Thời gian qua, nghề câu cá ngừ đại dương ở Phú Yên phát triển mạnh mẽ đã tác động tích cực đến quá trình chuyển từ khai thác gần bờ sang đánh bắt xa bờ. Nhà nước đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, khuyến khích cho ngư dân đầu tư nghề này. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều bất cập như: còn thả nổi giá cả, thị trường tiêu thụ, chưa đầu tư mạnh cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá...
 |
|
Dù sản lượng khai thác cá ngừ đại dương cao song ngư dân Phú Yên gặp nhiều khó khăn như chi phí cao, tư thương ép giá - Ảnh: N.LƯU |
CHI PHÍ KHAI THÁC KHƠI QUÁ CAO
Chủ tàu PY90505 Dương Văn Đông ở phường 6 (TP Tuy Hòa) cho hay, bây giờ tàu phải vươn khơi rất xa từ 400 – 600 hải lý và bám biển dài ngày mới câu được cá. Do đó, chi phí sắm chuyến khai thác khơi quá cao từ 60 – 70 triệu đồng/chuyến. Trong đó, chi phí dàn câu thẻo liên tục tăng cao, đặc biệt mỗi chuyến tàu (loại có công suất từ 90CV trở lên) vươn khơi “ngốn” từ 4.500 - 5.000 lít dầu với chi phí không dưới 40 triệu đồng. Điều đáng nói là, do mùa vụ năm trước nhiều ngư dân khai thác cá ngừ bị thua lỗ nặng, nên hiện nay, lợi dụng việc thiếu vốn sắm chuyến, một số cơ sở đầu cơ bán nợ dầu cho ngư dân với giá cắt cổ tăng cao từ 2.500 – 3.000 đồng/lít. Với giá cá ngừ như hiện nay, nếu mỗi chuyến tàu khai thác được 1 tấn cá thì coi như chỉ mới huề vốn. Chính chi phí quá cao, trong khi đó sản lượng khai thác ngày càng giảm sút, nên ngư dân rất âu lo và “ngại” ra khơi khi đàn cá ở ngư trường còn thưa thớt.
Thực tế, hiện nay đa số tàu câu khơi ở Phú Yên còn làm ăn theo kiểu đơn lẻ, chưa liên kết với nhau theo kiểu tập đoàn câu khơi để hỗ trợ nhau về kỹ thuật, dò tìm luồng cá, đặc biệt là giảm chi phí di chuyển ngư trường và ra vào bờ bán cá, tiếp nhiên liệu… Theo các kỹ sư thủy sản, kinh nghiệm cho thấy cá ngừ đại dương thường di chuyển ngư trường theo bầy đàn với số lượng lớn, do vậy khi 5 hoặc 10 tàu liên kết với nhau câu khơi, nếu tàu nào dò được luồng cá thì lập tức cùng thông báo bộ đàm để các tàu cùng hợp sức câu thì sản lượng cá sẽ đạt cao, đồng thời giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế.
SƠ CHẾ CÁ NGỪ KHÔNG ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG
Có thể nói, sản lượng khai thác cá ngừ hàng năm ở Phú Yên đạt cao hơn nhiều so với hai tỉnh lận cận Khánh Hòa và Bình Định. Tuy nhiên thực tế, chất lượng sản phẩm cá sơ chế của ngư dân Phú Yên kém hơn hai tỉnh này. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho giá cá thấp, dẫn đến ngư dân bị thiệt hại về thu nhập. Nếu như trước đây mỗi chuyến vươn khơi khai thác cá ngừ chỉ trong thời gian ngắn từ 10 – 15 ngày, thì hiện nay từ 20 ngày đến 1 tháng. Điều này cho thấy thời gian bám biển quá dài, trong khi đó ngư dân chưa nắm vững kỹ thuật bảo quản sản phẩm cá trên biển, nên chưa đảm bảo chất lượng cá.
Ông Lê Văn Lợi, Trưởng trạm thu mua cá ngừ của Công ty TNHH Quốc tế Anna Sea TP. Hồ Chí Minh cho biết: Ở Nhật, ngư dân sử dụng tàu hiện đại với thời gian câu ngắn, sơ chế cá trên biển bằng công nghệ hiện đại máy phun đá vảy, nên cá rất tươi, bán với giá rất cao. Còn ngư dân ở Việt
Từ thực tế trên, ngành thủy sản cần thường xuyên tập huấn ứng dụng công nghệ hiện đại về khai thác và bảo quản sản phẩm trên biển. Trên cơ sở đó, vận động ngư dân Phú Yên áp dụng đổi mới công nghệ sơ chế sản phẩm trên biển để nâng cao chất lượng hải sản xuất khẩu, nhằm tăng cao giá cả và thu nhập kinh tế.
TƯ THƯƠNG ÉP NGƯ DÂN
Hiện nay, trên địa bàn Phú Yên có hơn 10 cơ sở thu mua ở 5 điểm bến bãi ven biển, đảm bảo giải quyết hết đầu ra cá ngừ cho ngư dân. Tuy nhiên, các cơ sở thu mua này luôn giải thích rằng cá ngừ không đảm bảo chất lượng để mua giá thấp. Tại thời điểm sau Tết Nguyên đán Định Hợi, ngư dân Khánh Hòa bán cá ngừ với giá khoảng trên dưới 100.000 đồng/kg, trong khi đó tại cảng cá phường 6, phường Phú Lâm… bà con chỉ bán được từ 73 – 75.000 đồng/kg.
Theo Ban quản lý cảng cá Phú Yên, hấp lực từ những “mùa vàng” cá ngừ đại dương đã thu hút hàng trăm hộ ngư dân đua nhau đầu tư đóng mới, cải hoán tàu thuyền, mua sắm ngư cụ chuyển mạnh sang khai thác hải sản xa bờ. Song có một thực tế, là nhiều ngư dân đã vội vã đi vay nóng hoặc lấy tiền “cổ đông” lao vào đầu tư đóng mới tàu lớn vươn khơi, nhưng khai thác không hiệu quả, nợ nần chồng chất, do chưa nắm vững ngư trường, kỹ thuật câu cá ngừ. Lợi dụng thực trạng thiếu vốn sắm chuyến vươn khơi, các tư thương tung “chiêu” cho ngư dân ứng phí tổn ban đầu để rồi “ép” mua lại cá ngừ với giá thấp hơn nhiều so với thị trường ở cùng một thời điểm. Thực tế cho thấy, các tư thương thu mua cá ngừ ở Phú Yên ngày càng giàu kếch xù, còn ngư dân khai thác cá ngừ thì đành phải “thắt lưng buộc bụng” gánh chịu thiệt hại khi bán cá giá thấp.
Ngư dân kiến nghị ngành thủy sản cần điều tra, đánh giá đúng tiềm năng của nghề câu cá ngừ để trên cơ sở đó có giải pháp sắp xếp, quản lý, đầu tư phù hợp. Biện pháp hữu hiệu nhất, là có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào phát triển nghề này, đồng thời quản lý các cơ sở thu mua, xây dựng chợ cá ngừ để chống tình trạng mua ép giá, phẩm cấp cá ngừ…
NGUYÊN LƯU
Cá ngừ về bến – Ảnh: CHÍ THẠNH
