Cuối tháng 5, xã Sơn Nguyên - vùng mía lớn nhất của huyện Sơn Hoà đã cơ bản thu hoạch xong. Tạm gác đằng sau những tất bật của mùa vụ thu hoạch thắng lợi, kể cả những điều chưa hài lòng trong cách “quản” vùng nguyên liệu của cơ quan chức năng, người dân Sơn Nguyên lại rộn ràng với công việc đầu tư cho vụ mía tới. Chủ tịch UBND xã Sơn Nguyên, Lê Hữu Thọ cho biết: Đối với một xã miền núi mà hầu hết hộ dân có đất trồng mía, bình quân gần 1,5ha/hộ thì đây là một năm bội thu đối với người dân địa phương. Chủ tịch Hội Nông dân xã Sơn Nguyên Nguyễn Văn Thời khẳng định: Chưa có lúc nào người trồng mía phấn khởi như lúc này. Ông Thời cho biết thêm: địa phương có 20% hộ thu nhập 50 triệu đồng/năm từ cây mía. Trong đó có những gia đình trúng lớn như Đoàn Đắc Miên, Đinh Văn Nhân, Trần Văn Bàng, mỗi người thu vào 300-400 triệu đồng, xứng đáng là nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp quốc gia. Gia đình ông Thời có 8 ha mía lưu gốc đã 5-6 năm song vẫn thu được trên 500 tấn bán cho nhà máy đường, lãi ròng hơn 150 triệu đồng. Tính ra mỗi ha lãi gần 20 triệu đồng. Rõ ràng cây mía chẳng những là cây xoá đói giảm nghèo mà thật sự đang trở thành cây làm giàu đối với nhiều người dân ở xã miền núi này.
Ngày trước, Sơn Nguyên là điểm kinh tế mới thu hút cư dân của nhiều vùng đến lập nghiệp, trong đó phần đông là người dân Quảng Ngãi. Chính họ là những người đưa cây mía về vùng đất màu mỡ này. Khi nhà máy đường Tuy Hoà đi vào hoạt động (1995), phong trào trồng mía ở Sơn Nguyên càng được đẩy mạnh. Đến niên vụ 1998- 1999, trên 90% diện tích đất sản xuất nông nghiệp của xã đã được chuyển sang trồng mía. Tuy nhiên đây cũng là thời điểm ngành sản xuất mía đường gặp khó khăn. Nhà máy đường Tuy Hoà không tiêu thụ hết lượng mía, nhiều diện tích không thu hoạch kịp phải đất bỏ. Đời sống người trồng mía lao đao nên diện tích mía bắt đầu thu hẹp dần. Trước sự “khủng hoảng thừa” nguyên liệu đó, người dân vẫn không từ bỏ cây mía. Mía tiêu thụ không hết, họ quay lại nghề chế biến thủ công, lấy công làm lãi. Năm 2001, Nhà máy đường có công suất 2.500 tấn/ngày của Công ty TNHH KCP công nghiệp Việt Nam di dời từ Thừa Thiên- Huế vào đã tạo cơ hội cho cây mía Sơn Hoà nói chung, vùng mía Sơn Nguyên được khôi phục trở lại. Hiện nay, diện tích mía của xã đã tăng lên 1.272 ha. Trong niên vụ này, bà con nông dân Sơn Nguyên đã cung cấp cho Nhà máy đường KCP Sơn Hoà gần 41.000 tấn, chiếm 26% sản lượng mía mà nhà máy này mua được trên địa bàn huyện Sơn Hoà.
Thu hoạch mía ở Sơn Nguyên - Ảnh: N.T
Không chỉ mở rộng diện tích, Sơn Nguyên còn đi đầu phong trào thâm canh tăng năng suất mía. Trong khi năng suất mía bình quân của huyện 40 tấn/ha, thì ở Sơn Nguyên đã đạt 56/tấn/ha. Điều đáng chú ý ở đây, chưa có công trình thuỷ lợi tưới cho cây mía mà hầu hết diện tích trồng mía đều lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên. Song với kinh nghiệm trồng mía lâu năm, người dân Sơn Nguyên đã biết áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong thâm canh mía. Đi đôi với thay giống mía mới chịu hạn cho năng suất cao phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của địa phương và tăng cường đầu tư chăm sóc, bón phân, người dân Sơn Nguyên còn tìm mọi cách tận dụng nguồn nước sông, suối, nước ngầm tại chỗ để tưới cho cây mía. Với cách làm đó, nhiều vùng mía đã đạt 70- 80 tấn/ha, cá biệt có diện tích đạt trên 100 tấn/ha. Ông Đoàn Đắc Miên trồng gần 20 ha mía ở thôn Nguyên Xuân cho năng suất bình quân đến 100 tấn/ha. Vụ này, ông Miên là người ở Sơn Nguyên bán mía cây nhiều nhất cho nhà máy đường KCP Sơn Hoà, được Nhà máy “chiêu đãi” một chuyến du lịch Trung Quốc.
Đi trên những con đường ở xã Sơn Nguyên, chúng tôi bắt gặp những ngôi nhà đang xây. Những ngôi nhà mới đó có nguồn thu nhập từ cây mía trong vụ này. Những ngôi nhà mới mọc lên chẳng những làm đẹp xóm làng mà còn là tín hiệu vui của một vùng quê đang “ăn nên làm ra”. Bù lại những năm gian khổ, người dân Sơn Nguyên đang đứng trước cơ hội vươn lên cùng cây mía. Nói như Chủ tịch UBND huyện, Cao Minh Hoà: Nếu giá mía tiếp tục ổn định như năm nay thì đời sống của nhân dân Sơn Hoà sẽ khá lên và việc xoá đói giảm nghèo của sẽ trở nên đơn giản rất nhiều.
NGUYÊN TRƯỜNG
