Qua 4 năm chuyển đổi đất 2 vụ lúa thiếu nước sản xuất sang trồng dưa hấu, bắp lai xen canh rau màu, nông dân xã Hòa Bình 1 (huyện Tây Hòa) thu lãi trên 100 triệu đồng/ha/năm.

Ông Cao Tấn Kha, Chủ tịch UBND xã Hòa Bình 1, cho biết: Mô hình này được triển khai tại xứ đồng Đá Dựng thuộc 2 thôn Nông Nghiệp và Phú Nông với diện tích trên 20ha và 120 hộ nông dân tham gia. Đây là đất 2 vụ lúa nằm ở cuối kênh lù đôi Đá Dựng, là vùng đất cao, chỉ tưới nước được khi trạm quản lý kênh Nam (Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam) điều tiết nước cho thị trấn Phú Thứ (huyện Tây Hòa). Tuy nhiên, những năm qua, do tình hình nắng nóng kéo dài, nguồn nước không đủ tưới cho xứ đồng này dẫn đến năng suất lúa hàng năm chỉ đạt từ 55-60 tạ/ha, hạt lúa lại không đạt chất lượng. Trước tình hình này, HTX Kinh doanh dịch vụ Hòa Bình 1 đã đầu tư khoan giếng nước, kéo đường dây điện nối từ nhà văn hóa thôn Nông Nghiệp đến trung tâm đồng Đá Dựng dài 350m; đồng thời đề nghị Điện lực Tây Hòa cung cấp điện, địa phương mở rộng tuyến giao thông để tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình sản xuất, vận chuyển nông sản cho nông dân vùng chuyển đổi cây trồng.

Theo HTX Kinh doanh dịch vụ Hòa Bình 1, đầu năm 2013, nông dân làm đất, xuống giống mô hình dưa phủ bạt. Sau khi thu hoạch dưa, bà con tiếp tục làm đất xuống giống dưa hấu phủ bạt vụ 2, một số hộ xuống giống cây bắp lai. Kết quả, năng suất dưa đạt 24 tấn/ha/vụ, giá dưa trên 4.100 đồng/kg thì nông dân thu nhập 100 triệu đồng/ha/vụ. Còn năng suất bắp lai đạt 58 tạ/ha, giá bắp thời điểm đó là 5.100 đồng/kg, mang lại thu nhập trên 30 triệu đồng/ha/vụ. Thu hoạch xong vụ dưa hấu thứ 2 và bắp lai, nhờ chủ động nguồn nước bơm tưới từ giếng khoan, nông dân xuống giống trồng dưa leo, bí chanh… vụ thu đông, cho thu nhập từ 3-4 triệu đồng/sào. Ông Phan Văn Minh, nông dân tham gia mô hình, cho hay: Từ khi trồng dưa hấu, bắp lai xen canh rau màu, nông dân thu nhập cao lại không lo thiếu nước như trồng lúa trước đây. Mô hình này tưới ướt khô xen kẽ nên không tốn nhiều chi phí trong khâu bơm nước.

Tiếp đến vụ hè thu năm 2013, nông dân sản xuất 2 vụ dưa phủ bạt và 1 vụ rau thu đông cho thu nhập trên 190 triệu đồng/ha, so với sản xuất lúa vụ hè thu (năng suất bình quân 6 tấn/ha) thu nhập tăng gấp 6-7 lần; trừ chi phí lãi từ 100-140 triệu đồng/ha/năm, tăng gấp 10 lần so với trồng 1ha lúa.

Ông Cao Tấn Kha cho biết thêm: Từ năm 2014 đến vụ đông xuân 2017, nông dân nhân rộng diện tích mô hình lên 23ha, với công thức luân canh: dưa hấu phủ bạt - bắp lai - dưa hấu phủ bạt. Năng suất thu hoạch bình quân cây bắp lai 60 tạ/ha, dưa hấu 30 tấn/ha; lãi thu được 120-160 triệu đồng/ha/năm. Theo ông Trần Xuân Bình, trong 4 năm qua, gia đình ông đầu tư thâm canh nên thu nhập bình quân từ 160-200 triệu đồng/ha/năm từ mô hình trồng dưa hấu, bắp lai xen canh rau màu.

Hiện nay, nông dân xã Hòa Bình 1 đang tiếp tục xuống giống dưa hấu phủ bạt và bắp lai. Sau 4 năm thực hiện mô hình chuyển đổi cây trồng trên vùng đất lúa thiếu nước, người dân nơi đây đã thu nhập cao gấp 4-5 lần so với sản xuất lúa. Đồng thời mô hình đã giải quyết việc làm thường xuyên cho hơn 30 lao động, tăng vòng quay của đất lên 2,5 lần.

TRÂM TRÂN