Theo Sở NN-PTNT tỉnh, bước vào vụ gieo sạ lúa hè thu năm nay một số vùng trũng bị ngập lụt trái mùa, thế nhưng năng suất thu hoạch vẫn tăng hơn 0,54 tạ/ha so vụ hè thu năm trước.
Nông dân xã Hòa Thịnh (Tây Hòa) thu hoạch lúa hè thu 2013 - Ảnh: H.NAM
NĂNG SUẤT TĂNG
Vụ lúa hè thu năm 2013, toàn tỉnh sản xuất 25.003ha; trong đó, Tây Hòa có diện tích lớn nhất với 6.533ha, ít nhất là TX Sông Cầu với 352ha. Về năng suất lúa, cao nhất là TP Tuy Hòa (70,8 tạ/ha); trên 60 tạ/ha có các huyện: Phú Hòa (69,8 tạ/ha), Tây Hòa (67,64tạ/ha), Đông Hòa (63,3 tạ/ha), Tuy An (60,6 tạ/ha); trên 50 tạ/ha có các huyện: Đồng Xuân (59,5 tạ/ha), Sơn Hòa (59,5 tạ/ha), Sông Hinh (53,5 tạ/ha); thấp nhất là TX Sông Cầu (44,3 tạ/ha).
Bước vào sản xuất vụ hè thu 2013, thời tiết diễn biến bất lợi. Đầu vụ, do ảnh hưởng của các đợt mưa trái mùa kéo dài làm cho 3.000ha lúa mới gieo sạ bị hư hại phải sạ lại, tập trung ở các huyện Đông Hòa, Phú Hòa và TP Tuy Hòa. Số diện tích sạ lại làm kéo dài lịch thời vụ, vì vậy vào thời điểm cuối vụ có mưa trên diện rộng làm lúa bị đổ ngã, khó gặt bằng cơ giới hóa, tăng chi phí khâu thu hoạch... Mặc dù thời tiết gây bất lợi cho vụ sản xuất, nhưng ngay từ đầu vụ Sở NN-PTNT đã chỉ đạo các địa phương tuân thủ gieo sạ đúng lịch thời vụ và đưa vào sản xuất các giống lúa chủ lực ML4-2, ML202, ML48, ML49, ML216; giống bổ sung ML4 tuyển, TH6, TH28, OM6162, ML213, OM2695-2... Khuyến khích sử dụng các giống lúa lai F1 đã được khảo nghiệm phù hợp với từng vùng như TH3-3, Bio404, SYN6, HR182…Qua đó nông dân áp dụng sạ hàng sạ thưa, chương trình “1 phải, 5 giảm” do Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh chuyển giao và tăng cường phòng trừ sâu bệnh nên năng suất bình quân toàn tỉnh đạt 65 tạ/ha, tăng 0,54 tạ/ha so với vụ hè thu năm trước và sản lượng ước đạt 162.683 tấn.
Ông Lương Công Dũng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phú Hòa cho hay, đầu vụ lúa hè thu, Phú Hòa có đến 1.200ha lúa ngập nước phải gieo sạ lại tập trung các vùng trũng thuộc xã Hòa An, Hòa Quang Nam, Hòa Trị, Hòa Thắng, thế nhưng cuối vụ năng suất vẫn đạt 69,8 tạ/ha, cao hơn nhiều so với các vùng lúa trong tỉnh. Kết quả đó cho thấy, nông dân trong huyện đã thực hiện tốt các biện pháp kỹ thuật thâm canh.
Trong vụ hè thu năm nay, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh tiếp tục xây dựng mô hình cánh đồng mẫu sản xuất lúa với các giống lúa chất lượng tại 3 điểm: xã Hòa An (Phú Hòa), Hòa Xuân Tây (Đông Hòa) và xã Xuân Quang 3 (Đồng Xuân), mỗi điểm trình diễn 10ha. Nông dân tham gia mô hình được tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới, được Nhà nước hỗ trợ giống, vật tư phân bón theo định mức của khuyến nông quy định, cụ thể 100% giống và 30% phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho các xã đồng bằng và 100% giống, 50% phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho các xã bãi ngang, miền núi.
NHIỀU MÔ HÌNH HIỆU QUẢ
Theo Sở NN-PTNT, mô hình “cánh đồng lúa mẫu” áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật trên một diện tích lớn, rút ngắn khoảng cách chênh lệch về năng suất giữa xứ đồng, các thửa ruộng, nâng cao năng suất bình quân trong toàn vùng. Bên cạnh đó mô hình cánh đồng lúa mẫu là một chương trình mang tính kế thừa và định hướng lâu dài, một mặt vừa tăng cường tuyên truyền vận động nông dân sạ lúa theo hàng để mang lại hiệu quả kinh tế cao, mặt khác giảm chi phí đầu tư, tăng nhu cầu sử dụng lúa giống cấp xác nhận, nguyên chủng, từ đó thay đổi dần tập quán sử dụng lúa thương phẩm làm giống và tạo tiền đề tiến tới sản xuất lúa chất lượng hàng hóa.
Vụ hè thu 2013, HTX Châu Bình, thị trấn La Hai (Đồng Xuân) áp dụng mô hình sạ hàng sạ thưa nên năng suất lúa đạt 58 tạ/ha, cao hơn vụ hè thu năm ngoái 2 tạ/ha, từ đó đưa năng suất lúa cả năm bình quân đạt 63 tạ/ha (năm 2012 chỉ đạt 60 tạ/ha). Ông Nguyễn Trường Sơn, Chủ nhiệm HTX Châu Bình cho hay, nhờ việc sạ lúa theo hàng với lượng giống ít (6kg/sào) đã góp phần giúp nông dân tiết kiệm lượng giống, làm cho cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt hơn, cây lúa đẻ nhánh khỏe, hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, từ đó góp phần nâng cao năng suất và tăng hiệu quả kinh tế.
Mô hình cánh đồng lúa mẫu đưa vào sản xuất các giống lúa cấp xác nhận cũng cho năng suất cao như giống VND 95-20 đạt 63 tạ/ha, giống PY2 đạt trên 75tạ/ha và giống ML213 đạt trên 80 tạ/ha… Chi phí lúa mô hình thấp hơn chi phí lúa đối chứng (chủ yếu về chi phí phân bón, chăm sóc, thu hoạch...) nên nông dân sản xuất có lãi khá hơn. Riêng phân bón, mô hình thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật, còn lúa đối chứng chủ yếu bón tập trung và phân đạm là chính, ít chú trọng đến việc bón cân đối N, P, K nên cây phát triển kém, không đồng đều. Mặt khác vào thời kỳ trổ đòng, nông dân thường bón ít Kali nên tỉ lệ hạt lép cao, cây dễ đổ ngã nên năng suất thu hoạch thấp. Mô hình đã bước đầu cho thấy hiệu quả của việc sử dụng giống đạt chất lượng, tạo niềm tin cho bà con nông dân ứng dụng khoa học kỹ thuật trong việc sản xuất lúa.
Ngoài ra, trong vụ hè thu 2013, Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh còn phối hợp với Trường đại học Nông lâm TP Hồ Chí Minh và Trường đại học Nông lâm Huế triển khai khảo nghiệm 20 giống trong bộ giống lúa chịu mặn từ Viện lúa Quốc tế (RIRI) chuyển giao. Qua theo dõi, khảo sát và đánh giá của chuyên gia, có 6 giống lúa phát triển tốt cho năng suất cao. Đây là đề tài khoa học tiếp tục khảo nghiệm cho các vụ tiếp theo. Sau khi khảo nghiệm thành công, ngành chức năng có kết luận công nhận giống chịu mặn cho địa phương. Tiến sĩ Nguyễn Trọng Tùng, Phó giám đốc Sở NN-PTNT cho biết, triển khai mô hình “cánh đồng lúa mẫu” tiến tới xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất lúa hàng hóa thông qua liên kết 4 nhà, đưa giá trị tăng từ 1,2 đến 1,3 lần so với cây lúa đại trà; từng bước điều chỉnh tiêu chí xây dựng cánh đồng mẫu theo hướng VietGAP, xác định bộ giống xuất khẩu cho từng cánh đồng có quy mô diện tích phù hợp, hình thức sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung là hướng phát triển cây lúa của tỉnh.
MANH HOÀI NAM
