Thực tiễn cho thấy, tích tụ ruộng đất là bước đi cần thiết để xóa bỏ tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún mở đường cho nông nghiệp, nông thôn tiệm cận với khoa học và công nghệ. Cho tới nay, mô hình liên kết các hộ cá thể cùng tập trung sản xuất trên cánh đồng lớn thông qua HTX được cho là thành công của thành phần kinh tế tập thể trong tích tụ ruộng đất.
HTX thuê đất của thành viên hay thuê đất của chính quyền (đất 5%) vào mục đích phát triển nông nghiệp luôn được tạo điều kiện. Bởi thông qua đó, cơ giới hóa, công nghệ cao được đưa vào đồng ruộng, kỹ thuật canh tác tiên tiến được triển khai, tư duy nông nghiệp hàng hóa, nông nghiệp đa giá trị được phổ biến, góp phần thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp, thay đổi bộ mặt dân cư nông thôn.
Trong giai đoạn tiếp theo, các HTX vẫn tiếp tục được khuyến khích tích tụ ruộng đất để hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp quy mô lớn. Điều này được khẳng định trong Nghị quyết 20-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể giai đoạn mới. Theo đó, HTX sẽ được thụ hưởng những ưu đãi về đất đai từ cơ chế, chính sách như được bố trí quỹ đất cho thuê và được thuê với giá hợp lý cùng thời gian thuận lợi...
Đây sẽ là cơ hội tốt với những HTX đã và đang trong quá trình hoàn thiện chuỗi giá trị, xây dựng sản phẩm nông sản hàng hóa. Theo ông Nguyễn Đức Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN-PTNT), diện tích sản xuất sẽ quyết định tính bền vững của vùng nguyên liệu mà vùng nguyên liệu quyết định công suất chế biến, sự ổn định nguồn cung hàng hóa vào thị trường. Có thể hiện nay, quy mô chế biến của HTX còn nhỏ nên vấn đề vùng nguyên liệu chưa ảnh hưởng lớn. Nhưng để chuẩn bị cho sự phát triển lớn hơn trong tương lai, HTX cần phải tính tới và có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ. Chủ trương cùng cơ chế, chính sách đang tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX làm điều này.
Cũng cần nói thêm rằng, HTX được khuyến khích tích tụ đất đai để phục vụ phát triển nông nghiệp nên việc HTX sử dụng đất vào mục đích kinh doanh như cho thuê làm kho, nhà xưởng… sẽ là không phù hợp.
MINH DUYÊN