Nhà kho, sân bãi... là phần đất còn lại của các HTX nông nghiệp theo Nghị định 64 của Chính phủ. Hiện nay, nhiều HTX có cách sử dụng diện tích đất này khác nhau. Thực tế cho thấy cách sử dụng nhà kho, sân bãi của một số HTX mang lại giá trị kinh tế, giải quyết việc làm cho nông dân lúc nông nhàn, nhưng nếu chiếu theo Luật Đất đai lại là vi phạm.
HTX An Ninh Đông (Tuy An) là một trong số ít các HTX sử dụng hiệu quả sân phơi và nhà kho. Xã viên vừa có sân phơi lúa, vừa sản xuất hàng mây tre đan - Ảnh: LY KHA
SỬ DỤNG KHÔNG ĐÚNG MỤC ĐÍCH
Thực hiện Nghị định 64 của Chính phủ, đất sản xuất nông nghiệp được giao lại cho hộ xã viên trong thời gian 20 năm. Diện tích đất được giao bình quân theo nhân khẩu tại mỗi địa phương với các loại đất nông nghiệp 2 vụ lúa, 1 vụ lúa, đất màu. Theo chủ trương này, hộ xã viên là một đơn vị kinh tế tự chủ, HTX làm công tác hỗ trợ dịch vụ nhằm giúp hộ xã viên phát huy hiệu quả kinh tế đối với diện tích đất được giao. Những loại dịch vụ các HTX thực hiện như khuyến nông, hướng dẫn sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, vật tư phân bón, cày, bừa, thủy lợi, bờ vùng, bờ thửa…
Phần đất đai còn lại của các HTX từ năm 1979 không giao cho xã viên gồm sân phơi, nhà kho, đất xây dựng trụ sở HTX. Chủ trương giao quyền sử dụng đất không thu tiền đối với những diện tích đất này cho các HTX nông nghiệp đã được thực hiện từ tháng 7/2005. Phú Yên triển khai giao quyền sử dụng đất từ năm 2007 và đến nay, toàn tỉnh đã cấp 99 sổ quyền sử dụng đất cho 46 HTX.
Khi số diện tích đất này chưa được giao sổ đỏ, các ban quản trị HTX đề xuất mục đích sử dụng đất này ra đại hội xã viên nhằm phát huy hiệu quả kinh tế. Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên Lê Luân nói: “Phần lớn các HTX thời gian gần đây đều sử dụng những diện tích đất này vào các phần việc như cho thuê, liên doanh liên kết với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Có một thực tế là phần lớn diện tích sân phơi của các HTX được đưa vào sử dụng với mục đích khác mục đích để nông dân, xã viên phơi lúa đã dẫn đến tình trạng nông dân phơi lúa ra đường. Vấn đề này là bất hợp lý. UBND tỉnh đã có chỉ thị yêu cầu các ban ngành kiểm tra, chấn chỉnh”.
Sở Tài nguyên – Môi trường mới đây đã kiểm tra việc sử dụng đất đối với 7 HTX trên địa bàn tỉnh. Kết quả, một số diện tích đất không được sử dụng đúng mục đích. Chủ yếu là các HTX cho các doanh nghiệp thuê sân phơi, kho bãi. Riêng HTX Hòa Hiệp
ĐỂ “VẸN CẢ ĐÔI ĐƯỜNG”
Tuy nhiên, việc mục đích sử dụng đất chưa hợp lý trên nếu được nhìn ở khía cạnh hiệu quả kinh tế và giải quyết việc làm cho nông dân trong thời gian nông nhàn thì ngược lại. Rất nhiều HTX sử dụng sân phơi, nhà kho cho doanh nghiệp thuê hoặc liên doanh liên kết mở xưởng bóc vỏ hạt điều, xưởng mây tre đan… Đây đều là những ngành nghề giải quyết rất nhiều lao động nông thôn và đang được Nhà nước khuyến khích. Ông Lê Luân cho biết: “Hầu hết các HTX đều để trống nhà kho, sân phơi quanh năm ngoại trừ thời gian thu hoạch lúa 2 lần trong năm của xã viên. Riêng nhà kho cũng không được sử dụng tới vì mỗi hộ xã viên đều đưa lúa về nhà. Chưa kể, các HTX có sân phơi, nhà kho ở những vị trí không thuận lợi. Mặt khác, nhiều hộ nông dân vì ruộng gần đường hơn gần sân phơi nên đã không đưa lúa về sân phơi là chuyện thật”.
Nếu không sử dụng diện tích sân phơi, nhà kho sẽ dẫn đến lãng phí, nếu cho thuê thì sai với Luật Đất đai. Trong khi đó, số tiền cho thuê kho bãi của HTX không lớn, nhưng tạo được việc làm và thu nhập cho hàng ngàn lao động nông nhàn. Những HTX như Hòa Hiệp Nam 1 (xã Hòa Hiệp Nam, huyện Đông Hòa), Hòa An Tây (xã Hòa An, huyện Phú Hòa), An Ninh Đông (huyện Tuy An)… đều giải quyết nhiều lao động với những hình thức như trên.
Ông Luân cũng cho biết, theo Luật HTX, các HTX đều có quyền liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp, tổ chức để sử dụng diện tích đất thuộc quyền quản lý như sân phơi, nhà kho… Đối với những trường hợp cho thuê, Liên minh HTX tỉnh Phú Yên sẽ phối hợp tổ chức hướng dẫn, tập huấn để các HTX chuyển sang liên doanh, liên kết, có phương án sử dụng đất hợp lý, phát huy hiệu quả kinh tế, giải quyết lao động nông thôn. Đồng thời, Liên minh HTX cũng khuyến cáo, trong các hợp đồng kinh tế giữa HTX với doanh nghiệp, nên chọn thời điểm thích hợp để nông dân có sân phơi lúa vào thời điểm vụ gặt, tránh trường hợp phơi tràn lan trên các tuyến đường, vi phạm Luật Giao thông đường bộ.
LY KHA
