Trong những năm qua, công tác phòng chống bệnh phong ở Phú Yên có nhiều khởi sắc, hầu hết người mắc bệnh phong đều được điều trị khỏi. Bệnh nhân phong tàn tật độ 2 được chăm sóc tốt sau điều trị, giúp giảm gánh nặng về kinh tế cho gia đình.
Công tác tuyên truyền tốt, người dân tự tìm hiểu bệnh phong - Ảnh: T.THỦY
Việt Nam đã xây dựng 4 tiêu chuẩn “loại trừ bệnh phong” để phấn đấu gần với mục tiêu cuối cùng là “thanh toán bệnh phong”. 4 tiêu chuẩn đó là: Tỉ lệ lưu hành dưới 0,2/10.000 dân số; tỉ lệ phát hiện dưới 1/100.000 dân số trong 3 năm liên tục; tỉ lệ tàn tật trong số bệnh nhân phong mới phát hiện là dưới 15%; kiểm tra ngẫu nhiên 15% cán bộ y tế, cán bộ chính quyền: 100% biết được kiến thức cơ bản về bệnh phong.
Hơn 20 năm thực hiện công tác phòng chống bệnh phong, ngành Y tế Phú Yên đã thu được nhiều kết quả tốt đẹp, góp phần vào thành tựu chung của tỉnh. Đáng kể nhất là thành kiến về bệnh phong đã được xóa bỏ, người bệnh được hòa nhập cộng đồng và tỉ lệ bệnh phong mới ngày càng giảm. Theo bác sĩ Lê Văn Thuận, Giám đốc Trung tâm Da liễu tỉnh: “Từ năm 2000 đến nay, Phú Yên được công nhận loại trừ bệnh phong. Năm 2001, Tổ chức Y tế Thế giới (WTO) phúc tra và công nhận kết quả này. Mỗi năm Phú Yên có khoảng 3 người mắc bệnh mới”.
Hiện Trung tâm Da liễu đang quản lý điều trị 179 bệnh nhân phong, trong đó 158 bệnh nhân phải được chăm sóc tàn tật. Công việc chuyên môn của trung tâm với đối tượng này là cấp giày biến dạng, giày khuôn bột cho bệnh nhân phong tàn tật; hướng dẫn và cấp phát thuốc cho bệnh nhân phong tàn tật tự chăm sóc tại nhà; thu dung điều trị loét lỗ đáo cho bệnh nhân; chuyển bệnh nhân đến Bệnh viện Phong - Da liễu Quy Hòa (Quy Nhơn - Bình Định) để phẫu thuật chỉnh hình. Có được hiệu quả duy trì loại trừ bệnh phong những năm qua, phải kể đến công tác tuyên truyền và khám phát hiện. Việc tăng cường giáo dục y tế trong cộng đồng về bệnh phong được Trung tâm Da liễu Phú Yên thực hiện bằng nhiều hình thức thông qua củng cố mạng lưới chống phong lồng ghép trong mạng lưới da liễu; tăng cường đào tạo cho cán bộ y tế thôn, buôn. Vì vậy công tác giáo dục y tế trong cộng đồng đã phát huy được hiệu quả, quan niệm về bệnh phong đã được thay đổi một cách tích cực. Số ca chủ động khám phát hiện bệnh cao; bệnh nhân tích cực hợp tác điều trị, đội ngũ cộng tác viên, y bác sĩ, hệ thống cơ sở y tế chăm sóc cho bệnh nhân cũng hoàn thiện hơn, hiệu quả hơn.
Từ khi áp dụng đa hóa trị liệu, việc điều trị bệnh phong đơn giản và hiệu quả hơn nhiều. Bệnh nhân được điều trị miễn phí hoàn toàn. Theo khuyến cáo của bác sĩ Thuận: Bệnh phong không gây chết người nhưng sẽ gây tàn tật nếu phát hiện và điều trị muộn. Bệnh phong là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phong gây ra. Vi khuẩn phong khi xâm nhập vào cơ thể chủ yếu gây tổn thương ở da, dây thần kinh ngoại biên và có thể để lại tàn tật vĩnh viễn. Bệnh nhân cần uống thuốc đều, đủ liều mới tránh được hiện tượng kháng thuốc và tồn lưu của trực khuẩn phong. Với thể phong có trực khuẩn, thời gian điều trị là một năm, thể không có trực khuẩn thời gian điều trị chỉ một tháng.
Mục tiêu loại trừ bệnh phong khỏi đời sống cộng đồng cần phải tiếp tục được đẩy mạnh hơn nữa. Việc bệnh nhân phân bố ở vùng sâu, vùng xa; bệnh nhân có cuộc sống nghèo khó… cũng là những điều mà Trung tâm Da liễu lưu tâm và cần hơn nữa sự chung sức, chung lòng của toàn xã hội.
Theo dự kiến, công tác loại trừ bệnh phong trong phạm vi cả nước sẽ hoàn tất vào năm 2015 và sẽ thanh toán bệnh phong vào khoảng năm 2030. Bác sĩ Phan Vũ Nhân, Giám đốc Sở Y tế, cho biết: “Phú Yên đang tiếp tục duy trì tốt các tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong ở cộng đồng và trong năm 2013 này, đẩy mạnh các hoạt động giám sát bệnh nhân phong sau điều trị, chăm sóc người bệnh tàn tật, khám tiếp xúc, phát hiện bệnh nhân mới. Ngành sẽ liên hệ với các tổ chức nhân đạo từ thiện để tài trợ cho những trường hợp gặp khó khăn về kinh tế”.
VŨ HOÀNG
Bệnh phong là một bệnh lây song lây chậm và rất khó lây bệnh diễn biến từ từ, âm thầm lặng lẽ. Thời gian ủ bệnh trung bình 3-5 năm, hoặc có thể là 10-20 năm. Theo WHO, với tỉ lệ lưu hành dưới 1/10.000 dân số thì bệnh phong không gây ra những vấn đề phức tạp cho y tế công cộng, vùng nào đạt được tỉ lệ này coi như đã loại trừ được bệnh phong. Tuy nhiên, các hoạt động chống phong vẫn phải duy trì để đạt được mục tiêu cuối cùng là thanh toán bệnh phong (vùng đó/quốc gia đó không còn trực khuẩn gây bệnh phong nữa hay nói cách khác không còn bệnh nhân phong mới xuất hiện).
