Đề tài “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước do tỉnh Phú Yên quản lý” vừa được Hội đồng KH-CN tỉnh nghiệm thu. Thông qua đề tài này, nhóm tác giả đã đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý tiến độ đầu tư xây dựng các công trình, góp phần sử dụng một cách hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước (NSNN).

Đề tài nói trên do Văn phòng UBND tỉnh chủ trì thực hiện, ThS Nguyễn Khoa Khang, Phó Trưởng phòng Đầu tư Xây dựng, Văn phòng UBND tỉnh và ThS Huỳnh Xuân Sơn, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật làm chủ nhiệm.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng

Theo thống kê, giai đoạn 2011-2015, hơn 10.500 tỉ đồng từ nguồn vốn NSNN đã được phân bổ để đầu tư 931 dự án; trong đó, số dự án chuyển tiếp từ trước năm 2010 sang giai đoạn 2011-2015 là 96 dự án, số dự án khởi công mới giai đoạn 2011-2015 là 835 dự án. Tuy nhiên, kết quả khảo sát 265/931 dự án và phỏng vấn hơn 300 cá nhân (chủ đầu tư, các trưởng/phó ban quản lý dự án, chỉ huy trưởng, tư vấn quản lý dự án, giám sát và các vị trí khác) cho thấy có hơn 79,4% dự án chậm tiến độ, 7,5% dự án đảm bảo tiến độ, còn lại vượt tiến độ yêu cầu. Trong số các dự án chậm tiến độ có 55,2% dự án chậm tiến độ do công tác giải phóng mặt bằng, 48% do thiếu vốn đầu tư, 41,8% do năng lực nhà thầu yếu, 38,5% do năng lực chủ đầu tư yếu, 42,3% do các nguyên nhân khác (hầu hết các công trình có từ 2 nguyên nhân trở lên).

Qua kiểm định thu thập dữ liệu khảo sát và phân tích hồi quy đa bội bằng phần mềm chuyên dụng SPSS16, nhóm tác giả nhận thấy 7 nhóm yếu tố: kinh tế; công tác bồi thường giải phóng; điều hành và hoạch định chính sách; năng lực kinh nghiệm chủ đầu tư; năng lực, kinh nghiệm đơn vị tư vấn; năng lực, kinh nghiệm đơn vị thi công hoặc tổng thầu xây dựng và phân cấp quản lý đầu tư đều có tương quan và gắn liền chặt chẽ với tiến độ đầu tư xây dựng công trình. Trong đó, yếu tố có hệ số hồi quy cao nhất là kinh tế (0,266) và thấp nhất là phân cấp quản lý đầu tư (0,139). Kết quả nghiên cứu này một mặt khẳng định nguyên nhân chậm tiến độ chủ yếu là do nguồn lực đầu tư, công tác giải phóng mặt bằng, năng lực quản lý và các nguyên nhân khác; mặt khác là cơ sở để gợi ý các chính sách về nâng cao năng lực quản trị dự án đầu tư công.

ThS Nguyễn Khoa Khang, chủ nhiệm đề tài, cho biết: “Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm tác giả đã tiến hành khảo sát thông qua các chuyên gia đang công tác trong lĩnh vực xây dựng, các trường đại học chuyên ngành xây dựng, các cơ quan quản lý ngành xây dựng trên địa bàn tỉnh, chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng; đồng thời đi thực tế các tỉnh Ninh Thuận, Bình Định, TP Đà Nẵng để nghiên cứu tham khảo mô hình quản lý đầu tư. Với gần 300 bảng khảo sát được lấy bằng phương pháp phỏng vấn, qua công văn, email, các yếu tố ảnh hưởng tiến độ đầu tư các công trình sử dụng nguồn vốn NSNN đã được nhận diện sau quá trình xử lý thống kê và phần mềm chuyên dụng, được kiểm chứng bằng các công trình thi công hoàn thành và đưa vào khai thác trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011-2015.

Đề xuất 7 nhóm giải pháp

Theo nhóm tác giả, các công trình, dự án được xây dựng theo một quy trình nhất định và trải qua nhiều giai đoạn, từ chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư, kết thúc đầu tư, đưa công trình vào khai thác, vận hành, sử dụng. Mỗi giai đoạn phải mất nhiều thủ tục và thời gian. Nếu công trình, dự án được hoàn thành theo đúng thời gian hoạch định trước thì sẽ mang lại hiệu quả về mọi mặt như: kinh tế - xã hội, thương mại dịch vụ, du lịch, chính trị, an ninh - quốc phòng… Tuy nhiên, nếu quá trình đầu tư xây dựng công trình chậm tiến độ, nhiều bên tham gia dự án sẽ bị ảnh hưởng. Ngoài ra, việc kéo dài thi công cũng gây ảnh hưởng nặng đến điều kiện dân sinh. Vì vậy, giải quyết vấn đề chậm tiến độ đầu tư xây dựng luôn là yêu cầu cấp thiết.

Từ những nghiên cứu của mình, nhóm tác giả đã đề xuất 7 nhóm giải pháp gồm: kinh tế; đẩy mạnh công tác bồi thường giải phóng mặt bằng; nâng cao năng lực của chủ đầu tư, ban quản lý dự án; nâng cao năng lực của các nhà tư vấn dự án và các nhà thầu thi công xây dựng; nâng cao trách nhiệm và chất lượng hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng; tổ chức thực hiện tốt quy chế phân cấp quản lý đầu tư xây dựng và thực hiện một số giải pháp khác đảm bảo quá trình đầu tư dự án... Trong đó, nhóm kinh tế được đánh giá là nhóm giải pháp trọng tâm đẩy nhanh tiến độ đầu tư các công trình sử dụng nguồn vốn NSNN. Ở nhóm giải pháp này, các tác giả cho rằng cần chủ động và đáp ứng nguồn vốn đầu tư cho công trình theo tiến độ thực hiện, dự toán công trình phải tính toán đầy đủ các khoản mục đầu tư và hạn chế tác động của lạm phát đến tiến độ đầu tư...

Ông Nguyễn Văn Đồng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: “Việc nghiên cứu các nhóm yếu tố ảnh hưởng tiến độ xây dựng đã góp phần rút ngắn thời gian tìm ra các giải pháp nhằm hạn chế và khắc phục tình trạng chậm tiến độ các công trình sử dụng nguồn vốn NSNN. Tuy nhiên, tùy thuộc vào mỗi thời điểm khác nhau, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này sẽ thay đổi. Vì vậy, để có những giải pháp hiệu quả, các chủ đầu tư, quản lý dự án, tư vấn quản lý dự án… không những cần phải hiểu biết về các chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước mà còn phải nắm rõ tình hình nền kinh tế trong từng giai đoạn”.

THIÊN LÝ