Tại Kỳ họp thứ nhất HĐND tỉnh khóa VII, nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Dân tộc HĐND tỉnh được thành lập. Báo Phú Yên phỏng vấn ông Phạm Ngọc Công, Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh về hoạt động của ban trong thời gian tới.

Ông Phạm Ngọc Công - Ảnh: MINH DUYÊN

* Nhiệm vụ trọng tâm của Ban Dân tộc HĐND tỉnh là gì, thưa ông?

- Ban Dân tộc HĐND tỉnh có nhiệm vụ giám sát việc thực hiện các chính sách cho vùng dân tộc, miền núi và tham mưu cho HĐND tỉnh giải pháp để phát huy cao nhất hiệu quả chính sách dân tộc, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, giữ vững an ninh trật tự chính trị vùng miền núi. Cụ thể, trong năm nay, Ban Dân tộc HĐND tỉnh sẽ khảo sát việc thực hiện khoảng 10 chính sách, gồm hỗ trợ hạ tầng cơ sở, phát triển sản xuất cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn; di dân định canh định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số; giải quyết đất ở đất sản xuất, nước sinh hoạt cho các hộ dân tộc thiểu số nghèo; chính sách cho hộ dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn vay vốn phát triển sản xuất; hỗ trợ 2 huyện nghèo miền núi… Trong đó, ban sẽ đi vào khảo sát việc giải ngân các nguồn vốn; thẩm định nguồn vốn đó đã sử dụng đúng mục đích, đúng số lượng, mang lại hiệu quả như thế nào. Sự hỗ trợ trực tiếp có tới đúng đối tượng thụ hưởng không… Đồng thời, Ban Dân tộc HĐND tỉnh kiểm tra, xem xét chính sách nào còn phù hợp với tình hình thực tế địa phương, chính sách nào đã cũ không phát huy được hiệu quả, cần sửa đổi hoặc kéo dài để từ đó đề xuất HĐND tỉnh ra quyết định hoặc trình Chính phủ xem xét.

* Ông cho biết những khó khăn mà Ban Dân tộc HĐND tỉnh gặp phải trong thời gian qua?

- Sau buổi làm việc với UBND 3 huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, Đồng Xuân về việc thực hiện các chương trình, chính sách vùng miền núi, dân tộc thiểu số 6 tháng đầu năm 2016, tôi nhận thấy cái khó lớn nhất mà Ban Dân tộc HĐND tỉnh gặp phải không chỉ là việc triển khai chính sách như thế nào mà còn là đồng bào dân tộc thiểu số tiếp nhận ra sao. Hiện nhiều chính sách đồng bào không mặn mà như chính sách hỗ trợ tiền mặt với mức hỗ trợ quá thấp, không đủ cho sinh hoạt hàng ngày khi mà giá cả thị trường ngày một tăng; hay chính sách cho vay vốn ưu đãi nhiều địa phương không có hộ vay vì mức cho vay quá thấp không đủ phục vụ sản xuất.

Việc hỗ trợ vùng miền núi cũng đang gặp khó ở sự chồng chéo giữa các chính sách. Cụ thể, cùng là hỗ trợ xây dựng hạ tầng cơ sở phải cần tới Chương trình 135, Nghị quyết 30a, nông thôn mới…; hay hỗ trợ sản xuất có Chương trình 135, Quyết định 755, Quyết định 54… Điều này gây khó khăn cho quản lý nguồn vốn cũng như trách nhiệm với hiệu quả nguồn vốn. Nguyên nhân của vấn đề này là một nguồn vốn không đủ thực hiện các danh mục công trình nên các địa phương phải lồng ghép các nguồn vốn. Thực tế, để xây dựng được một công trình nước sinh hoạt tập trung cần ít nhất 10 tỉ đồng nhưng vốn đưa về chỉ khoảng 1,3 tỉ đồng; buộc các địa phương phải gom vốn kết dư từ các chương trình hạ tầng khác, vốn còn của năm trước… Hàng năm, nguồn vốn hỗ trợ cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi của tỉnh lên tới hàng trăm tỉ đồng; nhưng đời sống người dân vẫn gặp nhiều khó khăn, thiếu nước sinh hoạt, nước sản xuất mùa nắng nóng, tỉ lệ lao động là người đồng bào dân tộc thiểu số chưa có việc làm cao, sản xuất vẫn manh mún và lạc hậu…

Một người dân thôn Lạc Đạo, xã Sơn Thành Tây, huyện Tây Hòa được hỗ trợ bò từ nguồn vốn phát triển vùng dân tộc, miền núi - Ảnh: MINH DUYÊN

* Ban sẽ làm gì để giải quyết những khó khăn đó, thưa ông?

- Ban Dân tộc HĐND tỉnh sẽ phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn để triển khai đúng kế hoạch, đúng tiến độ; tránh tình trạng chính sách hết hiệu lực mà vốn giải ngân không hết sẽ bị thu hồi. Một số chính sách đã hết hiệu lực nhưng xét điều kiện thực tế vùng miền núi của tỉnh còn nhu cầu, Ban Dân tộc HĐND tỉnh sẽ tham mưu HĐND tỉnh trình Trung ương tiếp tục bổ sung giai đoạn mới hoặc có nguồn vốn khác hỗ trợ cho phần việc này. Với những chính sách không còn phù hợp, ban sẽ đề xuất nâng mức hỗ trợ cho phù hợp điều kiện kinh tế xã hội hiện nay.

Từ nay đến cuối năm, Ban Dân tộc HĐND tỉnh sẽ đẩy mạnh giám sát những chương trình, dự án trọng điểm như chương trình 135, 30a, Quyết định 498 vì đây là những chương trình nền tảng giúp xóa đói, giảm nghèo, đẩy lùi hủ tục lạc hậu vùng miền núi. Giải pháp cốt yếu và lâu dài vẫn là đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đồng bào dân tộc thiểu số nhằm xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, trông chờ vào chính sách; trang bị cho đồng bào những kiến thức cơ bản để từng hộ dân tự bảo vệ quyền lợi của mình, họ chính là người giám sát trực tiếp việc thực hiện các chính sách ưu đãi của Nhà nước dành cho bản thân họ, thôn buôn của họ…

* Về lâu dài, theo ông vùng dân tộc, miền núi của tỉnh cần phát triển theo hướng như thế nào?

- Lâu nay, các chính sách cho vùng miền núi chủ yếu đầu tư hạ tầng cơ sở, phát triển sản xuất mà chưa tính tới phát triển thương mại như du lịch, nghề thủ công. Trong khi đây là những thế mạnh của vùng này. Một số thôn, buôn vẫn duy trì được các nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, đan gùi, làm rượu cần…, nhưng chỉ dừng lại ở hình thức tự cung tự cấp mà chưa quy hoạch thành làng nghề, tạo ra sản phẩm thủ công, trở thành hàng hóa và mang lại doanh thu. Khi Phú Yên trở thành điểm du lịch hấp dẫn cho du khách cả nước nhờ hiệu ứng “hoa vàng trên cỏ xanh”, thì vùng miền núi của tỉnh với nhiều nét văn hóa độc đáo như cồng chiêng, làn điệu dân ca của 31 dân tộc… cũng sẽ thu hút du khách nếu biết khai thác.

Xin cảm ơn ông!

MINH DUYÊN (thực hiện)