2 năm qua, kinh tế tập thể của tỉnh đã thu hút được doanh nghiệp, hộ kinh doanh thành lập HTX, tạo được làn gió mới giúp nâng tầm các HTX.

Ổn định từ khi thành lập

Sản phẩm bánh khóm của cơ sở sản xuất Phong Dương gắn với hộ kinh doanh do ông Nguyễn Hoàng Chương ở xã Hòa Định Đông (huyện Phú Hòa) làm chủ. Năm 2017, ông Chương tập hợp hơn 20 hộ trồng khóm thành lập HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din.

Ông Chương cho biết: Mô hình hộ kinh doanh không phù hợp với điều kiện sản xuất nên gặp khó khi hòa nhập thị trường. Các sản phẩm của tôi đều lấy nguyên liệu từ cây khóm nên khâu sản xuất cần bảo đảm về cả chất lượng và số lượng.

Trong khi đó, diện tích của gia đình không đủ, việc thu mua của bà con thì không đồng nhất về chỉ số chất lượng. Hơn nữa, bà con cũng cần bao tiêu, nhất là những đợt trúng mùa (nếu không sẽ bị tư thương ép giá thấp). Cách tốt nhất là huy động bà con cùng sản xuất theo một quy chuẩn kỹ thuật. Bà con không lo đầu ra còn nhà máy có vùng nguyên liệu ổn định.

Suy đi tính lại, tôi thấy mô hình HTX là phù hợp nhất, vừa bảo đảm lợi nhuận cho các bên tham gia, vừa tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Hiện HTX có vùng nguyên liệu trên 30ha, một cơ sở sản xuất bánh khóm Phong Dương và nhà máy nước ép khóm.

HTX đã ký hợp đồng bao tiêu với 91 hộ dân và hướng dẫn bà con trồng khóm kết hợp trồng rừng và cây ăn trái theo mô hình rừng tầng để vừa tận thu tăng thu nhập, vừa giữ đất không bị bạc màu. 3 sản phẩm gồm bánh khóm, khóm sấy và nước ép đều có thương hiệu và nhãn hiệu độc quyền gắn với HTX và được tiêu thụ ở các siêu thị, nhà hàng trong và ngoài tỉnh.

HTX Nông nghiệp và dịch vụ BB (HTX BB) ở huyện Sơn Hòa cũng được sinh ra từ DNTN BB. Doanh nghiệp này là tổ hợp dịch vụ gồm chuỗi nhà hàng, khách sạn, câu lạc bộ. Tiếp tục mở rộng, đơn vị thành lập HTX theo hướng sản xuất nông nghiệp hiện đại, tạo ra sản phẩm rau, củ, quả sạch tiêu thụ ở phân khúc cao cấp và gắn với hoạt động du lịch trải nghiệm.

Theo ông Phạm Thọ Trường, Giám đốc HTX, mới thành lập từ đầu năm nay, HTX đã xây dựng 3 nhà kính trồng rau, quả thủy canh. 1 ngày HTX tiêu thụ 150kg rau cho các siêu thị, nhà hàng trên địa bàn TP Tuy Hòa và một số tỉnh lân cận. Khách du lịch tới đây vừa trực tiếp sản xuất nông nghiệp vừa được thưởng thức tại chỗ hoặc mua các sản phẩm của HTX làm quà. HTX đang hoàn thành nhà trưng bày sản phẩm và làm thêm 2 nhà kính trồng ớt chuông, dưa hoàng kim…

Mang lại lợi ích cho người dân

Là một trong số 15 lao động của HTX BB, chị Nguyễn Thị Phương Dung ở xã Sơn Long (huyện Sơn Hòa) cho biết: Trước đây, tôi chỉ đi làm cỏ mía, nhổ sắn thuê, công việc mưa nắng vất vả mà thu nhập cũng bấp bênh. Từ khi vào làm cho HTX, tôi có thu nhập ổn định với 4 triệu đồng mỗi tháng. Công việc cũng nhẹ nhàng, chỉ tỉa rau, quả khi đến thời điểm thu hoạch, nhặt lá úa, tách mầm ươm cây dâu tây con… Còn lại mọi việc, bón phân, diệt côn trùng sâu bệnh đã có máy móc lo…

Còn theo ông Nguyễn Trọng Khương, một hộ trồng khóm ở Đồng Din, trước đây ông trồng 3ha khóm, chủ yếu tự tiêu thụ nên lúc được lúc không. Nhiều lúc, thương lái ép giá ông phải đổ bỏ.

“Hiện nay, tôi được HTX hợp đồng bao tiêu khóm ổn định với giá 5.000 đồng/kg. Tôi yên tâm sản xuất nên đã tăng diện tích lên 4ha. Bà con ở đây gắn bó với cây khóm bao đời nên dù khó khăn thế nào cũng muốn giữ thương hiệu. Sản xuất đơn lẻ thì khó trụ được trong nền kinh tế thị trường nên nay có HTX, tôi rất mừng”, ông Khương nói.

Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Toàn tỉnh có từ 5-7 HTX thu hút doanh nghiệp, hộ kinh doanh tham gia. Trên cả nước, việc các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vào HTX không còn mới, trong đó thành công nhất là hệ thống Siêu thị Co.opMart (trong đó có cả Co.opMart Tuy Hòa) thuộc Liên hiệp HTX Thương mại TP Hồ Chí Minh.

Trên địa bàn tỉnh, mô hình này vẫn mới và chỉ bắt đầu từ năm 2017. Trong kế hoạch phát triển thêm các HTX đến năm 2025, Liên minh HTX tỉnh khuyến khích các doanh nghiệp, hộ kinh doanh tham gia HTX theo hình thức thành lập HTX hoặc góp vốn thành viên. Điều này sẽ tạo ra những HTX thực sự mạnh cả về nguồn vốn lẫn kinh nghiệm thương trường, điều mà các HTX đang thiếu.

MINH DUYÊN