Ba năm trở lại đây, nhiều HTX có quy mô lớn và phù hợp với xu thế phát triển ra đời. Điều này tạo hiệu ứng tích cực cho thành phần kinh tế tập thể tỉnh.

“Phá băng” lĩnh vực thủy hải sản

HTX Cá ngừ công nghệ cao Phú Yên vừa thành lập là mô hình HTX đầu tiên của tỉnh áp dụng công nghệ cao vào khai thác, đánh bắt cá ngừ đại dương, hình thành chuỗi giá trị khai thác, bảo quản, thu mua, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu thủy hải sản, hướng tới xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị cá ngừ Phú Yên… Ông Lê Hải Đăng, Tổng Giám đốc HTX này, cho biết: Đánh bắt cá ngừ là nghề truyền thống của tỉnh, nhưng chưa phát huy hết thế mạnh. Một trong những nguyên nhân là công nghệ đánh bắt và quy trình bảo quản trên tàu cá lạc hậu. Làm nghề nhiều năm, mong muốn của chúng tôi là nâng cao giá trị cá ngừ tỉnh nhà bằng cách hoàn thiện chuỗi giá trị xuất khẩu cá ngừ đại dương. Để hiện thực hóa mong muốn này, thành viên HTX đã huy động 7 tỉ đồng vốn điều lệ đầu tư công nghệ tàu cá, trang thiết bị khai thác chế biến.

Phát biểu tại buổi ra mắt HTX, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Thị Nguyên Thảo cho biết: UBND tỉnh vừa ký biên bản ghi nhớ với Tập đoàn Kiyomura về thúc đẩy phát triển ngành Thủy sản Phú Yên, đặc biệt là phát triển sản phẩm cá ngừ đại dương. HTX sẽ là một trong những hạt nhân quan trọng kết nối nâng tầm sản phẩm; còn tỉnh sẽ tạo mọi điều kiện để chuỗi giá trị sản xuất, chế biến cá ngừ phát huy hiệu quả thực tế, mang lại giá trị kinh tế cao cho ngư dân.

Không chỉ góp phần hoàn thiện chuỗi giá trị sản phẩm cá ngừ đại dương, HTX Cá ngừ công nghệ cao Phú Yên còn giúp “phá băng” lĩnh vực thủy hải sản trong kinh tế tập thể. Theo ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, hiện trên địa bàn tỉnh có 24 HTX đánh bắt thủy sản được thành lập từ những năm 1977-1999, mục đích nhằm tận dụng vốn vay ưu đãi của Nhà nước nên không có sự chuẩn bị kỹ về máy móc, nhân sự, phương hướng hoạt động. Năm 2005, các HTX này ngừng hoạt động và đến nay chưa thể giải thể do chưa được xóa nợ. Hậu quả là từ đó đến nay, ngư dân e dè về mô hình HTX đánh bắt thủy hải sản, còn chính quyền thì không mặn mà với việc khuyến khích thành lập HTX trên lĩnh vực này. “HTX Cá ngừ công nghệ cao Phú Yên ra đời hoạt động theo Luật HTX 2012, áp dụng mô hình HTX kiểu mới với thế mạnh về vốn, lực lượng thành viên đặc biệt trên tinh thần tự nguyện, tự chịu trách nhiệm… đang có tác động tích cực tới ngư dân”, ông Lê Thanh Lam nói.

Còn ông Nguyễn Đức Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN-PTNT), cho biết: UBND tỉnh vừa ban hành Kế hoạch vận động thành lập HTX lĩnh vực thủy sản trên địa bàn tỉnh Phú Yên giai đoạn 2021-2025. Trong đó nhấn mạnh thành lập HTX chuyên ngành thủy sản, HTX nghề cá hoạt động theo đúng Luật HTX 2012 là nhiệm vụ cần thiết để phát huy sức mạnh ngành Thủy sản tỉnh nhà, góp phần hỗ trợ ngư dân khai thác và nuôi trồng thủy sản có hiệu quả, giúp ngư dân yên tâm bám biển, ổn định và nâng cao thu nhập. Mục tiêu đến cuối năm 2025, Phú Yên có 1 liên hiệp HTX, 3 HTX hoạt động sản xuất kinh doanh lĩnh vực thủy sản. Đây chính là cơ hội để các HTX thủy sản ra đời, xóa dần nhận thức về mô hình HTX cũ không hiệu quả.

Quy mô lớn, công nghệ cao

HTX Cá ngừ công nghệ cao Phú Yên là HTX thứ năm có quy mô hoạt động toàn tỉnh và phát triển theo hướng áp dụng công nghệ cao. Ông Lê Thanh Lam cho biết thêm: Chúng ta mất vài chục năm kiện toàn để đưa các HTX truyền thống từ cấp thôn lên cấp xã, huyện và chuyển từ sản xuất thô sơ sang cơ giới hóa. Nhưng chỉ khoảng 3 năm, một loạt HTX quy mô cấp tỉnh ra đời, hoạt động trên các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp công nghệ cao. Có thể kể tới như HTX Nông nghiệp và dịch vụ BB, HTX Nông nghiệp công nghệ cao và dịch vụ Phú Yên, Liên hiệp HTX Nông nghiệp công nghệ cao Bình Phú, HTX Nông nghiệp công nghệ cao Dũng Lỗ Chài, HTX Lâm nghiệp công nghệ cao Phú Yên…

Ông Ngô Quang Thái, Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao và dịch vụ Phú Yên, cho biết: Ra đời năm 2020, HTX thực hiện việc nhân và chăm sóc cây giống bằng các phương pháp khoa học hiện đại theo chuẩn VietGAP, đồng thời áp dụng công nghệ gen để tạo ra các giống cây cho chất lượng tốt nhất…

Việc mở rộng quy mô hoạt động đã giúp các HTX thuận lợi thu hút đầu tư và thành viên tiềm năng. Theo ông Dương Tấn Toàn, Phó Tổng Giám đốc HTX Lâm nghiệp công nghệ cao, trong 2 năm hoạt động, HTX được Liên minh HTX Việt Nam hỗ trợ vốn vay ưu đãi phục vụ sản xuất kinh doanh. Mới đây nhất, HTX nhận được dự án trồng cây dược liệu dưới tán rừng từ Bộ KH-CN với nguồn vốn lên đến 6 tỉ đồng.

Còn theo Liên hiệp HTX Nông nghiệp công nghệ cao Bình Phú, ngoài các thành viên của đơn vị trong tỉnh (HTX Nông nghiệp công nghệ cao Thành Phát, HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong), liên hiệp còn có các HTX ngoài tỉnh (HTX Bina food Bình Định, HTX Bevamex Group Bình Định). Đặc biệt có Công ty TNHH Avina Sài Gòn, Công ty TNHH Habico (Bình Định) và Công ty TNHH Việt Nhật plastic chịu trách nhiệm bao tiêu sản phẩm của đơn vị.

MINH DUYÊN