Đề tài khoa học, công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu chọn tạo giống sắn năng suất tinh bột cao, kháng được sâu bệnh hại chính, phù hợp với điều kiện sản xuất tại tỉnh Phú Yên” đang nhận được sự quan tâm của ngành Nông nghiệp, hộ dân trồng sắn và mở ra nhiều triển vọng cho cây sắn Phú Yên.

Người dân tham quan thực địa mô hình trồng sắn tại xã Sơn Long (huyện Sơn Hòa). Ảnh LỆ VĂN

Đề tài này do TS Nguyễn Thị Trúc Mai (Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Đồng Xuân) làm chủ nhiệm, đã qua năm thứ 2 trong vòng 3 năm nghiên cứu (tháng 10/2021-10/2024).

Tuyển chọn giống sắn kháng bệnh khảm lá

Tại Phú Yên, vào tháng 8/2018, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh đã phát hiện bệnh khảm lá virus hại sắn ở giai đoạn khoảng 3 tháng tuổi tại xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) với diện tích 10ha, tỉ lệ hại 100% cây, trên giống HLS11. Đây là loại bệnh mới, không có thuốc đặc trị nên lây lan rất nhanh, ảnh hưởng lớn đến năng suất cây sắn.

Sau khi phát hiện bệnh khảm lá virus hại sắn, chi cục đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị và địa phương tổng điều tra các vùng trồng sắn ở các huyện Sông Hinh, Sơn Hòa và Đồng Xuân để tham mưu UBND tỉnh và các ngành chức năng có biện pháp phòng, chống bệnh khảm lá virus hại sắn tại tỉnh.

Để tìm giải pháp và hướng xử lý căn cơ, UBND tỉnh giao Sở KH&CN tuyển chọn và giao đề tài “Nghiên cứu chọn tạo giống sắn năng suất tinh bột cao, kháng được sâu bệnh hại chính, phù hợp với điều kiện sản xuất tại tỉnh Phú Yên”. Cơ quan chủ trì là Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, TS Nguyễn Thị Trúc Mai (Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Đồng Xuân) làm chủ nhiệm.

Theo TS Nguyễn Thị Trúc Mai, mục tiêu của đề tài là sẽ chọn tạo được 1-2 giống sắn có năng suất tinh bột vượt hơn đối chứng 10%, kháng được sâu bệnh hại chính, phù hợp với điều kiện sản xuất tại Phú Yên; nâng cấp cải tiến giống sắn chủ lực sản xuất KM419.

Đồng thời tạo được 5 tổ hợp sắn lai ưu tú có năng suất củ tươi và hàm lượng tinh bột cao, tích hợp được gen kháng bệnh hại virus khảm lá sắn. Nhóm nghiên cứu xây dựng quy trình kỹ thuật canh tác sắn bền vững, cũng như chuyển giao công nghệ mới về giống sắn, kỹ thuật chọn tạo giống sắn cho người dân và ngành Nông nghiệp”.

Tín hiệu vui cho nông dân

Đến nay, nhóm nghiên cứu đã chọn tạo, xây dựng vườn tạo giống sắn ở thị trấn La Hai (huyện Đồng Xuân); khảo nghiệm và trồng thí điểm ở xã Sơn Long (huyện Sơn Hòa).

Bước đầu, nhóm nghiên cứu đã thu và xử lý hơn 10.000 hạt sắn lai của các giống sắn KM419, KM440 KM539, KM568, KM539, KM537, KM534, KM94 (đây là nguồn gen và tiến bộ di truyền tốt nhất hiện nay của Việt Nam và quốc tế) có khả năng kháng bệnh khảm lá tốt.

“Hơn nữa, các giống sắn này cho năng suất và hàm lượng tinh bột tương đương với các giống sắn được trồng phổ biến hiện nay ở Phú Yên. Nhóm đang tiếp tục chọn tạo và trồng khảo nghiệm các giống sắn triển vọng như KM568, KM539, KM537 trên diện rộng ở xã Sơn Long nhằm khẳng định khả năng kháng bệnh chính xác hơn. Qua trồng thí điểm, các giống sắn này bước đầu mang lại hiệu quả, thu hút nhiều nông dân đến tham quan và học tập”, TS Nguyễn Thị Trúc Mai cho hay.

Bà Nguyễn Thị Yên ở thôn Suối Phèn, xã Sơn Long chia sẻ: “Gia đình tôi đang trồng các giống sắn KM568, KM539, KM537 của nhóm nghiên cứu. Tôi nhận thấy các giống sắn mới này có rầy, nhưng không bị bệnh khảm lá, củ khá nhiều và năng suất cao. Tôi hy vọng sẽ sớm có được nguồn giống sạch bệnh, giúp người dân nâng cao thu nhập”.

Theo ông Phạm Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa, qua hội thảo đầu bờ, cũng như qua kiểm tra thực tế tại vườn khảo nghiệm cho thấy, nhóm nghiên cứu có nhiều nỗ lực trong việc chọn tạo các giống sắn năng suất tinh bột cao, kháng được sâu bệnh hại chính, phù hợp với điều kiện sản xuất tại tỉnh.

Thành công ban đầu của nhóm nghiên cứu không chỉ góp phần trong công tác xóa đói giảm nghèo ở khu vực nông thôn, miền núi, nâng cao đời sống nông dân, mà còn góp phần xây dựng vùng nguyên liệu sắn bền vững, ổn định cho các nhà máy chế biến tinh bột sắn và ngành công nghiệp chế biến nông sản của tỉnh. 

VĂN TÀI