Mặc dù đã áp dụng mức lãi suất huy động kịch trần 12%/năm cho nhiều kỳ hạn nhưng trước yêu cầu tăng tỉ lệ dự trữ, mua tín phiếu bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước nhằm chống lạm phát, các ngân hàng thương mại (NHTM) ở Phú Yên chỉ có thể cho vay khoảng 82%/tổng nguồn vốn huy động được. Tình hình này khiến cả ngân hàng lẫn khách hàng như “ngồi trên đống lửa”.
Các ngân hàng chỉ có thể cho vay “nhỏ giọt” khiến khách hàng càng thêm “đói” vốn - Ảnh: N.Q
NGÂN HÀNG CHO VAY NHỎ GIỌT
Thông thường, nguồn vốn huy động của một NHTM sẽ được điều tiết giữa chi nhánh các tỉnh, thành phố trong cùng hệ thống nhằm đảm bảo nhu cầu thanh toán cho toàn thị trường. Thế nhưng, theo các chuyên gia, hiện nhiều NHTM đã cạn vốn do việc đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng thời gian qua, cùng với việc tăng tỉ lệ dự trữ lên 11%, mua tín phiếu bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước nhằm chống lạm phát. Các NHTM mất khả năng điều tiết vốn VNĐ cho nhau. Tình trạng này diễn ra hơn một tháng nay và hiện đã lên đến đỉnh điểm. Nhiều NHTM trên địa bàn Phú Yên đã không còn nhận được nguồn vốn từ ngân hàng cấp trên trong khi nguồn vốn huy động tại chỗ lại rất hạn chế nên đành phải khóa “van” cho vay ở một số lĩnh vực nhạy cảm như: chứng khoán, bất động sản, tiêu dùng hay không mở rộng cho vay đối với khách hàng mới… Nhiều ngân hàng cho biết dù là khách hàng truyền thống cũng phải thẩm định kỹ càng, cho vay chọn lọc, chỉ giữ hạn mức đầu tư vốn như trước.
“Ba tháng đầu năm 2008, chi nhánh Ngân hàng Công thương (Vietinbank) tại Phú Yên đã huy động được 350 tỉ đồng, nhưng cũng không thể đáp ứng đủ nhu cầu vốn cho thị trường. Hiện Vietinbank chỉ ưu tiên cho vay những khách hàng “ruột”, còn khách hàng mới nếu cân đối được nguồn vốn sẽ cho vay, không thì thôi. Mục tiêu của Vietinbank là giữ mức tăng trưởng tín dụng không quá 30% và chú trọng nâng cao chất lượng tín dụng” – Phó Giám đốc Vietinbank Phú Yên Trần Kim Hiếu cho biết.
Không chỉ Vietinbank mà hầu hết các NHTM khác trên địa bàn Phú Yên cũng nằm trong tình trạng này. Ngân hàng Đầu tư – Phát triển (BIDV) không chỉ hạn chế cho vay đối với khách hàng là doanh nghiệp, mà ngay cả mảng cho vay tiêu dùng với hạn mức vài chục triệu đồng/món cũng đóng “van”. “Chỉ cho vay đối với những đơn vị đã ký hợp đồng trả lương qua tài khoản tại chi nhánh” – một cán bộ tín dụng của BIDV tiết lộ. Ở chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn (Agribank) tại Phú Yên tình hình cũng không sáng sủa gì hơn so với các ngân hàng khác. Trong ba tháng đầu năm 2008, ngân hàng này chỉ huy động được 25 tỉ đồng và dư nợ đạt 1.827 tỉ đồng, tăng 92 tỉ đồng so với đầu năm. Hiện tổng nguồn vốn huy động tại chỗ của Agribank Phú Yên chiếm 2/3 dư nợ nên chỉ có thể cho vay những khách hàng thân thiết có quan hệ tín dụng lâu năm như doanh nghiệp thu mua, chế biến nông sản xuất khẩu, phát triển nông nghiệp nông thôn.
Trong số các ngân hàng, hiện Ngân hàng TMCP Đông Á (EAB) được đánh giá có nguồn vốn dồi dào hơn một chút nhờ sau đợt chạy đua tăng lãi suất huy động hồi cuối tháng 2 vừa qua. Tuy nhiên, hiện EAB tại Phú Yên cũng hạn chế cho vay hai lĩnh vực nhạy cảm là chứng khoán và bất động sản. “Các lĩnh vực khác như cho vay tiêu dùng, doanh nghiệp, tiểu thương… EAB vẫn cho vay bình thường”, Giám đốc Phòng giao dịch EAB tại Phú Yên Nguyễn Nhất Tuấn cho biết. “Cung VNĐ trên thị trường như một tấm chăn nhỏ, ấm tay thì sẽ lạnh chân” – một giám đốc NHTM Nhà nước nói.
Theo NHNN chi nhánh tại Phú Yên, hiện tổng nguồn vốn huy động tại chỗ của các tổ chức tín dụng trên địa bàn chỉ mới đáp ứng khoảng 53% nhu cầu đầu tư tín dụng.
Rất nhiều khách hàng có nhu cầu vay vốn nhưng ít người tiếp cận được nguồn vốn - Ảnh: N.Q
KHÁCH HÀNG LAO ĐAO
Việc các NHTM hạn chế cho vay đã khiến không ít khách hàng là doanh nghiệp như “ngồi trên đống lửa”. Ngoài mức lãi suất cao 1,4% – 1,7%/tháng, nhiều khách hàng mới lần đầu đặt quan hệ với ngân hàng không có quyền lựa chọn giữa ngân hàng này hay ngân hàng khác để vay. Ông Trần Thành Huy - Giám đốc DNTN Trường Thịnh, bày tỏ bức xúc “Doanh nghiệp mới thành lập nên cần gấp 250 triệu đồng để góp vốn kinh doanh. Tôi đã “gõ cửa” đến hai ngân hàng rồi mà chưa vay được vốn. Tôi tiếp cận ngân hàng thứ ba đã 5 ngày rồi mà vẫn chưa thấy trả lời, trong khi giá trị tài sản thế chấp lớn hơn gấp nhiều lần so với mức đề nghị vay”.
Không phải chịu cảnh ngược xuôi “gõ cửa” nhiều ngân hàng như ông Huy, bà Nguyễn Thị Nghĩa, chủ một cơ sở mua lúa gạo, máy xay xát ở huyện Đông Hòa lại chịu cảnh thẩm định hiệu quả dự án kinh doanh kỹ đến mức lạ thường dù bà là khách hàng lâu năm của một ngân hàng (bà Nghĩa xin không nêu tên ngân hàng vì sợ làm ảnh hưởng đến việc làm ăn). “Tôi vay ở ngân hàng này nhiều lần, đã quen biết và hiểu được mục đích kinh doanh nên thủ tục cho vay rất dễ dàng. Không hiểu vì lý do gì lần vay này cán bộ tín dụng lại hỏi cặn kẽ và chỉ cho vay theo hạn mức vay cũ, trong khi nhu cầu vốn lại tăng gấp đôi. Tình hình này, tới đây việc vay vốn sẽ rất khó khăn” - bà Nghĩa nói.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, nếu ngân hàng hạn chế cho vay sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, thậm chí phá sản. Và để đối phó với cơn “khát” vốn, nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể đã tìm đến các đầu nậu cho vay nặng lãi với mức lãi suất từ 3% - 5%/tháng. “Dù mức lãi suất có gấp đôi so với vay ở ngân hàng nhưng không phải mất nhiều thời gian và thủ tục” – ông Trần Thành Huy nói.
Không chỉ khách hàng là doanh nghiệp có món vay lớn vài trăm triệu đồng trở lên bị làm khó, mà ngay cả những khách hàng cá nhân vay vài chục triệu đồng cũng chung tình cảnh này. Bà Hà Thị Bích Ngọc ở phường 2 (TP Tuy Hòa) than: “Tôi định vay vốn để sửa lại căn nhà làm tiệm tạp hóa, nhưng cầm sổ đỏ đi tới ngân hàng nào họ cũng bảo đang xem xét lại các khoản tín dụng nên… chờ”.
Các ngân hàng đều cho rằng do tình hình khó khăn nên phải hạn chế cho vay, chứ trên thực tế ngân hàng phải luôn luôn giữ khách hàng lớn, khách hàng thường xuyên của mình. Có thể trong thời điểm này chính sách tín dụng có điều chỉnh chút ít, nhưng lâu dài họ vẫn là đối tượng chính phải được ngân hàng chăm sóc.
NGỌC QUANG
