Trong hệ thống thuế của nước ta hiện nay, thuế môn bài là một khoản thu vừa mang tính chất thuế vừa mang tính chất lệ phí về đăng ký thuế đối với các cơ sở hoạt động sản xuất kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế (quốc doanh, ngoài quốc doanh, đầu tư nước ngoài...).
Thuế môn bài được thu mỗi năm một lần vào đầu năm. Kết hợp với công tác đăng ký thuế, thuế môn bài thực hiện việc kiểm kê, kiểm soát của Nhà nước đối với toàn bộ các hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó có căn cứ phân loại tổ chức kinh tế (lớn, vừa, nhỏ) để có biện pháp quản lý thích hợp. Đây là nguồn thu được động viên ngay từ đầu năm một phần đóng góp của các cơ sở sản xuất - kinh doanh cho ngân sách Nhà nước. Thuế môn bài là nguồn thu tuy nhỏ nhưng lại rất ổn định và tăng thu hàng năm vì mức độ sản xuất - kinh doanh ngày càng phát triển. Từ trước đến nay, hầu như năm nào ngành thuế Phú Yên cũng hoàn thành và hoàn thành vượt mức dự toán nguồn thu này.
Trong 2 tháng đầu năm, thu thuế môn bài trên địa bàn tỉnh đã được 4.557,4 triệu đồng, đạt 73,4% dự toán năm 2007 của tỉnh. Đây là tiền đề thuận lợi để ngành thuế Phú Yên hoàn thành dự toán thu thuế môn bài quý I/2007 với số thu là 5.360 triệu đồng.
Để có được kết quả này, Cục Thuế Phú Yên đã phát động phong trào thi đua thu thuế môn bài trong quý I/ 2007 và khen thưởng xứng đáng cho các đơn vị hoàn thành xuất sắc dự toán nguồn thu này.
Trong công tác thu thuế môn bài hàng năm, khó khăn chủ yếu là việc quản lý, thu thuế môn bài đối với các hộ kinh doanh vừa và nhỏ vì việc xác định thu nhập bình quân tháng rất khó khăn và phức tạp. Vì vậy, ngay từ cuối năm 2006, Cục Thuế Phú Yên đã yêu cầu: Các huyện, thành phố khảo sát thực tế sản xuất kinh doanh trên địa bàn, đưa hết số hộ có sản xuất - kinh doanh vào lập bộ thu thuế môn bài ngay từ đầu năm, để có cơ sở quản lý, thu tốt các loại thuế khác trong năm, chống thất thu thuế công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh do bỏ sót hộ. Đồng thời phải điều tra, nắm sát tình hình, qui mô sản xuất kinh doanh của từng hộ, phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế xã, phường bình xét mức thuế môn bài cho công bằng, hợp lý, nên đã khuyến khích được hầu hết các hộ kinh doanh nộp thuế ngay từ đầu năm.
Các Chi cục Thuế đã tăng cường nhiều biện pháp quản lý thu thuế môn bài các hộ kinh doanh thời vụ phát sinh trong dịp Tết Nguyên đán, vì sau Tết các hộ này sẽ xin tạm nghỉ kinh doanh dài hạn, rất khó thu được thuế môn bài.
Tuy nhiên, để thực hiện tốt dự toán thu thuế môn bài năm 2007, trong thời gian đến, ngành thuế cần thực hiện tốt một số công tác sau:
- Sau Tết Nguyên đán, có rất nhiều hộ xin tạm nghỉ kinh doanh. Các Chi cục Thuế, khi giải quyết đơn xin nghỉ của hộ kinh doanh, cần đôn đốc thu thuế môn bài năm 2007 một cách triệt để.
- Đối với các ngành nghề mang tính đặc thù như kinh doanh vận tải, kết tinh mía đường, Chi cục Thuế các huyện, thành phố cần tuyên truyền, hướng dẫn các đối tượng sản xuất - kinh doanh thực hiện nộp thuế môn bài đúng theo hướng dẫn của ngành thuế Phú Yên. Cần lưu ý là trong quý II cũng là thời điểm các hộ kinh doanh thời vụ bắt đầu kinh doanh. Các Chi cục Thuế cần quản lý thu thuế môn bài kịp thời để làm cơ sở cho việc quản lý, khai thác các loại thuế khác.
- Đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, hiện nay chúng ta đang thực hiện chủ trương uỷ nhiệm thu nên việc gắn chặt trách nhiệm của cán bộ uỷ nhiệm thu trong việc khai thác nguồn thu này là hợp lý nhất.
- Đối với các hộ kinh doanh lớn: Việc tính toán, xác định mức thu nhập bình quân tháng đối với hộ kinh doanh lớn, để làm cơ sở xác định bậc thuế môn bài là tương đối dễ dàng và đơn giản, vì hầu hết các hộ kinh doanh lớn đều thực hiện sổ sách kế toán, nộp thuế kê khai. Đối với các doanh nghiệp, công tác thu thuế môn bài hầu như không có gì khó khăn, vì đây là khoản đóng góp rất nhỏ so với khả năng tài chính của doanh nghiệp. Vấn đề là phải đôn đốc các đối tượng này nộp thuế ngay từ đầu năm để bảo đảm tiến độ thực hiện dự toán thu.
- Trong Luật Ngân sách hiện nay, nguồn thu thuế môn bài được trích cho ngân sách xã, phường, vì vậy UBND xã, phường cần phối hợp, hỗ trợ tích cực hơn để ngành thuế các huyện, thành phố khai thác tốt nguồn thu này, tạo điều kiện thuận lợi trong việc điều hành ngân sách ở địa phương. Đặc biệt là đối với các huyện, thành phố, trong những tháng đầu năm, khi các nguồn thu phát sinh còn hạn chế thì thuế môn bài là nguồn thu chủ yếu. Quản lý, thu tốt thuế môn bài ngay từ đầu năm có ý nghĩa rất tích cực đối với việc điều hành ngân sách của các huyện, thành phố.
VĂN LIN (Cục Thuế Phú Yên)
