Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa yêu cầu chủ tịch hội đồng quản trị/hội đồng thành viên, tổng giám đốc các ngân hàng thương mại (NHTM), giám đốc NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố khẩn trương, quyết liệt chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tập trung thực hiện hiệu quả chương trình hỗ trợ lãi suất (HTLS) theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

Trao đổi với phóng viên Báo Phú Yên về việc triển khai chương trình HTLS nói trên, ông Đặng Hồng Lĩnh, Giám đốc NHNN Phú Yên cho biết:

- Ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về HTLS từ ngân sách Nhà nước (NSNN) đối với khoản vay của doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh, cùng ngày, NHNN đã ban hành Thông tư 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn các NHTM thực hiện. Để thông tin rộng rãi về chính sách HTLS này, NHNN đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn ngành vào ngày 27/5/2022 và phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 6/7/2022 và ngày 26/8/2022. Tại các hội nghị, NHNN, các bộ KH-ĐT, Xây dựng, Tài chính đã phổ biến và giải đáp những vướng mắc liên quan đến chính sách để thống nhất cách hiểu, đảm bảo chính sách được triển khai một cách đồng bộ, đồng thuận trong toàn quốc.

Ngày 16/8/2022, NHNN ban hành Chỉ thị 03/CT-NHNN về việc triển khai chương trình HTLS 2% từ nguồn NSNN 40.000 tỉ đồng, yêu cầu các đơn vị trong toàn ngành xác định đây là chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, là nhiệm vụ trọng tâm phải thực hiện khẩn trương để hỗ trợ phục hồi nhanh nền kinh tế. NHNN cũng yêu cầu các đơn vị chủ động triển khai chính sách HTLS đồng bộ, thống nhất từ trung ương đến địa phương, từ NHNN đến các NHTM, từ hội sở chính đến chi nhánh, phòng giao dịch của NHTM. Triển khai cho vay, giải ngân kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng vay vốn thuộc đối tượng được HTLS theo quy định. Không hạ chuẩn, nới lỏng các điều kiện tín dụng trong quá trình cho vay HTLS.

Ngày 24/8/2022, NHNN đã tổ chức cuộc họp với các NHTM và NHNN chi nhánh một số tỉnh, thành phố để nắm bắt tình hình, tiếp tục trao đổi, rà soát, chấn chỉnh và giải đáp kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc thuộc thẩm quyền của NHNN. Đồng thời, ngành Ngân hàng tiếp tục xác định chương trình HTLS là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng của ngành được Quốc hội và Chính phủ giao, do đó sẽ quyết tâm thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Ông Đặng Hồng Lĩnh

* Thực hiện chỉ đạo của NHNN, các NHTM đã làm gì để triển khai chương trình HTLS theo Nghị định 31, thưa ông?

- Qua hơn 4 tháng triển khai, các NHTM đã vào cuộc rất tích cực, khẩn trương ban hành quy định nội bộ; tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch; rà soát đối tượng thuộc các ngành, lĩnh vực được HTLS. Các NHTM cũng chủ động thông tin, tuyên truyền, đặc biệt một số NHTM còn phối hợp với chính quyền địa phương để truyền tải về chương trình HTLS tới các đối tượng thụ hưởng chính sách. Tuy nhiên, kết quả triển khai chưa được nhiều. Nguyên nhân trước hết là do các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được HTLS trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành; nhiều hộ vay vốn nhưng không đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Vì vậy, NHTM vẫn cần các bộ, ngành tiếp tục giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Bên cạnh đó, các NHTM vẫn còn tâm lý e ngại khi triển khai do một số chương trình HTLS (gồm chương trình HTLS năm 2009 và một số chương trình HTLS từ NSNN) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã HTLS cho khách hàng. Chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ NSNN, các NHTM cần thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán.

Ngoài ra, dù một số chi nhánh NHTM đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, song bản thân khách hàng (nhất là các doanh nghiệp) cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình HTLS từ NSNN, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền.

* Vậy tình hình thực hiện chính sách HTLS tại Phú Yên ra sao, thưa ông?

- Trên địa bàn tỉnh, bám sát chỉ đạo của NHNN tại các hội nghị nêu trên và các văn bản chỉ đạo liên quan, NHNN Phú Yên đã phổ biến, quán triệt và chủ động chỉ đạo các chi nhánh NHTM trên địa bàn triển khai chương trình HTLS; đồng thời đăng ký kế hoạch dự kiến HTLS và danh sách dự kiến khách hàng thuộc đối tượng HTLS theo Nghị định 31.

Tính đến nay, qua tổng hợp đăng ký của các chi nhánh NHTM trên địa bàn, tổng số tiền HTLS theo kế hoạch giai đoạn 2022-2023 hơn 67,5 tỉ đồng; tổng số tiền HTLS dự kiến của các chi nhánh NHTM theo danh sách dự kiến khách hàng vay vốn được cam kết HTLS theo Nghị định 31 giai đoạn 2022-2023 gần 32,7 tỉ đồng với 94 khách hàng.

Mặc dù, các chi nhánh NHTM trên địa bàn đã tích cực triển khai nhưng kết quả hỗ trợ chưa được nhiều vì trong quá trình thực hiện vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, căn cứ điểm a khoản 2 Điều 2 Nghị định 31 quy định hộ kinh doanh được HTLS phải có mục đích sử dụng vốn vay thuộc một trong các ngành đã được đăng ký kinh doanh. Như vậy, các hộ gia đình không phải đăng ký hộ kinh doanh sẽ không thuộc đối tượng HTLS.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 31, đối tượng được HTLS có mục đích sử dụng vốn vay thuộc một trong các ngành đã được đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên hiện nay, theo quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2020, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh mới không ghi cụ thể ngành nghề kinh doanh. Mặc dù, Bộ KH-ĐT đã có công văn làm rõ vấn đề này nhưng đến nay, các NHTM và khách hàng chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp, hộ kinh doanh đa ngành nghề, nhiều lĩnh vực, khó bóc tách, đặc biệt các ngành không phân tách được chi phí, gây khó khăn trong việc thu thập chứng từ, tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn vay đối với số tiền được HTLS. Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh có ngành nghề sản xuất kinh doanh thuộc đối tượng HTLS còn e ngại trong việc phải đối mặt với các hoạt động thanh tra, kiểm toán…

* Ông có thể cho biết thời gian tới, NHNN Phú Yên sẽ làm gì để giúp doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh sớm tiếp cận chương trình HTLS theo Nghị định 31?

- Thời gian tới, NHNN Phú Yên tiếp tục chỉ đạo các chi nhánh NHTM trên địa bàn tiếp tục đẩy mạnh truyền thông về chính sách HTLS để khách hàng nắm bắt được thông tin và sớm được tiếp cận chính sách; đồng hành, hướng dẫn khách hàng, giúp khách hàng hiểu đúng về chính sách để hạn chế tối đa các kiến nghị, khiếu nại của khách hàng trong quá trình triển khai thực hiện.

NHNN Phú Yên cũng phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, hiệp hội có liên quan kịp thời giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của NHTM và khách hàng trong quá trình thực hiện. Tăng cường thanh tra, giám sát việc HTLS của các NHTM, đảm bảo chính sách được triển khai hiệu quả, đúng đối tượng, tuân thủ quy định tại Nghị định 31 và quy định pháp luật liên quan, tránh hiện tượng trục lợi từ chính sách. Thường xuyên theo dõi tình hình, kết quả thực hiện HTLS của các NHTM trên địa bàn để báo cáo, đề xuất với Thống đốc NHNN, Chủ tịch UBND tỉnh xử lý các vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền.

Ngoài ra, NHNN Phú Yên tiếp tục chỉ đạo các chi nhánh NHTM thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thống đốc NHNN về đẩy mạnh triển khai chương trình HTLS theo Nghị định 31; cân đối nguồn vốn để cho vay các dự án, phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, nhất là các ngành, lĩnh vực được HTLS; đảm bảo hài hòa giữa việc triển khai cho vay HTLS 2% và cho vay đối với các đối tượng khác, phù hợp với chiến lược kinh doanh và chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của ngân hàng.

* Xin cảm ơn ông!

LÊ HẢO (thực hiện)