Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh vừa phối hợp Sở KH-CN tổng kết việc quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp KH-CN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011-2015. Tại hội nghị, các đại biểu đã đánh giá những kết quả đạt được và nêu lên những hạn chế, tồn tại cần khắc phục trong thời gian tới.
130 đề tài, dự án được triển khai
Theo Sở KH-CN, kinh phí sử dụng cho sự nghiệp KH-CN trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2011-2015 trên 50 tỉ đồng, với 130 đề tài, dự án được triển khai, gồm: 14 đề tài, dự án cấp Trung ương; 62 đề tài, dự án cấp tỉnh; 54 đề tài, dự án cấp huyện. Trong số này, có 81 dự án, đề tài được đưa vào áp dụng vào thực tiễn. Các đề tài, dự án chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, nông dân và nông thôn như: lai tạo, tuyển chọn các giống cây trồng chủ lực của tỉnh, các biện pháp kỹ thuật nuôi trồng theo hướng bền vững, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, qua đó góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, một số sản phẩm, đề tài khoa học xã hội và nhân văn cũng đã triển khai và phổ biến rộng rãi, trở thành tài liệu tham khảo, nghiên cứu, phục vụ việc giảng dạy có giá trị; làm luận cứ, cơ sở khoa học phục vụ cho những quyết sách của lãnh đạo tỉnh, bảo tồn giá trị văn hóa.
Trong quá trình triển khai, bước đầu, một số mô hình KH-CN phát huy hiệu quả. Đơn cử như dự án Xây dựng mô hình sản xuất rong nho (Caulerpa lentilifera J.Agrdh, 1873) cho các vùng nông thôn ven biển tại TX Sông Cầu đã được ứng dụng vào thực tế tại hộ ông Nguyễn Khắc Lâm, xã Xuân Phương. Năm 2012, ông Lâm tham gia dự án này do TS Thái Ngọc Chiến (Trưởng Phòng Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III) làm chủ nhiệm dự án, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình. Ông Lâm cho biết: “Tuy là đối tượng trồng mới, nhưng rong nho mang lại hiệu quả kinh tế cao. Với diện tích 3.000m2 trồng loại rong này, năng suất bình quân 36,8 tấn/ha/năm, lợi nhuận mang lại từ 90-100 triệu đồng”.
Hay như đề tài “Phục hồi, phát triển, quản lý và bảo vệ quần thể chim yến hàng (Aerodramus fuciphagus germani) tại các hang đảo vùng ven biển tỉnh Phú Yên” đã triển khai 14 hang, trong đó 4 hang có tổ. Các hang có chim yến nhiều là ở Từ Nham, xã Xuân Thịnh, trên 140 con. Hang có số lượng chim đến ở ít là tại Hòa An, xã Xuân Hòa (TX Sông Cầu). Ông Đào Tứ Xuyên, nguyên Giám đốc Sở KH-CN Phú Yên, đồng chủ nhiệm đề tài, cho biết: “Đến tháng 9/2016, số lượng quần thể chim yến sinh sống tại các hang đảo ở Phú Yên khoảng 300 con, với số lượng tổ thu hoạch ngày càng tăng: năm 2014 là 57 tổ, năm 2015 là 97 tổ, 9 tháng của năm 2016 là 152 tổ. Tốc độ phát triển quần đàn chim yến tại tỉnh khoảng 20%/năm. Đây là thành công trong ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật phát triển hang đảo yến mới tại Phú Yên, góp phần tạo nền tảng cho sự phát triển, nâng cao sản lượng và chất lượng yến sào, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương”.
Vẫn còn một số tồn tại
Tuy nhiên, theo ông Lê Văn Cựu, Giám đốc Sở KH-CN, trong quá trình nghiên cứu, bên cạnh những đề tài, dự án tiếp tục được đầu tư triển khai thực hiện thì có một số đề tài, dự án bị hủy bỏ hoặc phải dừng lại giữa chừng. Đó là chưa kể đến một số đề tài không thể phát huy từ khi nghiệm thu, vì chưa có điều kiện... Ví dụ như đề tài “Ứng dụng KH-CN xây dựng mô hình sản xuất các loại nấm ăn và nấm dược liệu theo hướng công nghiệp” đã triển khai tại 5 hộ dân, nhưng để mở rộng quy mô sản xuất lên khoảng 70 hộ thì phải cần nhiều vốn lớn, ngoài khả năng. Một số trường hợp khác, sản phẩm dự kiến tạo ra mang tính cạnh tranh cao, thế nhưng kết quả mạng lại không như mong muốn. “Trong KH-CN bao giờ cũng phải thực nghiệm trước để tránh những rủi ro đáng tiếc xảy ra khi ứng dụng trực tiếp vào sản xuất. Có 7 đề tài, dự án triển khai trong tỉnh phải xin gia hạn do thay đổi chủ nhiệm đề tài, dự án, hoặc thiếu kinh phí; 3 đề tài, dự án đang triển khai nhưng phải dừng lại”, ông Cựu nói.
Theo Sở KH-CN, tổng đầu tư cho sự nghiệp KH-CN giai đoạn 2011-2015 chỉ khoảng 0,5% chi thường xuyên của tỉnh, thấp hơn các giai đoạn trước. Nguồn vốn này chủ yếu đầu tư cơ sở hạ tầng Khu Nông nghiệp công nghệ cao Phú Yên, cơ sở hạ tầng thông tin của các huyện để tạo tiền đề cơ bản cho giai đoạn sau. Đóng góp của KH-CN vào GDP địa phương thông qua chỉ số TFP (yếu tố năng suất tổng hợp) hiện chỉ khoảng 25-30%.
Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Lê Thanh Đồng đánh giá: Trong giai đoạn 2011-2015, việc quản lý, sử dụng kinh phí cho sự nghiệp KH-CN và xác định nhiệm vụ, tổ chức thực hiện đề tài, dự án được thực hiện chặt chẽ theo đứng quy trình và có sự tập trung hơn. Tuy nhiên, hoạt động KH-CN của tỉnh chưa thực sự là động lực để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, thiếu đội ngũ chuyên gia đầu ngành giỏi. Các doanh nghiệp còn ít quan tâm đến hoạt động KH-CN. Việc phân bổ kinh phí cho công tác này còn chậm và bất cập, dẫn đến việc thực hiện các nội dung theo tiến độ (các mô hình giống, cây con...) chậm theo. Việc quyết toán kinh phí đôi lúc còn nhiều bất cập, thiếu sự phối hợp. “Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, sử dụng kinh phí sự nghiệp KH-CN, Sở KH-CN và các đơn vị liên quan cần bám sát các chương trình hành động, nghị quyết của Tỉnh ủy; tích cực nhân rộng các mô hình hiệu quả, sử dụng nguồn vốn cho công tác này hợp lý, đúng quy định. Chủ nhiệm các đề tài, dự án phải sử dụng nguồn vốn đúng mục đích, phát huy hiệu quả cao nhất”, ông Đồng nói.
Trong giai đoạn 2015-2020, tỉnh Phú Yên xây dựng và tổ chức thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển KH-CN, trong đó ưu tiên một số lĩnh vực có lợi thế của địa phương, giống cấy trồng, vật nuôi phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Tỉnh cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và mục đích công cộng; ưu tiên phát triển công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ liên ngành...
THIÊN LÝ
