Cũng như tại nhiều địa phương khác, tình trạng “đôla hóa” (đôla Mỹ được sử dụng rộng rãi để thay thế một số chức năng của nội tệ) đang diễn ra khá phổ biến ở Phú Yên với các thói quen như: dự trữ tài sản, mua bán ôtô, hàng điện tử... Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh tại Phú Yên, hiện tượng “đôla hóa” làm cho thị trường ngoại hối kém phát triển do các quan hệ vay - trả bằng ngoại tệ lấn át các quan hệ mua bán ngoại tệ, giảm khả năng chuyển đổi của đồng Việt Nam (VND), ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất trong nước.
Thực tế cho thấy, trong những thời điểm cung - cầu ngoại tệ trên thị trường mất cân bằng như vừa qua, tình trạng “đôla hóa” gây khó khăn cho việc ổn định thị trường ngoại tệ do làm tăng hiện tượng đầu cơ, hạn chế sự phát triển các công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường ngoại hối và bóp méo quan hệ cung - cầu ngoại tệ. Ngoài ra, tình trạng này còn làm cho các doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ thiệt hại lớn khi đồng đôla Mỹ biến động bất thường.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 98 phê duyệt đề án “Nâng cao tính chuyển đổi của đồng tiền Việt
Tuy nhiên, sau gần một năm Quyết định 98 được ban hành, tình trạng niêm yết, thanh toán và kinh doanh nhiều loại mặt hàng tiêu dùng bằng ngoại tệ vẫn diễn ra tràn lan trên thị trường Phú Yên. Để khắc phục tình trạng “đôla hóa” như hiện nay, các chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, việc cần làm trước mắt là đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực quản lý ngoại tệ và ngoại hối. Theo đó, cần xóa bỏ hàng loạt biện pháp hành chính đang áp dụng như: bãi bỏ giấy phép hoạt động kiều hối và giấy phép lập bàn thu đổi ngoại tệ để chuyển sang kinh doanh có điều kiện; thu hẹp đối tượng được phép vay ngoại tệ, chỉ cho vay phục vụ xuất khẩu; tiếp tục thu hút ngoại tệ trôi nổi vào hệ thống ngân hàng. Chuyển dần quan hệ “huy động - cho vay” bằng ngoại tệ của các tổ chức tín dụng sang quan hệ “mua - bán” ngoại tệ; áp dụng các biện pháp để phát triển thị trường vốn bằng VND; tạo điều kiện cho VND tham gia quan hệ thanh toán xuất nhập khẩu; giảm và tiến tới xóa bỏ danh mục ưu tiên bán ngoại tệ cho nhập khẩu mặt hàng thiết yếu trên cơ sở bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu ngoại tệ hợp pháp; cho phép nhà đầu tư nước ngoài sử dụng VND tham gia góp vốn đầu tư trực tiếp tại Việt Nam, giảm và tiến tới xóa bỏ các quy định về cân đối ngoại tệ đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; nâng dần tỉ lệ VND mà doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được phép huy động.
“Người dân và doanh nghiệp không nên nắm giữ ngoại tệ nếu không có nhu cầu. Đồng thời, để bảo vệ lợi ích của mình, người dân cũng như các doanh nghiệp nên cân nhắc, đề phòng những rủi ro do biến động tỉ giá, tránh chạy theo tâm lý đám đông đầu cơ ngoại tệ” - NHNN khuyến cáo.
NGỌC QUANG
