Sau khi HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc (TP Tuy Hòa) triển khai việc trồng rau theo mô hình VietGAP và được Trung tâm chất lượng Nông - Lâm - Thủy sản vùng 3 (Bộ NN-PTNT) cấp giấy chứng nhận, những tưởng sản phẩm rau ăn lá của HTX này sẽ được tiêu thụ mạnh, giúp nông dân nâng cao thu nhập, thế nhưng sau một thời gian tham gia, đến nay nông dân quyết định bỏ mô hình này. Vì sao mô hình này lại “chết yểu”?
Một hộ trồng rau theo mô hình VietGAP ở xã Bình Ngọc đã chuyển sang trồng rau theo cách thông thường - Ảnh: N.QUANG
HỒ HỞI ĐÓN NHẬN
Cuối tháng 11/2011, HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc tổ chức lễ công bố quyết định của Trung tâm chất lượng Nông - Lâm - Thủy sản vùng 3 công nhận sản phẩm rau ăn lá của HTX trồng theo mô hình VietGAP, với 9 loại rau. Theo đó, có 25 hộ thành viên của HTX ở thôn Ngọc Phước 2 tham gia mô hình này trên diện tích 13.380m2, trồng các loại rau như: cải các loại, xà lách, é trắng, hành… Hộ trồng nhiều nhất 1.500m2, hộ trồng ít cũng 400m2.
Ông Lê Đệ tham gia trồng rau theo mô hình VietGAP trên diện tích 400m2 cho biết: “Trong ngày lễ công bố triển khai mô hình trồng rau VietGAP có đại diện Siêu thị Co.opMart Tuy Hòa đến dự và cam kết tiêu thụ rau của thành viên HTX. Ngoài ra, chúng tôi còn được HTX cử tham gia lớp tập huấn về kỹ thuật trồng và chăm sóc rau không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật; quy trình thu hoạch, bảo quản rau cũng như những lợi ích về kinh tế và môi trường. Chúng tôi rất phấn khởi khi tham gia trồng rau theo mô hình này, vì hiệu quả kinh tế cao hơn”. Còn ông Dương Văn Tâm - hộ tham gia trồng rau theo mô hình VietGAP nhiều nhất tại xã Bình Ngọc, với 1.500m2 tâm sự: Tôi nghĩ khi áp dụng mô hình VietGAP thì sản phẩm rau của mình dễ dàng vào siêu thị, được tiêu thụ mạnh trên thị trường và từng bước xây dựng thương hiệu cho rau Bình Ngọc, vì vậy tôi đã dành hết diện tích đất, đầu tư vốn và công sức vào mô hình này.
Kỳ vọng của ông Đệ, ông Tâm cũng là kỳ vọng chung của Ban quản trị HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc và những hộ tham gia trồng rau theo mô hình VietGAP. Họ kỳ vọng mô hình này sẽ giúp thành viên của HTX nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và từng bước tạo dựng uy tín cho HTX. “Sở hữu 45ha đất màu thường xuyên được phù sa từ sông Ba bồi đắp, Bình Ngọc trở thành vùng trồng rau tập trung lớn của Phú Yên cung ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân trong tỉnh và nhiều tỉnh lân cận như Bình Định, Quảng Ngãi, Khánh Hòa… Ngay sau khi được cấp giấy chứng nhận trồng rau theo mô hình VietGAP, Ban quản trị HTX ký hợp đồng với Siêu thị Co.opMart Tuy Hòa trong việc cung ứng rau, nhằm đảm bảo đầu ra ổn định và giúp bà con yên tâm sản xuất. Thấy cách làm của Ban quản trị, bà con ai cũng phấn khởi”, ông Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc nói.
MAU CHÓNG EO SÈO
Đến giờ có lẽ các thành viên trong Ban quản trị HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc và 25 thành viên của HTX tham gia trồng rau theo mô hình VietGAP không ai nghĩ rằng mô hình này lại “chết yểu” nhanh như vậy. Chỉ vài tháng sau khi triển khai mô hình, sản phẩm rau ăn lá của HTX bí đường ra.
Theo các hộ trồng rau theo mô hình VietGAP, khó khăn khi triển khai mô hình này không phải là việc thực hiện các kỹ thuật khắt khe trong quá trình trồng và chăm sóc rau, mà là việc bảo quản, đóng gói rau sau khi thu hoạch. “Một khi HTX triển khai trồng rau theo mô hình VietGAP thì phải xây dựng nhà sơ chế, lô gô và mã vạch cho rau để khẳng định thương hiệu và tạo lòng tin đối với người tiêu dùng. Thế nhưng không hiểu vì lý do gì mà HTX không làm được việc này, khiến rau của chúng tôi làm ra không ai biết là rau VietGAP và bị đánh đồng như rau trồng theo cách thông thường. Bây giờ tôi đã bỏ hẳn trồng rau theo mô hình VietGAP rồi. Tiếc quá”, một hộ ở thôn Ngọc Phước 2, buồn rầu nói.
Ông Nguyễn Ngọc Anh thừa nhận do HTX không có kinh phí nên đến nay vẫn chưa thể xây dựng được nhà sơ chế, lô gô, mã vạch cho rau VietGAP. Chính vì điều này mà rau khó vào siêu thị và khó tiêu thụ. “Tham gia theo mô hình VietGAP, chi phí sản xuất tăng khoảng 25% so với trồng rau theo cách thông thường. Với 13.380m2 đất trồng rau theo mô hình VietGAP thì mỗi ngày các hộ cung cấp ra thị trường khoảng 500kg rau các loại, thế nhưng mỗi ngày Siêu thị Co.opMart Tuy Hòa chỉ mua hơn 100kg, với giá cao hơn giá thị trường khoảng 20%, tùy từng thời điểm. Số rau còn lại bà con phải chở bán lẻ tại các chợ trong tỉnh, hoặc bán sỉ cho các đầu nậu với giá rẻ. Chính vì vậy mà nhiều người tỏ ra thất vọng và đến thời điểm này tất cả 25 hộ ký cam kết tham gia mô hình VietGAP đã chuyển hẳn sang trồng rau theo cách thông thường, có sử dụng thuốc bảo vệ thực vật”, ông Anh nói.
Liên quan đến vấn đề này, bà Nguyễn Bích Ly, Giám đốc Siêu thị Co.opMart Tuy Hòa cho biết, dù đơn vị đã ký hợp đồng tiêu thụ rau ăn lá với HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc, chủ yếu là rau thơm, nhưng do sức tiêu thụ chậm nên không thể mua hết rau của Bình Ngọc trồng theo mô hình VietGAP. “Gọi là trồng rau theo mô hình VietGAP, nhưng trên thực tế HTX Nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Bình Ngọc chỉ mới thực hiện được 1/2 của mô hình (trồng và chăm sóc rau), còn việc bảo quản, xây dựng thương hiệu và đóng gói sản phẩm thì chưa làm được. Chính vì vậy mà khi rau đưa vào siêu thị, người tiêu dùng khó nhận biết và chọn mua.
NGUYỄN QUANG
