Năm 1996, Liên minh HTX tỉnh được thành lập với tên gọi Hội đồng lâm thời Liên minh các HTX tỉnh, đến năm 2001 đổi tên thành Liên minh HTX tỉnh. Hơn 23 năm qua, Liên minh HTX tỉnh trở thành người đồng hành cùng các HTX, thành viên HTX trong hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế hộ.

Ra đời theo yêu cầu khách quan

Vào thời điểm vừa tái lập tỉnh năm 1989, thành phần kinh tế tập thể của Phú Yên, nòng cốt là các HTX thừa hưởng đà phát triển mạnh mẽ. Vì trước đó, ngày 1/8/1977, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Phú Khánh ra Chỉ thị 27/CT-TU vận động cải tạo quan hệ sản xuất nông nghiệp bằng cách xây dựng HTX sản xuất nông nghiệp, lấy xã Hòa Bình và huyện Tuy Hòa làm thí điểm.

Chỉ trong thời gian ngắn vận động, đại bộ phận nông dân hăng hái gia nhập HTX Nông nghiệp Hòa Bình 1, mở đầu cho sự ra đời và phát triển của phong trào HTX trong cả tỉnh Phú Khánh lúc bấy giờ và tỉnh Phú Yên sau này.

Đáp ứng yêu cầu, các HTX cần một cơ quan đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp, phản ánh đến các cơ quan Đảng, chính quyền các cấp để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế hợp tác phát triển, ngày 29/1/1996, UBND tỉnh ban hành Quyết định 173/QĐ-UB, thành lập Hội đồng lâm thời Liên minh các HTX tỉnh, tiền thân của Liên minh HTX tỉnh ngày nay.

Liên minh HTX tỉnh Phú Yên ra đời đúng thời điểm chuyển đổi hoạt động các HTX từ bao cấp sang tự chủ, tự chịu trách nhiệm về hoạt động sản xuất kinh doanh theo quy định của Luật HTX năm 1996. Sau đại hội nhiệm kỳ 1, giai đoạn 1996-2001, Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh hình thành tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động theo Quyết định 2040/QĐ-UB ngày 28/12/1996 của UBND tỉnh.

Bám sát chức năng và nhiệm vụ được giao, Liên minh HTX tỉnh đã thực hiện tuyên truyền, vận động phát triển HTX; tư vấn, cung cấp dịch vụ và hỗ trợ cho HTX, liên hợp HTX; tham gia xây dựng chính sách, pháp luật về HTX; đại diện cho HTX và liên hiệp HTX trong phối hợp giữa các thành viên trong và ngoài nước.

Thời gian đầu gặp nhiều khó khăn do mới ra đời còn non trẻ nhưng với sự quyết tâm của Hội đồng Liên minh các HTX tỉnh, sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp của các sở, ngành, địa phương và hơn hết là sự hưởng ứng của các HTX, hoạt động kinh tế tập thể tỉnh nhà dần đi vào ổn định. Đến cuối năm 1998, cả tỉnh có 151 HTX chuyển đổi, đạt 94% trong tổng số các HTX trên địa bàn tỉnh, thành lập mới 26 HTX, thu hút được 255 xã viên.

Nâng chất hoạt động

Chính bước chuẩn bị chu đáo về nhân lực ở giai đoạn đầu đã tạo tiền đề tiến tới đổi mới mạnh mẽ và nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX trong giai đoạn tiếp theo, đúng với tinh thần của Nghị quyết Trung ương V (khóa IX) của Ban chấp hành Trung ương Đảng và Chương trình hành động của Tỉnh ủy Phú Yên về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể”. Ngày 1/10/2001, UBND tỉnh có Quyết định 2772/QĐ-UB cho phép đổi tên thành Liên minh HTX tỉnh Phú Yên.

Đại hội nhiệm kỳ 2, giai đoạn 2001-2006, Liên minh HTX tỉnh hướng tới trang bị kiến thức, kỹ năng kinh doanh cho các HTX giúp các HTX hòa nhập và phát triển trong nền kinh tế thị trường. Các HTX xây dựng thương hiệu bằng uy tín dịch vụ, chất lượng sản phẩm. Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Sở KH-ĐT triển khai đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cán bộ quản lý HTX. Đồng thời, đơn vị liên kết với Chi nhánh Phòng Công nghiệp - Thương mại Việt Nam (VCCI) tại Khánh Hòa và TP Hồ Chí Minh mở nhiều lớp ngắn hạn về khởi nghiệp kinh doanh và nâng cao năng lực quản lý…

Thời điểm này, Luật HTX 2003 ra đời đã định hướng các HTX hoạt động như một doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đây như một cú hích lớn giúp các HTX bứt phá. Một loạt các HTX thuần nông đã vươn lên nắm lấy cơ hội mở rộng kinh doanh dịch vụ và trở thành các HTX nông nghiệp dịch vụ tổng hợp. Liên minh HTX tỉnh cũng nâng mình lên đảm nhận trách nhiệm cầu nối trong xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu giữa các đơn vị thành viên, các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước.

Những năm qua, Liên minh HTX tỉnh làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỹ thuật sản xuất cho thành viên HTX - Ảnh: MINH DUYÊN

Một trong những hoạt động tích cực nhất của Liên minh HTX tỉnh giai đoạn này trong hỗ trợ xúc tiến thương mại cho các HTX là đưa website www.coop.phuyen.info.vn đi vào hoạt động vào tháng 3/2004. Trên website này, đơn vị đăng thông tin chi tiết về hoạt động và sản phẩm của các HTX, mở ra cơ hội giao thương qua “cánh cửa công nghệ” cho các HTX. Nhờ vậy, nhiều HTX đã tìm được đối tác làm ăn, nhiều hợp đồng kinh tế được ký kết, số lượng sản phẩm được thúc đẩy tiêu thụ ngày càng nhiều.

Giai đoạn 2007-2012, Liên minh HTX tỉnh trưởng thành cả về chất và lượng để thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng. Năm 2007, UBND tỉnh thành lập Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển kinh tế tập thể tỉnh, giao Liên minh HTX tỉnh là cơ quan thường trực. Với trách nhiệm được giao, đơn vị đã tham mưu tích cực cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh trong thực hiện Nghị quyết Trung ương V (khóa IX), Chỉ thị 20 của Ban Bí thư và Kết luận 56 của Bộ Chính trị.

Để đẩy mạnh tuyên truyền về phong trào kinh tế tập thể, đưa nội dung của nghị quyết, chỉ thị của các cấp tới đông đảo người dân và thành viên HTX, Liên minh HTX tỉnh đã xuất bản bản tin Kinh tế hợp tác vào năm 2008 và duy trì đều đặn 1.500 bản/năm tới nay. Đây cũng là thời kỳ công tác đối ngoại được Liên minh HTX tỉnh chủ động triển khai, nhằm thu hút đầu tư từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài vào tỉnh hỗ trợ cho kinh tế tập thể.

Năm 2009, từ chương trình tín dụng ngân hàng của Nhật Bản hỗ trợ phát triển nghề sản xuất thủ công sản phẩm làm từ bột gạo, Liên minh HTX tỉnh đã chọn 4 làng nghề sản xuất bánh tráng trong tỉnh thụ hưởng vốn chương trình.

Năm 2010, đơn vị phối hợp với Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ), Trung tâm Phát triển nông thôn, Liên đoàn HTX Cộng hòa Liên bang Đức… tổ chức các lớp đào tạo nghề, truyền nghề, tập huấn nghiệp vụ về tài chính, kiểm toán nội bộ. Đặc biệt giai đoạn này, các HTX một lần nữa chuyển sang hoạt động theo Luật HTX 2012, đây là một bước ngoặt quan trọng gắn hoạt động các HTX với phát triển kinh tế hộ thành viên, khẳng định vai trò của kinh tế tập thể với nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Đồng hành cùng các HTX, Liên minh HTX tỉnh không chỉ hỗ trợ các HTX chuyển đổi hoạt động theo quy định của luật mới mà còn từng bước củng cố, kiện toàn hoạt động HTX, tiến tới xây dựng thành công mô hình HTX kiểu mới. Liên minh HTX tỉnh tập trung vào hỗ trợ vốn vay, xúc tiến thương mại, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất, kinh doanh.

Tiếp tục đồng hành

Từ năm 2012 đến nay, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục đồng hành cùng các HTX trong củng cố hoạt động, nâng cao năng lực cán bộ, thu hút thêm thành viên, xúc tiến thương mại, thu hút vốn đầu tư… Trong đó, thành viên được thu hút không dừng lại ở các hộ cá thể mà mở rộng ra cả doanh nghiệp, nhằm tăng tiềm lực và khả năng cạnh tranh cho các HTX.

Ngoài lực lượng cán bộ hiện có thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, đơn vị còn phối hợp với các địa phương thu hút trí thức trẻ về HTX. Các hoạt động xúc tiến thương mại, thu hút đầu tư được đơn vị duy trì đều đặn. Hàng năm, đơn vị kết nối thành viên tham gia nhiều lượt hội chợ trong và ngoài tỉnh nhằm quảng bá thương hiệu và sản phẩm cho các đơn vị thành viên. Đồng thời tổ chức các đoàn tham quan, học tập kinh nghiệm tại các tỉnh, tạo cơ hội cho các thành viên tìm kiếm thị trường, ký kết hợp đồng liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp khác ở ngoài tỉnh.

Liên minh kêu gọi được Cơ quan nông nghiệp Phần Lan về phát triển lương thực và lâm nghiệp (FFD) đầu tư dự án VIE6566 ở Phú Yên để hỗ trợ các hộ trồng rừng quy mô nhỏ hướng tới chứng chỉ rừng quốc tế… 

LÊ THANH LAM

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh