẫn còn nhiều bất cập. Việc chuyển giao khoa học – công nghệ cho các HTX chưa phổ biến rộng rãi…

Để thể hiện rõ quan điểm: “Kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”, các sở ngành liên quan cần nhanh chóng thể chế hóa các chủ trương, Nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế hợp tác, đồng thời cần có sự đồng thuận khi thực hiện cơ chế. Điều đó giúp củng cố niềm tin trong xã viên và tạo đòn bẩy thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển.

BÍCH HÀ