Trong khi người dân đang “hoa mắt” trước “rừng” mũ bảo hiểm (MBH) thật giả lẫn lộn bày bán trên thị trường, thì các cơ quan chức năng cũng... kêu khó trong việc kiểm soát chất lượng MBH.

Khách hàng phân vân không biết đâu là MBH có chất lượng -  Ảnh: MINH CHÂU

THẬT GIẢ LẪN LỘN

Hầu hết trên mỗi chiếc MBH bày bán tại các cửa hàng đều có dán một con tem nào đó. Những mẫu mã của tem cũng… phong phú không kém gì nhãn hiệu, chất lượng và giá cả. Do không biết quy chuẩn cụ thể nên người tiêu dùng cứ theo nếp nghĩ “tiền nào của ấy”, hễ đắt là mũ tốt, rẻ là hàng dỏm, kém chất lượng. Ở một số cửa hàng, các loại MBH hiệu Hongda, Yammuha… (giả nhãn hiệu Honda, Yamaha) được bày bán công khai, thậm chí nhiều loại mũ không có nhãn hiệu, không tem CS (dấu công bố sản phẩm phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam)… Loại mũ này, bề mặt phía ngoài của vỏ, lớp sơn sần sùi. Dưới chiếc vỏ nhựa mỏng là lớp mút xốp cứng màu trắng, không có độ đàn hồi. Xung quanh viền mút, lớp keo trong dùng để dán lớp đệm phía trong mũ rất cẩu thả. Đặc biệt, các ốc vít đều làm bằng sắt lồi lên, rất nguy hiểm cho người sử dụng. Một người bán hàng cho biết, hầu hết dân lao động, những người không có nhu cầu dùng thường xuyên đã mua loại MBH này để đối phó với cảnh sát giao thông (!). Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Phú Yên Phạm Đình Thi cho biết: “MBH đang bán tràn lan và lực lượng quản lý thị trường sẽ kiểm tra thường xuyên. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn nhất hiện nay là chúng tôi không phụ trách về chất lượng”.

CƠ QUAN QUẢN LÝ LÚNG TÚNG

Hiện có không ít người muốn thực hiện nghiêm túc việc đội MBH và muốn mua mũ chính hãng, song họ không biết nơi nào tư vấn giúp cho. Bà Nguyễn Thị Bích Trâm, Chi cục phó Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (TC-ĐL-CL) Phú Yên cho biết: “Rất khó đánh giá đầy đủ về chất lượng các loại MBH trên thị trường vì nguồn gốc MBH rất đa dạng. Có loại sản xuất trong nước, loại nhập khẩu theo đường chính ngạch có kiểm soát và cả loại không rõ nguồn gốc”.

MBH nhập khẩu theo đường chính thức khá đa dạng và nhiều nguồn như Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc… được kiểm tra chất lượng và dán tem kiểm tra. Theo quy định, nếu chất lượng MBH qua kiểm tra không đạt yêu cầu sẽ bị tái xuất hoặc huỷ bỏ. Còn MBH nhập khẩu không chính thức hoặc nhập lậu thì không kiểm soát được nên vấn đề chất lượng của nhóm này cần được quan tâm.

Đối với MBH sản xuất trong nước, theo quy định chất lượng MBH phải phù hợp yêu cầu tại tiêu chuẩn TCVN 5756: 2005. Các nhà sản xuất có thể yêu cầu thử nghiệm tại phòng thí nghiệm có đủ năng lực và được công nhận để xác định chất lượng MBH. Sau đó, nhà sản xuất phải công bố phù hợp với tiêu chuẩn tại Chi cục TC-ĐL-CL địa phương.

Theo bà Trâm: “Người tiêu dùng khi mua MBH sản xuất trong nước hoặc MBH nhập khẩu cần xem các thông tin chi tiết được in trên nhãn và bao bì với đầy đủ nội dung: tên sản phẩm, tên và địa chỉ cơ sở sản xuất, cỡ mũ và ngày, tháng, năm sản xuất. Đối với MBH nhập khẩu phải có tem kiểm tra của Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1, 2 hoặc 3 và MBH sản xuất trong nước phải có dấu hiệu công bố chất lượng (CS)”.

Tuy nhiên, có nhiều ý kiến cho rằng, tem kiểm định cũng không thể bảo chứng được chất lượng MBH, nhất là MBH sản xuất trong nước. Bởi vì, MBH sản xuất trong nước do nhà sản xuất tự công bố chất lượng bằng cách tự in và dán tem, nghĩa là nhà sản xuất tự giám sát và tự chịu trách nhiệm mà không có sự kiểm soát của bên thứ ba. Hệ quả là có bao nhiêu hãng sản xuất MBH được cấp phép thì có bấy nhiêu loại tem. Do vậy, hiện trạng pháp lý của nhiều loại mũ đang được bày bán trên thị trường là không rõ ràng. Điều này cho thấy việc kiểm tra MBH trên thị trường chưa được thực hiện nghiêm túc và có thể nói là rất thiếu kiểm soát.

Ông Trần Văn Nho, Phó Chánh thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ Phú Yên cho biết: “Phú Yên chỉ là nơi tiêu thụ với quy mô nhỏ chứ không có đơn vị sản xuất MBH nên chúng tôi không thể tổ chức kiểm tra được. Giả sử lấy mỗi mẫu một cái để thử nghiệm thì điều đó vẫn không thể hiện đại diện cho lô hàng được”. Còn bà Trâm thì cho rằng: “Ở Phú Yên chưa có phòng thử nghiệm đủ điều kiện để thử nghiệm chất lượng MBH. Với rất nhiều chủng loại MBH như hiện nay, việc lấy mẫu và gửi đi thử nghiệm vô cùng tốn kém mà phần kinh phí này không được xây dựng từ đầu năm nên không thể thực hiện được”.

Có thể thấy việc kiểm soát chất lượng MBH trên thị trường hiện đang bị thả nổi. Do đó, ngoài việc xem xét tem trên MBH, người tiêu dùng cần kiểm tra kỹ các thông tin về cơ sở sản xuất, ngày sản xuất và cỡ mũ; đồng thời kiểm tra độ trơn láng của bề mặt mũ, độ cứng của lớp xốp bên trong và độ chắc của quai mũ…

NÊN QUẢN LÝ TỪ GỐC

Ông Lê Hoài Nam ở phường 2 (TP Tuy Hoà) bức xúc: “Tôi rất muốn mua một chiếc MBH chất lượng tốt nhưng không biết phải mua ở đâu mới đáng tin cậy. Theo tôi, để giúp người dân tránh mua phải hàng nhái, hàng dỏm, các hãng sản xuất MBH có uy tín phải thông tin cho người dân về các địa điểm bán hàng chính hãng của mình. Các hãng sản xuất MBH nên hợp tác với nhau mở một showroom để trưng bày và bán các sản phẩm của mình”. Bà Ngô Thị Hớn ở phường 7 (TP Tuy Hoà) nói: “Thà rằng tôi mua một chiếc MBH có giá đắt một tí nhưng phải đảm bảo chất lượng. Bên cạnh quản lý chặt việc sản xuất và lưu thông MBH trên thị trường, Chính phủ nên có chính sách hỗ trợ giảm giá cho người nghèo khi mua MBH”.

Dư luận cho rằng đi đôi với quy định bắt buộc đội MBH, Chính phủ cần chỉ đạo việc quy chuẩn chất lượng MBH. Để kiên quyết loại bỏ những MBH kém chất lượng, các cơ quan chức năng cần tiến hành một đợt tổng kiểm tra tất cả các cửa hàng hiện đang bày bán MBH. Số MBH không bảo đảm chất lượng cần được thu hồi và tiêu hủy. Phải kiên quyết đình chỉ hoạt động các cơ sở sản xuất những loại MBH không đảm bảo chất lượng  và cần có chế tài xử lý nghiêm các cơ sở làm ăn gian dối. Bên cạnh đó, ý thức người tiêu dùng có tính quyết định đến sự an toàn tính mạng bản thân cũng như giúp các cơ quan chức năng trong việc chống hàng nhái, hàng giả.

MINH CHÂU