Thời gian qua, Chính phủ đã cho phép các thành phần kinh tế đầu tư vào thủy điện nhỏ và đã thu hút nhiều nhà đầu tư kinh doanh lĩnh vực này. Tính đến tháng 11/ 2007, cả nước có hơn 200 dự án (DA) thủy điện vừa và nhỏ với tổng công suất 4.067 MW đăng ký đầu tư (chưa kể nhiều DA đăng ký tại địa phương) và có nhiều DA được triển khai. Nếu được đầu tư thích đáng, thủy điện nhỏ không chỉ tạo thu nhập cho người dân, giải quyết nhu cầu năng lượng ở quy mô gia đình và cộng đồng nhỏ ở vùng sâu vùng xa mà còn góp phần bổ sung nguồn năng lượng thiếu hụt cho Nhà nước.
Song song với các công trình thủy điện lớn, cần khuyến khích phát triển thủy điện nhỏ để đảm bảo lượng điện cho quốc gia. - Ảnh: PV
Phú Yên hiện có 4 DA đăng ký đầu tư: thủy điện Đá Đen, La Hiên 1, La Hiên 2 và Khe Cách. Trong đó DA nhà máy thủy điện Đá Đen (xã Hoà Mỹ Tây, Tây Hoà) có công suất lắp máy 8 MW với tổng vốn đầu tư trên 168 tỉ đồng, DA thủy điện La Hiên 2 (xã Phú Mỡ, Đồng Xuân) có công suất lắp máy 13 MW đang triển khai. DA thủy điện Khe Cách đang trình ngành chức năng thẩm định. Nếu các thủy điện Đá Đen và La Hiên 2 hoàn thành sẽ cho sản lượng điện 81,16 triệu KWh/năm; thời gian thi công các DA này ngắn (chỉ 20 tháng). Theo nhiều chủ đầu tư, do phần lớn các DA thủy điện nhỏ nằm ở vùng sâu, vùng xa trong khi đó hạ tầng cơ sở ở khu vực nông thôn miền núi còn yếu kém nên công tác vận chuyển vật tư, thiết bị và cấp điện thi công gặp khó khăn, dẫn đến DA chậm tiến độ. Việc đầu tư phát triển thủy điện nhỏ đòi hỏi vốn lớn (suất đầu tư bình quân cho mỗi công trình từ vài chục đến hàng trăm tỉ đồng). Nhiều chủ đầu tư gặp khó khăn về tài chính vì đa số trông chờ vào ngân hàng nhưng việc vay vốn không phải lúc nào cũng xuôi chèo mát mái. Mặc dù Chính phủ đã cho phép mọi thành phần kinh tế đầu tư vào lĩnh vực này nhưng việc thu hút vốn đầu tư cũng không thuận lợi vì cơ chế chính sách hỗ trợ thu hút chủ đầu tư đối với các DA ở vùng sâu, vùng xa chưa hấp dẫn.
Theo lộ trình phát triển điện lực của tỉnh đến năm 2010, Phú Yên đang coi việc phát triển thủy điện nhỏ là mục tiêu hàng đầu để góp phần đưa điện đến các vùng sâu, vùng xa của các xã trong tỉnh. Dự kiến sẽ xây dựng thêm 4 nhà máy thủy điện nhỏ ở 2 huyện miền núi Sơn Hoà và Đồng Xuân. Trong đó tại xã vùng cao Phú Mỡ sẽ xây dựng 3 nhà máy gồm: Cà Tơn, Suối Lạnh và Suối Mun có tổng công suất 9 MW. Cả 3 nhà máy này sẽ đấu nối vào lưới 22 KV khu vực qua lộ 472 trạm cắt Đồng Xuân. Tại huyện Sơn Hòa sẽ xây dựng nhà máy thủy điện Cà Lúi có công suất 4 MW và được đấu nối vào lộ 471 trạm 110 KV Sơn Hòa. Ngoài ra sẽ còn lắp đặt thêm 500 vị trí thủy điện cực nhỏ và 2.030 trạm pin mặt trời.
Hiện nay có nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ chỉ đạo Tổng Công ty Điện lực Việt Nam (EVN) đầu tư xây dựng, cải tạo nâng cấp lưới điện 220 KV, 110 KV có đủ khả năng truyền tải điện từ các DA thủy điện nhỏ. Các nhà đầu tư mong muốn được thành lập Hiệp hội các nhà đầu tư thủy điện để giúp họ trao đổi thông tin, kinh nghiệm, thủ tục xây dựng DA. Chính phủ cần xem xét xây dựng quỹ hỗ trợ đầu tư phát triển lưới điện ở khu vực nông thôn, miền núi. Được biết sắp đến, Bộ Công thương sẽ thành lập Quỹ năng lượng tái tạo ngoài lưới nhằm thiết lập một kênh huy động vốn đầu tư từ các nhà tài trợ để đảm bảo tính bền vững lâu dài của các DA năng lượng tái tạo ở khu vực nông thôn và miền núi.
BÍCH HÀ
