Sau 4 năm triển khai cho vay đóng tàu theo Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản, hiện các ngân hàng ở Phú Yên đang gặp khó trong quá trình thu hồi nợ. Một số khách hàng đã “bỏ” tàu, để lại gánh nặng nợ xấu cho các tổ chức tín dụng.

Hai khách hàng nợ xấu hơn 30 tỉ đồng

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Phú Yên là đơn vị đầu tiên ký kết hợp đồng tín dụng cho vay đóng tàu theo Nghị định 67 trên địa bàn tỉnh. Và đây cũng là đơn vị đầu tiên gánh nợ xấu của các khoản vay này.

Ông Lê Minh Phương, Giám đốc BIDV Phú Yên cho biết: Thời gian qua, ngân hàng đã nỗ lực cho vay đóng tàu theo Nghị định 67. Dư nợ đến cuối tháng 9/2018 là 153 tỉ đồng với 9 khách hàng, 12 con tàu. Trong đó, nợ xấu là 30,8 tỉ đồng, nợ nhóm 2 là 91,3 tỉ đồng. Tỉ lệ nợ xấu, nợ nhóm 2 chiếm 79,8% dư nợ cho vay theo Nghị định 67.

Theo ông Phương, hai khách hàng để nợ xấu là Phan Thanh Trị và Ngô Văn Lanh. Trong đó, ông Lanh đã mất do bệnh nan y, còn ông Trị bị tai nạn lao động. Hiện BIDV Phú Yên đã thu giữ tàu của hai người này để xử lý nợ theo Nghị quyết 42.

Trong số những khách hàng còn lại, hai khách hàng làm ăn hiệu quả, trả nợ tốt; một số khách hàng có ý thức trả nợ nhưng do tình hình đánh bắt không như mong muốn nên ngân hàng phải cơ cấu nợ; còn lại một số khách hàng không hợp tác với ngân hàng, chây ỳ trong việc trả nợ vay, giấu doanh thu từ hoạt động khai thác thủy sản... Điều này gây rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của chi nhánh.

Không riêng BIDV Phú Yên, Ngân hàng NN-PTNT (Agribank) chi nhánh Phú Yên cũng đang gặp nhiều khó khăn trong việc thu hồi nợ của khách hàng vay vốn đóng mới, nâng cấp tàu theo Nghị định 67. Hiện tổng dư nợ cho vay theo Nghị định 67 tại Agribank Phú Yên gần 88 tỉ đồng; trong đó, dư nợ cho vay đóng mới hơn 84,3 tỉ đồng (đều thuộc Agribank Đông Hòa), còn lại là dư nợ cho vay nâng cấp tàu.

Mặc dù đến nay, các khoản này chưa đến mức chuyển thành nợ xấu nhưng cũng đang ngấp nghé bên bờ vực. Lý giải về những khó khăn trong việc thu hồi nợ vay theo Nghị định 67, ông Lê Văn Thịnh, Phó Văn phòng đại diện khu vực miền Trung, phụ trách điều hành Agribank Phú Yên, cho hay: Phần lớn khách hàng vay vốn đóng tàu đánh bắt theo hình thức đơn lẻ, chủ tàu thường bán hải sản ngay trên biển hoặc bán tại các cảng cá lớn ở các tỉnh bạn nên khả năng kết nối theo chuỗi giữa hoạt động khai thác - chế biến - tiêu thụ còn rất hạn chế, ngân hàng gần như không thể quản lý được dòng tiền bán hàng của ngư dân sau mỗi chuyến biển. Từ đó, ngân hàng không đánh giá được hiệu quả sau đầu tư và so sánh với các phương án thẩm định ban đầu.

Ngư dân còn tâm lý ỷ lại

Cũng theo ông Thịnh, qua một thời gian triển khai cho vay, ngân hàng nhận thấy một số ngư dân coi chương trình vay vốn đóng tàu theo Nghị định 67 là chính sách tài trợ không hoàn lại của Chính phủ, do vậy không chú trọng tính toán hiệu quả của phương án.

Một số ngư dân có tâm lý “làm được thì làm, không làm được thì giao tàu lại cho ngân hàng, ngân hàng nhận tàu coi như ngư dân không còn nợ...” khiến ngân hàng gặp nhiều khó khăn trong việc thu hồi nợ đối với những khách hàng này. Một số tàu hoạt động có hiệu quả, có khả năng trả được nợ nhưng đi so sánh với những tàu hoạt động không hiệu quả, không trả được nợ nên cũng khất lần không trả nợ vay ngân hàng, không hợp tác khi ngân hàng đôn đốc thu hồi nợ. Vì vậy, cán bộ ngân hàng rất vất vả trong việc tiếp cận, thuyết phục, đòi nợ khi đến hạn trả nợ gốc phân kỳ hàng năm hoặc trả nợ lãi vay hàng tháng.

Mới đây, tại buổi làm việc với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế, Giám đốc BIDV Phú Yên Lê Minh Phương đề nghị UBND tỉnh và các cơ quan liên quan tiếp tục quan tâm, hỗ trợ ngân hàng trong việc xử lý tài sản đảm bảo theo quy định đối với các khách hàng chây ỳ, không có thiện chí trả nợ để thu hồi nợ vay, tạo nguồn để đầu tư các phương án khác hiệu quả hơn. Đồng thời chỉ đạo Kho bạc Nhà nước tỉnh chuyển toàn bộ tiền thanh toán hỗ trợ theo Quyết định 48 qua tài khoản mở tại ngân hàng của tất cả khách hàng vay theo Nghị định 67 để ngân hàng quản lý, thương lượng thu hồi nợ vay.

“Để tạo điều kiện cho ngư dân yên tâm bám biển, BIDV Phú Yên đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo, đốc thúc các cơ quan liên quan tiếp tục hỗ trợ ngư dân vay vốn đóng tàu theo Nghị định 67 về các chính sách bảo hiểm tàu cá, hỗ trợ tiền dầu theo Quyết định 48, xây dựng cơ sở hạ tầng hậu cần nghề cá, hỗ trợ chi phí sửa chữa định kỳ, tổ chức tập huấn nghiệp vụ, kỹ thuật khai thác, bảo quản thủy sản cho ngư dân...”, ông Phương nói thêm.

Theo ông Nguyễn Văn Hàn, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Phú Yên, Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản ra đời trong thời điểm “nóng”, nhằm khuyến khích ngư dân đóng tàu công suất lớn, vỏ thép để dần chuyển từ khai thác gần bờ sang khai thác xa bờ, góp phần phát triển kinh tế biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Đến nay, sau một quá trình thực hiện, những khó khăn, vướng mắc đang dần lộ rõ; cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị mới có thể giải quyết được.

LÊ HẢO