Gần 10 năm trước, từ thị trấn La Hai - huyện lỵ miền núi Đồng Xuân về xã Xuân Phước - xã giáp ranh với thôn Hòa Ngãi, xã Sơn Định, huyện Sơn Hòa sẽ phải đi qua nhiều chặng đèo dốc trập trùng và mặt đường khúc khuỷu gồ ghề. Từ khi tuyến đường huyết mạch quốc lộ 19C được đầu tư xây dựng, nâng cấp cùng với sự chuyển động không ngừng của xã nông thôn mới, Xuân Phước hôm nay đã có sự đổi thay ngoạn mục.
Bức tranh quê gần 10 năm trước
Là một xã có diện tích đất sản xuất nông nghiệp tương đối lớn, chiếm hơn 17% so với diện tích toàn huyện và số hộ nông dân tham gia sản xuất nông nghiệp chiếm 80% dân số. Thế nhưng người dân gặp khó bởi tình trạng sản xuất theo lối truyền thống, manh mún nhỏ lẻ cũng như hệ thống giao thông gặp nhiều cách trở.
Ngoài hồ chứa nước Phú Xuân và một số đập dâng cố định, thì đại đa số các diện tích đất sản xuất đều lấy nước trời nên phụ thuộc vào thời tiết. Có những năm nắng hạn kéo dài đến đỉnh điểm, vụ lúa hè thu bị mất trắng, trong khi đó vụ đông xuân lại bị ảnh hưởng mưa lũ kéo dài đã thiệt hại không ít. Các diện tích cây công nghiệp ngắn ngày và cây hoa màu khác cũng không nằm ngoài sự tác động của tự nhiên như trên.
Trong khi đó, với địa hình nhiều sông suối, toàn xã có đến 9 cây cầu trải đều khắp các thôn và có nhiều điểm cầu đã xuống cấp gây ách tắc ngay cả trong mùa nắng. Có năm chỉ mới bước vào đầu tháng 10, các điểm trường trên địa bàn xã đã phải thường xuyên cho học sinh nghỉ học để bảo đảm an toàn vì cầu ngập nước. Người dân muốn xuống trung tâm huyện khám chữa bệnh, mua sắm hay vận chuyển nông sản về các nhà máy gặp nhiều trở ngại, nhất là trong mùa mưa lũ.
Còn đối với chặng đường đi vào TP Tuy Hòa hay các tuyến liên tỉnh lại càng khó khăn hơn. Sau khi vượt 12 cây số xuống huyện, lại tiếp tục đón một chặng xe khác vào tỉnh. Bởi vậy, những gia đình có con em đang theo học các trường đại học, cao đẳng xa nhà, ngoài nỗi lo cơm áo gạo tiền cho con, còn thêm nỗi lo tàu xe cách trở. Cũng ở thời điểm này, các hoạt động thương mại dịch vụ phát triển chậm. Sản xuất nông nghiệp không hiệu quả, cộng với rào cản về giao thông đã trở thành lực cản lớn trong quá trình phát triển của người dân nơi đây.
Sự chuyển mình vượt bậc
Năm 2012, dự án Trục giao thông phía tây tỉnh Phú Yên (nay là quốc lộ 19C) xuyên qua 3 huyện miền núi Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Hinh hoàn thành đưa vào sử dụng. Xã Xuân Phước có 4 cây cầu nằm trên tuyến đường thuộc dự án này được xây dựng gồm Suối Cau, Hầm Dài, Suối Muồng và Suối Sản. Tiếp đó, dự án đường giao thông nối hai tỉnh Phú Yên - Gia Lai được thực hiện tiếp tục mở ra cơ hội mới cho người dân trên địa bàn khi 3 cây cầu trọng điểm còn lại, trong đó cầu trọng yếu nhất là cầu Suối Tía cũng được xây dựng mới.
Cùng với các chương trình, dự án đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, hệ thống cơ sở hạ tầng nông thôn từng bước được nâng cấp. Năm 2018, đập dâng Suối Cấu tại thôn Phú Hội hoàn thiện, cộng với hệ thống kênh mương thủy lợi được kiên cố hóa hơn 70% đã cung ứng lượng nước tưới tiêu cho hơn 754ha đất trồng lúa và các loại cây màu khác, đã phần nào giải bài toán về nguồn nước sản xuất cho người dân.
Bên cạnh đó, địa phương cũng thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất, linh động chuyển đổi cây trồng và nhân rộng các mô hình sản xuất cây công nghiệp có nước tưới; chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm nâng cao tỉ trọng kinh tế trong lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở tiểu thủ công nghiệp, doanh nghiệp tư nhân phát triển, chú trọng thu hút đầu tư và hình thành các ngành nghề kinh doach, dịch vụ mới.
Đến cuối năm 2017, toàn xã có hơn 525 cơ sở kinh doanh cá thể đáp ứng nhu cầu của nhân dân và góp phần nâng cao tỉ trọng kinh tế trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Mức thu nhập bình quân đầu người thời điểm trên đạt 27,55 triệu đồng/người/năm, gấp 3,7 lần so với năm 2010.
Ông Nguyễn Văn Trung, năm nay đã ngoài 85 tuổi, một cư dân sống tại thôn Phú Xuân B cho biết, những người thế hệ như ông, được chứng kiến sự đổi thay của quê hương cũng là một niềm vui của tuổi già. Quê hương càng phát triển, lớp con cháu sau này có nhiều điều kiện để lập thân trên chính mảnh đất chôn nhau mà không cần phải tha hương cầu thực.
Đi dọc xã, cùng với hệ thống liên thôn, xóm được bê tông sạch sẽ, các cư dân trong vùng cũng chỉnh trang nhà cửa, vườn ngõ khang trang. Đặc biệt dọc tuyến quốc lộ 19C đi qua thôn Phước Hòa, lên Phú Hội và đến thôn đồng bào dân tộc thiểu số Suối Mây, bức tranh sống động của đời sống ấm no được thể hiện rất rõ nét. Cũng như các thôn khác của xã, cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số thôn Suối Mây, đã biết trồng lúa nước, xen canh các loại cây trồng và trồng rừng phủ xanh đồi trọc.
Bên cạnh ngôi nhà sàn truyền thống, hầu như hộ nào nơi đây cũng có nhà mái ngói khang trang cùng các phương tiện sinh hoạt tiên tiến khác. Già làng Oi Ba nói: “Bây giờ đồng bào không lo đói nữa, biết sản xuất theo mô hình và hội làng năm nào cũng đủ cơm gạo lúa mới, đủ thịt đủ rượu tạ ơn Giàng và rộn ràng chiêng trống”.
Đi qua khắp các nẻo đường của xã đâu đâu cũng bắt gặp màu xanh trù phú của sự đủ đầy. Qua hồ chứa nước Phú Xuân giữa non xanh nước biếc của thôn Phú Xuân A, qua cánh đồng Tre lúa trải bạt ngàn đến tận thôn Phú Xuân B, qua dải đất nổi danh “Khoai lang suối Mít, đậu phộng Hòn Dung” thôn Phú Hội, qua làng bánh tráng thôn Phước Hòa hay điểm cuối cùng Suối Mây với những sơn nữ Chăm Hroi da ngăm khỏe khoắn.
Về Xuân Phước hôm nay, bên những gam màu sống động của xã đạt chuẩn nông thôn mới, chợt nhớ các bậc tiền nhân từng có câu “Phú đắc địa chung linh, án tác độc sơn lưu ẩn ngọc/ Xuân hồi thiên khí noãn, mạch tùng cao lãnh dẫn lai long”. Có lẽ các bậc tiền hiền từ xa xưa đã có dự cảm tốt đẹp về địa thế “núi non ẩn ngọc quý” của vùng đất và sự nỗ lực không ngừng nghỉ của con người nơi đây.
NGUYÊN HẬU
