Các HTX nông nghiệp luôn dẫn đầu về hiệu quả hoạt động và thực hiện đăng ký lại theo Luật HTX 2012. Nhưng đến nay, các HTX này vẫn chưa đáp ứng đủ các tiêu chí theo quy định của luật. Thời gian tới, các sở, ngành, đơn vị liên quan tiếp tục đồng hành để các HTX nông nghiệp hoạt động đúng với bản chất Luật HTX 2012.

Đạt về số lượng

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Phú Yên, 4 năm triển khai Luật HTX 2012 trên toàn tỉnh, đến nay, 81 HTX nông nghiệp/84 HTX đã đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX 2012. Các HTX còn lại, tuy chưa được cấp đăng ký mới nhưng cũng đã thực hiện việc kiện toàn bộ máy nhân sự, bổ sung điều lệ, xác định tài sản vốn quỹ, công nợ. Đồng thời, các HTX này cũng hoàn tất danh sách thành viên góp vốn, xây dựng hợp đồng giữa HTX với thành viên. Hiện tỉnh Phú Yên có 104/190 HTX hoạt động theo Luật HTX mới thì các HTX thuộc lĩnh vực nông nghiệp chiếm gần 78%.

Các HTX nông nghiệp là những đơn vị đi đầu về đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX mới. Ông Lê Ngọc Cửu, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (huyện Tây Hòa), cho biết: Ngay khi Luật HTX 2012 có hiệu lực (tháng 7/2013), thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND huyện Tây Hòa, đầu năm 2014, HTX làm điểm tổ chức đại hội thành viên để đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX mới. Cùng với kiện toàn bộ máy quản lý và đường lối hoạt động, HTX mở rộng các dịch vụ kinh doanh như thu gom rác thải, cày đất, tuốt lúa, sản xuất lúa giống… Nhờ đó, doanh thu của HTX đạt 17 tỉ đồng/năm, lãi trước thuế hơn 1 tỉ đồng. HTX thu hút thêm 6 thành viên góp vốn vào HTX, nâng tổng số hộ thành viên HTX lên hơn 2.000 hộ, vốn điều lệ 3,5 tỉ đồng. Hàng năm, HTX trích 409 triệu đồng từ lãi chia cho thành viên góp vốn. Ngoài ra, cán bộ và người lao động tại HTX được trả mức lương từ 2,9-4,5 triệu đồng/người/tháng.

Nhiều HTX lấy lợi ích thành

viên làm mục tiêu hoạt động nên phù hợp với bản chất của Luật HTX 2012. Theo ông Trần Tấn Khoa, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nam An Nghiệp (huyện Tuy An), ngay cả khi Luật HTX 2012 chưa ra đời, HTX đã xác định xây dựng mô hình sản xuất phù hợp với trình độ, khả năng của thành viên vì vậy HTX chỉ hướng tới phục vụ sản xuất nông nghiệp cho bà con, trong đó nâng cao chất lượng mô hình sản xuất lúa giống. “Từ dịch vụ thủy lợi nội đồng, khuyến nông, vật tư nông nghiệp, làm đất, thu hoạch… HTX đã tổ chức tốt khâu sản xuất. Gắn sản xuất với khoa học kỹ thuật canh tác mới, HTX đã tạo ra sản phẩm lúa giống đạt chất lượng. Nhờ vậy, HTX liên kết được với các công ty, doanh nghiệp để tiêu thụ cho bà con. Hiện mỗi vụ, HTX sản xuất lúa giống trên diện tích 40ha. Mỗi năm, HTX tiêu thụ 400 tấn lúa giống, cho thu nhập 60 triệu đồng/ha/năm, cho lãi 35-40 triệu đồng/ha/năm. Các hộ thành viên, từ trồng lúa và hoa màu cũng cho thu nhập trên 50 triệu đồng/ha/năm”, ông Khoa nói.

Tại các địa phương, sớm đăng ký lại hoạt động cho các HTX theo Luật HTX mới đã giúp nhiều xã hoàn thành các mục tiêu xây dựng nông thôn mới. Ông Phạm Khi, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa, cho biết: Đến tháng 7/2013, tất cả 12 HTX nông nghiệp ở địa phương đều hoàn thành đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX mới. Từ đây, các HTX nông nghiệp yên tâm hoạt động và đã tạo việc làm cho 304 lao động, với mức thu nhập từ 2-3,2 triệu đồng/người/tháng; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Hiện huyện Phú Hòa có 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới, phấn đấu đến cuối năm nay 2 xã hoàn thành 19/19 tiêu chí, nâng tổng số xã nông thôn mới lên 7/8 xã.

Nâng cao chất lượng

Cũng theo Sở NN-PTNT, hầu hết HTX nông nghiệp trong tỉnh tuy đã tổ chức chuyển đổi và đăng ký lại hoạt động nhưng về cơ bản vẫn hoạt động như cũ và chưa có HTX đạt mô hình kiểu mới. Điều này đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng hoạt động cho các HTX theo đúng tiêu chí của Luật HTX 2012. Đến nay, thuận lợi của các HTX chính là chính quyền các cấp đã hoàn thiện được bộ máy quản lý gắn trách nhiệm của các sở, ngành với hoạt động của thành phần kinh tế tập thể. Trong đó, cấp tỉnh có Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể tỉnh, do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế làm trưởng ban. Và 2 sở liên quan tới đăng ký hoạt động, phát triển HTX cũng đã được tăng cường thêm cán bộ chuyên trách. Đó là Sở NN-PTNT vừa được phép thành lập Phòng Kinh tế hợp tác và trang trại thuộc Chi cục Phát triển nông thôn. Sở KH-ĐT thành lập Phòng Doanh nghiệp, kinh tế tập thể và tư nhân. Mỗi phòng có từ 2-3 cán bộ. Như vậy, ngoài Liên minh HTX tỉnh thì đây chính là nguồn cán bộ chuyên môn có trình độ hỗ trợ các địa phương, HTX trong quá trình đăng ký lại hoạt động cũng như phát triển theo đúng định hướng.

Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên đưa ra hướng nâng cao chất lượng hoạt động cho các HTX nông nghiệp bằng cách giải quyết khó khăn của từng HTX. Ông Lam cho biết: Luật HTX 2012 yêu cầu một số tiêu chí cơ bản như tỉ lệ giao dịch nội bộ, chia lãi vốn góp, tư cách thành viên, vốn điều lệ… Qua khảo sát tại các địa phương, các HTX nông nghiệp đã áp dụng những tiêu chí này, nhưng việc triển khai mỗi đơn vị một khác và chưa có đơn vị nào đạt 100% yêu cầu của luật. Nguyên nhân là do lịch sử hình thành của mỗi HTX một khác nên những khó khăn gặp phải cũng khác nhau. Có HTX gặp vấn đề về đóng góp tư liệu sản xuất và thành phần thành viên trong quá khứ. Các HTX nông nghiệp ngoài hoạt động sản xuất còn có dịch vụ kinh doanh, có HTX khó xác định đối tượng sử dụng dịch vụ để thụ hưởng chia lãi đúng tỉ lệ theo luật. Nhưng lại có HTX không xác định được thành viên góp vốn, không phân định rõ ràng được vốn điều lệ, vốn tích lũy…

Còn theo ông Nguyễn Văn Hàn, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Phú Yên, ngân hàng là bệ đỡ về vốn cho HTX. Để các HTX phát triển cần giải quyết 2 vướng mắc chính giữa ngân hàng với các HTX, là khả năng tiếp cận vốn vay ưu đãi và nâng cao tính an toàn của dịch vụ tín dụng nội bộ tại các HTX nông nghiệp hiện nay. Cách khắc phục chính là dung hòa lợi ích của cả hai bên, trong đó HTX hiểu rằng ngân hàng là đơn vị quản lý tiền tệ, phải đảm bảo việc thu hồi đồng vốn dù đó là vốn chính sách hỗ trợ. Vì vậy, để thụ hưởng, các HTX phải đáp ứng các tiêu chí của ngân hàng. Đối với hoạt động tín dụng nội bộ, hiện bình quân dư nợ của mỗi HTX 1 tỉ đồng và nợ xấu đã ở mức 20%. Đây là con số đáng báo động vì không riêng các HTX, bản thân các ngân hàng gánh nặng giải quyết nợ xấu rất gian nan. Nếu các HTX không kịp thời chấn chỉnh sẽ rơi vào nợ chồng nợ, âm vốn và mất khả năng hoạt động. Để giúp các HTX, thời gian tới, ngân hàng sẽ phối hợp với Liên minh HTX khảo sát tại từng HTX và có phương án cụ thể gỡ khó từng trường hợp.

MINH DUYÊN