Toàn tỉnh hiện  có 206 hợp tác xã (HTX) và 1.606 tổ hợp tác (THT) hoạt động theo Luật HTX. Năm 2007, giá trị sản xuất của khu vực này ước đạt trên 919 tỉ đồng, tốc độ tăng trưởng ước đạt 8%, đóng góp 9,6% vào GDP của tỉnh và tạo việc làm cho 139.000 lao động.

Tổ hợp tác đóng tàu biển ở Đông Tác (phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa - Ảnh: KIM SA

 

Thu nhập bình quân của một lao động trong kinh tế tập thể là 6,6 triệu đồng/năm. Trong đó, thu nhập bình quân một xã viên HTX trên 3,2 triệu đồng/ năm, trong THT là 8 triệu đồng/ năm. Có thể nói đây là những tín hiệu vui đối với kinh tế tập thể khi nhiều HTX gần đây tiếp tục được củng cố, đổi mới tư duy và nhất là đội ngũ quản lý từng bước được nâng lên về chất. Thực tế cho thấy rằng  trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội, kinh tế tập thể vẫn còn là chỗ dựa đáng tin cậy của số đông người lao động nghèo ở nông thôn, miền núi.

Từ cơ chế bao cấp chuyển sang cơ chế thị trường, kinh tế tập thể bộc lộ nhiều hạn chế so với các thành phần kinh tế khác. Theo ông Nguyễn Cứu Quốc, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam: Khi chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, các HTX  lúng túng và bị động vì không xác định được phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả trước sự cạnh tranh gay gắt. Các HTX chưa xây dựng được chiến lược, định hướng kinh doanh dài hạn nên chưa thật sự bền vững. Năng lực nội tại của HTX chưa đáp ứng kịp thời sự phát triển sản xuất hàng hóa. Cụ thể vốn kinh doanh bình quân của một HTX hiện là 1.072 triệu đồng, vốn góp không tăng thậm chí có nhiều HTX không huy động được vốn góp của xã viên. Hoạt động của các HTX, THT đơn lẻ không thu hút được các thành phần kinh tế khác cùng liên kết liên doanh phát triển. Sản phẩm của HTX đơn điệu. Đặc biệt là trình độ nhận thức và năng lực điều hành của đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn rất yếu.

Theo số liệu khảo sát trên địa bàn Phú Yên, chỉ có khoảng 25% cán bộ chủ chốt HTX có trình độ trung cấp trở lên, còn lại đa phần trưởng thành từ kinh nghiệm thực tế. Đa phần cán bộ chủ chốt HTX có tuổi đời lớn và chưa hình thành được đội ngũ trẻ kế nhiệm. Khu vực này cũng chưa thật sự tỏ ra hấp dẫn đối với đội ngũ cán bộ quản lý, khoa học có trình độ chuyên môn cao bởi chưa có chính sách ưu đãi hợp lý.

 Thạc sĩ Nguyễn Diễn Phó Giám đốc Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam chi nhánh tại Đà Nẵng, cho rằng: Trong giai đoạn hiện nay, khi nước ta đã hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, điều khó khăn là cơ chế, chính sách  của Nhà nước đối với kinh tế tập thể vừa thiếu lại vừa chưa cụ thể và nếu có thì cũng ít được thực thi trong cuộc sống. Để kinh tế tập thể “sống được” và phát triển trong thời kỳ hội nhập, các HTX và doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc khu vwjc này phải từ bỏ tư duy ỷ lại vào sự bảo hộ và bao cấp, ưu đãi của Nhà nước, dựa dẫm vào quan hệ thân quen, chấp nhận cạnh tranh và quy luật đào thải của thị trường; thay tư duy ngắn hạn bằng các chiến lược có tầm nhìn xa, thay “ai thắng ai” bằng “các bên cùng thắng”; thay làm khép kín bằng liên kết, hợp tác, chuyên môn hóa. Bên cạnh đó, phải coi trọng nghiên cứu thị trường, khách hàng, tiêu thụ sản phẩm và căn cứ vào đó để xây dựng kế hoạch kinh doanh; tăng cường hợp tác với các DN khác, tham gia liên kết, mạng lưới và hiệp hội; chú trọng đào tạo và nâng cao nguồn nhân lực. Về phía các cơ quan công quyền cần thực thi các hình thức hỗ trợ phù hợp cho các HTX và nông dân, giúp khu vực này vươn lên hội nhập có hiệu quả.

BÍCH HÀ