Theo khái niệm của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thức ăn đường phố là những thức ăn, thức uống được làm sẵn hoặc chế biến, nấu nướng tại chỗ, có thể ăn ngay và được bày bán trên vỉa hè, lề đường ở các đường phố, khu phố đông người hoặc những nơi công cộng khác. Ở Việt nam nói chung, Phú Yên nói riêng, thức ăn đường phố hiện diện ở khắp mọi nơi, từ quán ăn bình dân bên đường, đến những quầy hàng di động được đem đến tận các hang cùng ngõ hẻm khi có nhu cầu của khách hàng.
Nhiều người vẫn chuộng thức ăn đường phố - Ảnh: M.CHÂU
Công bằng mà nói, thức ăn đường phố đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người, nhất là trong một xã hội đang phát triển như ở nước ta hiện nay. Thuận lợi của thức ăn đường phố là đa dạng, giá cả phải chăng, người tiêu dùng có thể sử dụng ngay nên không mất thời gian chế biến. Vì vậy, thức ăn đường phố góp phần tiết kiệm thời gian sau một ngày làm việc mệt mỏi, tạo cho người lao động có nhiều thời gian nghỉ ngơi hơn. Đặc biệt, sử dụng thức ăn đường phố giúp học sinh có nhiều thời gian cho học tập và nghỉ ngơi, phần nào giải quyết cái đói “tức thời”.
Nhưng những thuận lợi trên chỉ có được nếu thức ăn đường phố hợp vệ sinh, ngược lại nó sẽ đem lại nhiều hậu quả khôn lường cho sức khỏe của người tiêu dùng và nguy cơ lây nhiễm các dịch bệnh nguy hiểm. Hiện tại ở Phú Yên nói chung, TP Tuy Hòa nói riêng, thức ăn đường phố hiện diện ở khắp nơi, từ quán ăn bên đường, đến xe bán hàng ăn di động, thậm chí với chiếc xe đạp, người bán hàng cũng có thể cung cấp cho khách hàng bất kể nơi đâu dù đó là công trường xây dựng bụi mù mịt, hay trước cổng trường, bên cạnh khu vệ sinh, gần nơi cống thoát nước thải công cộng… Ai dám chắc rằng, những thức ăn đường phố kia đảm bảo an toàn?
Thời gian gần đây, nhiều vụ ngộ độc thức ăn xảy ra trên địa bàn cả nước làm cho hàng trăm người mắc, thậm chí có người tử vong. Đó chỉ là những trường hợp ngộ độc được thống kê, còn rất nhiều trường hợp khác gây rối loạn tiêu hóa do thức ăn mất vệ sinh không được thống kê. Có thể nói tổn hại về sức khỏe và ảnh hưởng của thức ăn đường phố mất vệ sinh là không nhỏ.
Để phát huy những ưu điểm của thức ăn đường phố và hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng mất vệ sinh của thức ăn đường phố, chúng ta cần phải có nhiều giải pháp đồng bộ. Đó là việc tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục cho nhân dân về vệ sinh an toàn thực phẩm, đặc biệt là tuyên truyền cho những người cung cấp thức ăn đường phố để họ trở thành “người bán hàng có lương tâm”. Nghĩa là, những người này phải có kiến thức về chế biến, lưu giữ và phân phối thức ăn đường phố hợp vệ sinh. Còn người tiêu dùng phải là những người “tiêu dùng thông thái”, là người biết chọn thức ăn hợp vệ sinh, phải thực hiện vệ sinh cá nhân như rửa tay trước khi ăn…
Bên cạnh công tác tuyên truyền vận động, cơ quan chức năng cần có những chế tài đủ mạnh, đủ sức răn đe những người không đủ hoặc không thực hiện đúng các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm; thường xuyên tổ chức thanh, kiểm tra các cơ sở, các cá nhân cung cấp thức ăn đường phố. Các trường học bên cạnh tuyên truyền giáo dục cho học sinh về vệ sinh an toàn thực phẩm, cần có những quy định cụ thể đối với những người cung cấp thức ăn, thức uống trước cổng trường hay trong căn tin của nhà trường. Quan trọng hơn là mỗi người dân, dù là người tiêu dùng hay người cung cấp, cần có ý thức hơn trong sử dụng thức ăn đường phố để khỏi bị “bệnh từ miệng đem vào”.
BS NGUYỄN VINH QUANG
Giám đốc Trung tâm TTGDSK Phú Yên
