Sau 4 năm trồng mới cao su đại điền trên địa bàn tỉnh, đầu năm 2014, Công ty cổ phần VRG Phú Yên đã dừng triển khai dự án này. Nguyên nhân là do doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc giải phóng mặt bằng, thu hồi đất.

Chăm sóc rừng cao su đại điền tại xã Sơn Thành Tây (Tây Hòa)- Ảnh: V.AN

NHIỀU KHÓ KHĂN

Theo Công ty cổ phần VRG Phú Yên, giai đoạn 2008-2015, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch vùng trồng cao su ở Phú Yên có diện tích gần 13.000ha; trong đó, ngoài 1.859,4ha cao su hiện có, tỉnh sẽ trồng mới hơn 9.570ha. Trong số này, Công ty cổ phần VRG Phú Yên được giao trồng mới 4.000ha cao su đại điền trên địa bàn 9 xã miền núi thuộc 5 huyện Tây Hòa, Sông Hinh, Sơn Hòa, Đồng Xuân và Phú Hòa. Tuy nhiên, từ năm 2008 đến nay, doanh nghiệp này chỉ mới được giao cho thuê đất hơn 560ha, đạt 14% kế hoạch. Trên phần diện tích này, Công ty cổ phần VRG Phú Yên đã trồng mới, chăm sóc gần 321,2ha cao su tại các xã Sơn Định (Sơn Hòa), Xuân Quang 1, Đa Lộc (Đồng Xuân), Ea Ly (Sông Hinh), Sơn Thành Tây (Tây Hòa). Phần còn lại có hơn 95,3ha đất có độ dốc cao, khe suối, hợp thủy không trồng được cao su; 120ha bị người dân xâm canh lấn chiếm; một số diện tích được sử dụng để làm nhà công vụ, đường lô, đường giao thông…; chỉ có 18ha là chưa được sử dụng.

Ông Nguyễn Mai Đức, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần VRG Phú Yên cho biết: Trong quá trình triển khai dự án, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Công tác giải quyết các thủ tục thu hồi, giao đất còn chậm so với tiến độ đề ra. Một số thời điểm, địa phương giao đất quá cận kề với thời vụ trồng mới nên không triển khai kịp mùa vụ trong năm, phải kéo dài đến vụ năm sau. Sau khi doanh nghiệp khai hoang, trồng mới thì xảy ra tình trạng người dân trong vùng xâm canh, lấn chiếm, tranh chấp để trồng hoa màu trên diện tích đất đã được giao cho công ty thuê. Điển hình như việc Công ty cổ phần VRG Phú Yên lập thủ tục xin chuyển đổi và thu hồi hơn 743ha đất tại xã Sơn Thành Tây (Tây Hòa) để trồng cây cao su nhưng sau mấy tháng triển khai, công tác giao đất vẫn chưa thực hiện xong. Mặc dù Công ty cổ phần VRG Phú Yên đã phối hợp cùng địa phương và các cơ quan chức năng lập phương án đền bù, hỗ trợ, UBND huyện Tây Hòa cũng đã phê duyệt phương án này nhưng người dân yêu cầu chi phí đền bù cao và không muốn trả lại đất. Trong khi đó, nhiều hộ dân lại ngang nhiên vào chặt phá rừng của Ban quản lý Rừng phòng hộ Sông Bàn Thạch, lấn chiếm thêm đất đã được quy hoạch để trồng hoa màu với diện tích rất lớn. Một số người còn chặt hạ, đốt phá nhiều cây cao su mà Công ty cổ phần VRG Phú Yên đã trồng ở thôn Lạc Đạo, xã Sơn Thành Tây.

XIN DỪNG DỰ ÁN

Theo ông Đức, sau 4 năm triển khai, diện tích địa phương đã giao cho Công ty cổ phần VRG Phú Yên thuê bị giảm đi rất nhiều. Không những thế, phần diện tích này còn nhỏ lẻ, nằm rải rác, không tập trung, gây rất nhiều khó khăn trong việc quản lý, chuẩn bị đất, triển khai kế hoạch trồng mới và công tác chăm sóc vườn cây. Cụ thể, xã Sơn Thành Tây có diện tích quy hoạch trồng cao su khoảng 743ha nhưng gần một nửa diện tích này đã được Ban quản lý Rừng phòng hộ Sông Bàn Thạch giao khoán cho các hộ dân trong 50 năm, phần lớn còn lại bị người dân phát dọn, lấn chiếm trồng hoa màu. Tại xã Ea Ly, diện tích quy hoạch khoảng 1.064ha thuộc quỹ đất do địa phương quản lý nhưng việc thu hồi cũng nan giải vì người dân đã lấn chiếm gần hết trước cả khi được quy hoạch. Tại xã Xuân Lãnh, theo kế hoạch, Công ty cổ phần VRG Phú Yên được giao 357ha nhưng diện tích manh mún, lại không thỏa thuận được với người dân do yêu cầu chi phí bồi thường cao nên đã 4 năm trôi qua mà doanh nghiệp vẫn chưa có đất để trồng cao su. Trong khi đó, diện tích đất được quy hoạch tại các xã Hòa Hội (Phú Hòa), Phú Mỡ, Xuân Quang 1 và Xuân Quang 2 (Đồng Xuân) có địa hình phức tạp, nằm xa khu dân cư, giao thông đi lại khó khăn, đường điện không thuận lợi, nếu đầu tư thì chi phí rất cao…

“Trước những khó khăn nêu trên, lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đã yêu cầu Công ty cổ phần VRG Phú Yên dừng mọi hoạt động liên quan đến đầu tư trồng mới cao su. Đơn vị cũng đã có báo cáo xin UBND tỉnh cho phép dừng dự án. Riêng đối với diện tích cao su đã trồng, công ty sẽ khoanh vùng, tiếp tục chăm sóc cho đến khi thu hoạch”, ông Đức nói.

V.AN - T.HOÀI