Luật Hợp tác xã 2012 có hiệu lực từ ngày 1/7/2013, nhưng đến nay trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có HTX nào chính thức đăng ký hoạt động theo Luật HTX mới. Tuy nhiên, nằm trong lộ trình kiện toàn đổi mới phát triển kinh tế tập thể tỉnh đến năm 2015, kinh tế tập thể đã bắt tay vào chuyển đổi từ 1 năm trước.
Hội đồng quản trị HTX Nông nghiệp An Hiệp họp bàn phương án chuyển đổi HTX hoạt động theo Luật HTX 2012 - Ảnh: M.DUYÊN
KIỆN TOÀN Ở PHẠM VI TOÀN HUYỆN
Tại các huyện Đồng Xuân, Tuy An, Tây Hòa…, việc củng cố các HTX yếu kém bằng cách sáp nhập các HTX hoạt động ở phạm vi cấp thôn thành các HTX cấp xã nhằm thu hút thêm xã viên và tạo hạ tầng cơ sở vật chất ban đầu cho các HTX hoạt động đã được tiến hành. Cụ thể, UBND huyện Đồng Xuân đã sáp nhập 7 HTX thành 3 HTX mới. UBND huyện Tuy An hợp nhất 2 HTX thành 1 HTX mới. UBND huyện Tây Hòa hợp nhất 2 HTX thành 1 HTX mới. Các HTX mới hoạt động bước đầu mang lại hiệu quả. Ông Nguyễn Văn Tri, Phó phòng phụ trách Phòng NN-PTNT huyện Đồng Xuân cho biết: Từ tháng 4/2013, HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp (SXKD DVNN) Xuân Sơn Bắc đi vào hoạt động trên cơ sở nhập 2 HTX hoạt động cầm chừng là HTX SXKD DVNN Phước Thọ và HTX SXKD DVNN Xuân Sơn Bắc. Đến nay, đơn vị này trở thành 1 trong 2 HTX nông nghiệp trong toàn huyện chi trả mức lương cao nhất cho người lao động là 1.650.000 đồng/người/tháng.
Còn ở huyện Phú Hòa, phát triển các HTX bằng cách lấy phát triển sản xuất nông nghiệp làm tiền đề, đồng thời đẩy mạnh kinh doanh dịch vụ. Ông Lương Công Dũng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện cho biết: Toàn huyện có 16 HTX, trong đó HTX nông nghiệp chiếm hơn 81%. Phát huy những thế mạnh sẵn có, các HTX sẽ tiếp tục phát triển sản xuất lúa giống, lúa thương phẩm nhằm thay đổi tập quán canh tác cũ và đưa các sản phẩm nông nghiệp trở thành hàng hóa có giá trị trên thị trường. Trong hoạt động kinh doanh, các HTX thực hiện các dịch vụ như tín dụng nội bộ, xăng dầu, vật liệu xây dựng, vật tư nông nghiệp…
Theo ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, các HTX chưa thực hiện đăng ký kinh doanh lại theo mẫu mới để phù hợp với Luật HTX 2012 có nguyên nhân từ việc Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn cụ thể về mẫu đăng ký mới. Nhưng trên thực tế, các HTX đang hoạt động trên địa bàn tỉnh đã và đang có sự chuyển đổi nhất định theo Đề án kiện toàn đổi mới và phát triển kinh tế tập thể (KTTT). Đây là điều kiện thuận lợi lớn nhất của thành phần KTTT tỉnh trong triển khai thực hiện Luật HTX 2012. Vì vậy KTTT mà nòng cốt là các HTX đang trong tiến trình củng cố để hoạt động hiệu quả, làm động lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn và kinh tế hộ gia đình. Tuy nhiên, từ năm 2012, khi đề án được UBND tỉnh phê duyệt, đến nay KTTT mới được kiện toàn trên phạm vi toàn huyện mà chưa đi sâu tới từng HTX. Thời gian tới, để Luật HTX 2012 triển khai sâu rộng tới từng thành viên, liên minh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
CÒN VƯỚNG MẮC Ở TỪNG HTX
Nợ đọng trong thành viên là gánh nặng đầu tiên khiến nhiều HTX gặp khó trong chuyển đổi khi các HTX này không có vốn để đầu tư nâng cao chất lượng các dịch vụ. Ông Nguyễn Minh Đức, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Chấn (Tuy An) cho biết: Đơn vị có hơn 1.000 hộ xã viên nhưng tổng số tiền nợ hơn 800 triệu đồng, chiếm gần 30% tổng tài sản hiện có của HTX. Đây mới chỉ là số nợ tính bằng tiền mặt, còn nợ sản phẩm (lúa, bắp…) trong xã viên gần 42.000kg. Có những khoản nợ từ 5 năm trước, điển hình như nợ gần 4 triệu đồng thủy lợi phí từ năm 2007. Vốn ít lại bị cầm vốn, HTX không có điều kiện để đầu tư máy móc nên không thu hút được thành viên sử dụng dịch vụ cày đất, tuốt lúa… của HTX.
Bên cạnh đó, các HTX có hoạt động kinh doanh xăng dầu cũng loay hoay không biết chuyển đổi như thế nào để đáp ứng tỉ lệ cung ứng cho phù hợp với Luật HTX. Ông Phan Văn Thuận, Giám đốc HTX Nông nghiệp Kinh doanh dịch vụ Hòa Quang Nam (Phú Hòa) cho biết: Để chuyển đổi, HTX đã cân nhắc tới phương án thành lập doanh nghiệp trực thuộc HTX hoặc điều chỉnh tỉ lệ cung ứng. Tuy nhiên phương án nào cũng có cái khó riêng, cụ thể, nếu thành lập doanh nghiệp thì theo Luật HTX chỉ được sử dụng hơn 300 triệu đồng đầu tư vào cây xăng (luật chỉ cho phép sử dụng 30% vốn góp xã viên để thành lập). Trong khi đó, HTX thu hút được 4.700 xã viên góp vốn với 180.000 đồng/suất nên có vốn điều lệ hơn 1,3 tỉ đồng. Cửa hàng xăng dầu của HTX ra đời từ nguồn vốn tích lũy, với kinh phí đầu tư ban đầu hơn 1 tỉ đồng. Giờ chỉ đầu tư 300 triệu đồng sẽ hạn chế việc phát triển, không đáp ứng được khả năng tiêu thụ xăng dầu hàng năm của HTX (trung bình mỗi năm HTX Hòa Quang Nam bán ra 800.000 lít xăng, dầu các loại). Còn phương án dành 70% lượng xăng dầu phục vụ nhu cầu thành viên cũng đặt HTX vào thử thách lớn khi phải giảm lượng bán ra bên ngoài khi mà lượng tiêu thụ bên ngoài đang rất lớn và mang lại doanh thu chính....
Tại hội nghị tổng kết Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển KTTT mới đây, đồng chí Lê Văn Trúc, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển KTTT của tỉnh, kết luận: Liên minh HTX tỉnh sớm xây dựng kế hoạch chuyển đổi theo Luật HTX 2012, hướng dẫn các HTX lập đề án chuyển đổi. Thành lập ngay tổ công tác phụ trách việc chuyển đổi các HTX hoạt động theo luật mới và giải quyết dứt điểm vấn đề nợ đọng trong dân kéo dài… Trong khi chờ hướng dẫn cụ thể về mẫu đăng ký kinh doanh mới theo Luật HTX 2012, Liên minh HTX tỉnh làm việc với Sở Tài chính để thực hiện đăng ký tạm thời cho các HTX chuyển đổi hoạt động.
MINH DUYÊN
