Thời gian qua, việc áp dụng các tiến bộ khoa học tiên tiến trong canh tác lúa đối với nông dân còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, vụ đông xuân này hứa hẹn có sự phát triển mạnh trong quá trình chuyển đổi biện pháp canh tác của nông dân.

Sạ lúa theo hàng vụ đông xuân 2008-2009 ở xã An Ninh Tây (Tuy An) - Ảnh: LY KHA

DIỆN TÍCH LÚA SẠ HÀNG TĂNG CAO

Từ năm 1999, công cụ sạ lúa theo hàng đã được Trung tâm Khuyến nông – lâm Phú Yên du nhập về và hướng dẫn nông dân áp dụng vào sản xuất. Không lâu sau đó, diện tích áp dụng phương pháp sạ hàng lên tới 5.000ha/vụ. Tuy nhiên, cho đến năm 2007, diện tích lúa áp dụng biện pháp sạ này vẫn chỉ trong khoảng 5.000ha. Bên cạnh đó, nhiều biện pháp canh tác, thu hoạch lúa tiên tiến khác cũng không được áp dụng rộng rãi tại Phú Yên.

Tuy nhiên, vụ đông xuân 2008-2009, tình hình đã có những thay đổi đáng kể. Tại huyện Tuy An, nông dân đang xuống giống vụ lúa đông xuân. Chưa thể thống kê chính xác diện tích lúa áp dụng phương pháp sạ theo hàng, nhưng hầu hết tại các địa phương, cách sạ lúa theo hàng đang được áp dụng rất rộng rãi. Anh Trần Ngọc Bất, nông dân thôn Diêm Điền, xã An Ninh Tây (huyện Tuy An) nói: “Nhà tôi chỉ có 2 sào ruộng nhưng đã sạ lúa theo hàng từ 3 năm nay. Hiệu quả của cách sạ này rất rõ, lúa tốt hơn, chống ngã tốt hơn, ít sâu bệnh hại, năng suất lại cao hơn nhiều so với cách sạ lan trước đây. Vụ đông xuân này thì khác, cả thôn Diêm Điền hầu như ai cũng sạ hàng”. Vì có kinh nghiệm về sạ hàng, nên khi nào không hành nghề lái xe là anh Bất lại được người trong thôn nhờ đi sạ. Hôm chúng tôi gặp, anh đang sạ lúa đông xuân 2008-2009 cho ruộng chị Phạm Thị Diễn, người cùng thôn. Chị Diễn nói: “Đám ruộng rộng 3 sào của tôi nằm ở vùng trũng thấp, trước đây sạ 30-40kg giống nhưng cũng không ăn thua, khi thu hoạch chỉ được 600kg là “trúng” lắm rồi. Vụ này nghe ai cũng áp dụng sạ hàng nên tôi nhờ anh Bất làm giúp, hy vọng sẽ thu hoạch khá hơn”.

Theo dự đoán của một số nhà chuyên môn, diện tích lúa được sạ hàng trong vụ đông xuân này tại Phú Yên có thể sẽ tăng lên trên 10.000ha, nhờ quá trình bổ sung kiến thức canh tác lúa cho nông dân của các ngành và địa phương trong tỉnh. Trưởng Phòng Kỹ thuật – Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) Phú Yên Đặng Văn Mạnh, phân tích: “Theo những kết quả nghiên cứu cụ thể nhất về cây lúa, muốn đạt năng suất cao nhất, nông dân chỉ cần có 700 gié lúa/m2 đất là đủ, nếu nhiều hơn, năng suất giảm. Với các giống lúa hiện nay trung bình cân nặng 1.000 hạt giống là 24gram. Phương pháp sạ hàng khuyến cáo nông dân sạ 6kg/sào, như vậy nông dân sẽ có 12gram giống (tức 500 hạt)/m2. Nếu tính tỉ lệ nẩy mầm 90% thì sẽ có 450 cây lúa/m2. Thông thường, cứ mỗi cây lúa sẽ đẻ thêm từ 2-3 cây con, nếu tính thấp nhất là 1 cây đẻ 1 con thì mỗi mét vuông ruộng có 900 cây, tức 900 gié lúa. Trừ đi hao hụt, chắc chắn vẫn còn hơn 700 gié/m2”. Hiện tại, phần lớn nông dân đã nắm được vấn đề này nên việc áp dụng biện pháp sạ lúa theo hàng trên toàn tỉnh đã phát triển mạnh mẽ hơn trước. Nhiều HTX chủ động sạ hàng với lượng giống từ 3-4kg/sào.

NHỮNG MÔ HÌNH CỘNG ĐỒNG

Mới đây, Viện BVTV (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), Chi cục BVTV Phú Yên, Chi nhánh Công ty cổ phần BVTV An Giang tại Phú Yên đã triển khai 2 mô hình “Cùng nhà nông ra đồng” với diện tích 20ha tại HTX Hòa Thành Tây (huyện Đông Hòa) và HTX Hòa Trị 2 (huyện Phú Hòa) với 160 hộ nông dân tham gia. Nông dân tham gia chương trình này được hướng dẫn các biện pháp canh tác lúa an toàn, bền vững. Cán bộ của Viện BVTV và Chi nhánh Công ty cổ phần BVTV An Giang tại Phú Yên sẽ cùng canh tác lúa với nông dân suốt mùa vụ, hướng dẫn nông dân các biện pháp bảo vệ mùa vụ theo hướng an toàn sinh học. Toàn bộ thuốc phòng trừ sâu bệnh hại (nếu cần) cũng được Công ty cổ phần BVTV An Giang hỗ trợ. Trước đó, mô hình này đã được thực hiện thành công khá lớn tại HTX Hòa Thắng 2 (huyện Phú Hòa), đem lại rất nhiều lợi ích cho nông dân với những phương pháp canh tác tiên tiến, đạt hiệu quả sản xuất cao nhất.

Ông Đặng Văn Mạnh còn cho biết: “Vụ đông xuân 2008-2009, Chi cục BVTV Phú Yên thực hiện chương trình bảo tồn đa dạng sinh học trên đồng ruộng (Bucap) cho toàn bộ 2 cánh đồng HTX Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) và HTX Hòa Kiến 2 (TP Tuy Hòa). Tại 2 HTX này đều đã thành lập câu lạc bộ Bucap để thực hiện và duy trì chương trình này trên toàn HTX. Ngoài ra, 10 HTX khác trong tỉnh cũng duy trì các lớp Bucap đã được thực hiện nhằm chuẩn bị cho việc áp dụng trên toàn bộ diện tích của HTX trong các vụ tới và 3 lớp Bucap mới cũng được triển khai trong vụ đông xuân này. Chương trình này đã được chứng minh thực tế, nông dân đạt hiệu quả cao hơn và bảo tồn được nhiều nguồn gien quý của các loại giống lúa trên địa bàn. Vụ đông xuân này cũng là vụ lúa mà chương trình Bucap được thực hiện rộng rãi nhất từ trước tới nay.