Xí Thoại ở xã Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân) từ thôn đặc biệt khó khăn, sau 5 năm nỗ lực đã vươn lên nhiều khởi sắc. Ghi nhận kết quả này, tập thể nhân dân thôn Xí Thoại được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc tặng bằng khen tại Đại hội Đại biểu dân tộc thiểu số tỉnh lần 3 năm 2019.
La Lan Thị Kiem đang ngồi dệt vải, từng sợi chỉ màu theo con thoi trong bàn tay chị thoăn thoắt. La Lan Thị Kiem cho biết: Từ ngày thôn làm du lịch, cứ 1-2 tháng lại có đoàn khách lên thăm. Họ xem mình dệt, thấy đẹp họ mua vải hoặc mua trang phục. Trước đây mỗi năm một lần chỉ vào dịp chuẩn bị đón Tết, tôi mới ngồi vào khung cửi. Bây giờ, tôi làm thường xuyên, công việc không chỉ duy trì được nghề truyền thống của đồng bào Ba Na mà còn giúp tôi có thêm thu nhập ngoài sản xuất nông nghiệp.
Anh Bùi Văn Hiệp cũng vậy, sau mỗi buổi lên rẫy anh sẽ dành thời gian cùng đội cồng chiêng tập những bản nhạc của điệu trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Theo anh Hiệp, đội cồng chiêng của thôn mang linh hồn của đồng bào Ba Na đi giao lưu với các dân tộc khác. Từ đó, người ở khắp nơi trong tỉnh và cả nước thấy hay lại tìm về Xí Thoại để được trực tiếp sống giữa núi rừng trong tiếng cồng, tiếng chiêng sông núi. Chính hình thức du lịch trải nghiệm này đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở thôn đổi thay từng ngày.
Hiện thu nhập của người dân trong thôn đạt bình quân 20 triệu đồng/người/năm, tăng 7 triệu đồng so với 5 năm trước, tỉ lệ hộ nghèo hàng năm giảm từ 4-5%. Theo La Lan Tuy, Trưởng thôn Xí Thoại, toàn thôn có 192 hộ, 651 nhân khẩu với chủ yếu dân tộc Ba Na. Hiện nay, cơ sở hạ tầng trong thôn ngày một khang trang như nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà ở khu dân cư, đường làng, ngõ xóm được bê tông xi măng thuận lợi cho việc đi lại của người dân và vận chuyển nông sản. 98% hộ dân trong thôn có xe máy, điện thoại, trang thiết bị nghe nhìn… phục vụ cho cuộc sống hàng ngày. Sản xuất nông nghiệp gồm trồng mía, sắn, trồng rừng kinh tế và chăn nuôi vẫn là nguồn thu nhập chính cho đồng bào nơi đây. Hoạt động văn hóa du lịch đang giúp đồng bào giữ gìn bản sắc văn hóa, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển.
Ông Nguyễn Hữu Duy, Chủ tịch UBND xã Xuân Lãnh, cho biết: Xí Thoại nằm cách trung tâm xã khoảng 2km, là một trong bốn thôn đồng bào DTTS còn giữ gìn và phát huy tốt truyền thống của cộng đồng người dân tộc. Trong đó, sản phẩm văn hóa Trống đôi, cồng ba, chiêng năm được Bộ VH-TT-DL công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Người dân trong thôn thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, bài trừ mê tín dị đoan…, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ngày càng được nâng cao. Sự đổi mới của thôn Xí Thoại hôm nay đã góp phần quan trọng tạo nên sự phát triển chung cho cả xã Xuân Lãnh.
BẠCH VÂN