Để giúp ngư dân bám biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, Phú Yên đề ra mục tiêu đến năm 2015 thành lập 40 tổ, đội khai thác xa bờ; đến năm 2020, toàn bộ tàu cá công suất từ 20CV trở lên đều là thành viên của tổ, đội đoàn kết sản xuất trên biển.
Mua bán cá ngừ tại cảng cá phường 6, TP Tuy Hòa - Ảnh: P.NAM
PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH TỔ, ĐỘI
Theo Sở NN-PTNT, Phú Yên hiện có 7.228 tàu thuyền khai thác hải sản, thu hút 25.750 lao động; trong đó có 1.005 tàu công suất từ 90CV trở lên chuyên đánh bắt xa bờ, chủ yếu là câu cá ngừ đại dương. Tỉnh đã thành lập được 103 tổ, đội tàu thuyền an toàn với 851 phương tiện và hơn 7.000 ngư dân tham gia; trong đó có 34 tổ tàu thuyền với 230 phương tiện chuyên đánh bắt ở quần đảo Trường Sa. TP Tuy Hòa, nơi khởi nguồn nghề câu cá ngừ đại dương đang phát huy hiệu quả của 20 tổ tàu thuyền an toàn với 148 phương tiện và 1.410 thuyền viên. Theo Đồn Biên phòng Tuy Hòa, trong năm 2013, các thành viên trong tổ tàu thuyền đã thông báo cho đơn vị này 130 nguồn tin liên quan đến an ninh trật tự trên biển, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới của Tổ quốc. Ngoài ra, các tổ tàu thuyền còn tích cực tham gia cứu hộ, cứu nạn nhiều ngư dân cùng tàu thuyền trong và ngoài nước gặp nạn trên biển.
Theo kế hoạch của UBND tỉnh, đến năm 2015, Phú Yên phấn đấu có 100% tàu khai thác cá ngừ được tổ chức theo mô hình tổ, đội tàu thuyền an toàn trên biển; 90% tàu được giám sát quản lý và quan sát hành trình hoạt động trên biển; 100% tàu được cung cấp bản tin dự báo ngư trường, giảm tổn thất thu hoạch xuống dưới 15% và áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc từ khai thác, bảo quản, chế biến, tiêu thụ đối với nghề khai thác cá ngừ.
Các mô hình tổ đội sản xuất trên biển được thành lập trên cơ sở tự nguyện, cùng ngành nghề, chủ yếu là các nghề câu vàng, câu tay cá ngừ đại dương, kết hợp ánh sáng và nghề lưới vây rút chì. Mô hình này còn liên kết giữa ngư dân với các tổ chức, doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ; tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu cá ngừ theo chuỗi và hướng đến quy hoạch, đem lại hiệu quả và phát triển bền vững. Mô hình còn tổ chức thu thập thống kê, lưu trữ xử lý số liệu cá ngừ làm cơ sở cho việc tham mưu hoạch định chính sách phát triển nghề khai thác cá ngừ; kiểm soát chặt chẽ, cho phép nghề khai thác cá ngừ bằng hình thức câu tay kết hợp ánh sáng hoạt động, nhưng có cải tiến để nâng cao chất lượng sản phẩm…
Theo Sở NN-PTNT, đến nay, các huyện Đông Hòa, Tuy An, TX Sông Cầu và TP Tuy Hòa có nghiệp đoàn nghề cá cấp xã và tương đương. Phú Yên là 1 trong 4 tỉnh gồm Phú Yên, Quảng Ngãi, Kiên Giang và Ninh Thuận được Công đoàn ngành NN-PTNT Việt Nam chọn thí điểm thành lập nghiệp đoàn nghề cá. Trên địa bàn tỉnh, phường Xuân Thành, TX Sông Cầu là địa phương có thế mạnh về kinh tế biển với 773 tàu thuyền, tổng công suất 45.168CV, hàng năm khai thác hơn 13.000 tấn hải sản. Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường Xuân Thành, ông Nguyễn Đức Phước cho biết: Việc thành lập nghiệp đoàn giúp ngư dân giảm thiểu rủi ro, hỗ trợ nhau hành nghề trên biển, góp phần bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo của đất nước. Dự kiến, nghiệp đoàn sẽ thu hút khoảng 80% trên tổng số 3.094 ngư dân tham gia vào tổ chức”.
THỰC HIỆN CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ
Từ năm 2011 đến nay, Phú Yên đã hỗ trợ gần 110 tỉ đồng cho ngư dân thực hiện các chuyến biển khai thác hải sản vùng biển xa; riêng năm 2013 hỗ trợ 3 đợt với hơn 44,5 tỉ đồng cho 455 tàu cá thực hiện 1.180 chuyến biển và đang tiếp tục xem xét hỗ trợ kinh phí cho ngư dân khoảng 9,5 tỉ đồng. Những tàu cá được hỗ trợ có công suất từ 90CV trở lên hoạt động nghề lưới vây và nghề câu, chủ yếu là câu cá ngừ đại dương. Tùy theo công suất của tàu, mỗi chuyến biển, ngư dân được hỗ trợ chi phí nhiên liệu từ 18 triệu đồng trở lên và nhiều chính sách khác như bảo hiểm thân tàu, bảo hiểm tai nạn thuyền viên…
Ông Biện Minh Tâm, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết: Ngoài số máy liên lạc bằng sóng HF tầm xa có tích hợp thiết bị định vị vệ tinh (GPS) được trang bị từ nguồn kinh phí hỗ trợ, hiện 90 tàu cá của ngư dân trong tỉnh được lắp đặt thiết bị kết nối vệ tinh Movimar do chính phủ Pháp tài trợ. Hoạt động này giúp họ thường xuyên liên lạc được với đất liền, các cơ quan chức năng quản lý được hải trình của tàu cá, vùng đánh bắt, cung cấp thông tin về luồng cá cho ngư dân… Ngư dân còn đóng mới và cải hoán được 425 tàu cá có công suất thấp nhất từ 90CV trở lên, trong đó có hơn 40 tàu công suất trên 400CV.
Để tạo điều kiện cho ngư dân, UBND tỉnh còn đề nghị hệ thống ngân hàng trong tỉnh cùng các sở, ban, ngành liên quan thực hiện các chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thủy sản; hỗ trợ lãi suất vay vốn đối với các khoản vay dài hạn, trung hạn bằng đồng Việt Nam cho các tổ chức, cá nhân mua máy móc, thiết bị sản xuất trong nước nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch. Theo kế hoạch, đến năm 2020, Phú Yên cơ bản hoàn thành việc tổ chức lại sản xuất trong khai thác cá ngừ nhằm nâng cao thu nhập cho ngư dân, hướng đến phát triển ngành công nghiệp khai thác cá ngừ hiệu quả và bền vững.
Mặc dù cuối năm 2013 đầu 2014, giá cá ngừ giảm mạnh, chi phí chuyến biển cao, cửa biển bị bồi lấp, tàu thuyền ra vào khó khăn nhưng nhờ được hỗ trợ kịp thời nên ngư dân vẫn hồ hởi vươn khơi đánh bắt thủy sản dài ngày ở quần đảo Trường Sa. Ông Bùi Văn Xông, Phó ban lạch phường Phú Đông, TP Tuy Hòa cho biết: Hiện đang là thời điểm vào vụ chính đánh bắt cá ngừ đại dương nên ngày nào cũng có tàu ra khơi đánh bắt cá ngừ. Một số tàu còn chuẩn bị đầy đủ lương thực, nhiên liệu để bám biển, đánh bắt hải sản, sẵn sàng đón tết trên biển.
PHƯƠNG NAM
