Trong nhiều năm trở lại đây, vấn đề hướng nghiệp cho học sinh THPT đã được Bộ GD-ĐT, các trường THPT đặc biệt quan tâm nhằm giúp học sinh có cái nhìn toàn diện, thực tế hơn về những ngành nghề mà mình theo đuổi cho tương lai.

Chương trình tư vấn mùa thi do Báo Thanh Niên tổ chức tại Phú Yên, thu hút đông đảo học sinh tham gia - Ảnh: M.THÚY

ĐƯA TRƯỜNG HỌC ĐẾN THÍ SINH

Theo thống kê của Sở GD-ĐT Phú Yên, năm 2011, Phú Yên có 13.218 thí sinh dự thi vào các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) có điểm trung bình tổng ba môn thi chung là 10,8 điểm, xếp vị thứ 24/63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong đó, Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh, có điểm thi đại học trung bình tổng ba môn đạt 17,85 điểm, xếp vị thứ 36/2.707 trường THPT trong cả nước. Tiếp theo là các trường THPT Nguyễn Huệ có điểm thi đại học trung bình tổng ba môn đạt 12,94 điểm, THPT Lê Hồng Phong: 12,05 điểm, THPT Trần Quốc Tuấn: 11,65 điểm, THPT Ngô Gia Tự: 11,61… Theo đánh giá của Sở GD-ĐT, trên cơ sở điểm thi đại học trung bình của tổng điểm ba môn mà học sinh các trường trên địa bàn tỉnh đạt được cho thấy chất lượng đào tạo của mỗi trường tương ứng với năng lực học tập của học sinh.

Lâu nay, hoạt động giáo dục hướng nghiệp được ngành giáo dục đưa vào chương trình học chính khóa. Trong những giờ học này, giáo viên giới thiệu, phân tích đặc điểm của một số ngành nghề, những yêu cầu cần thiết để đáp ứng với từng lĩnh vực nghề, đồng thời, học sinh cũng được giới thiệu những hướng lập nghiệp khác nhau sau khi tốt nghiệp THPT: Học ĐH, CĐ, trung cấp chuyên nghiệp hay học nghề… để có thể lựa chọn cho mình một nghề phù hợp, khoa học. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường phổ thông còn gặp nhiều khó khăn, chưa mang lại hiệu quả cao. Nguyên nhân là do các trường thiếu giáo viên hướng nghiệp chuyên trách, hầu hết giáo viên dạy hướng nghiệp là những giáo viên phụ trách Đoàn, giáo viên Văn hay những giáo viên… dạy thiếu giờ, chỉ được đi tập huấn một vài buổi rồi về dạy. Trong khi đó, yêu cầu của giáo dục hướng nghiệp đòi hỏi giáo viên phải có hiểu biết thực tế sâu, rộng về nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, có kỹ năng giao tiếp, thuyết trình tốt… Thêm vào đó, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy hướng nghiệp ở nhiều trường còn thiếu thốn; học sinh coi đây là môn phụ nên lơ là… đã dẫn đến chất lượng giáo dục hướng nghiệp ở trường phổ thông chưa mang lại hiệu quả cao. Để khắc phục tình trạng này, một vài năm trở lại đây với việc hỗ trợ từ các phương tiện thông tin đại chúng, các chương trình tư vấn mùa thi với sự tham gia của các trường ĐH, CĐ, thí sinh không còn bị động trong việc chọn trường, chọn ngành để làm hồ sơ đăng ký dự thi vào các trường ĐH, CĐ.

Ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng phòng Đào tạo Trường đại học Xây dựng Miền Trung cho biết: “Để thí sinh biết trường mình đào tạo những gì, những năm gần đây, năm nào nhà trường cũng tổ chức tư vấn tuyển sinh đến tận các trường THPT trong và ngoài tỉnh. Thông qua cách làm này, các thí sinh nắm bắt được chi tiết nhu cầu tuyển sinh của nhà trường”. Còn thiếu tá Nguyễn Công Tuân, đơn vị Kho 858 thuộc Cục Kỹ thuật Hải quân nói: “Năm 2012, Kho 858, Nhà máy Z753 (thuộc Cục Kỹ thuật Hải quân) và Trung đoàn 196 Hải quân cùng phối hợp tổ chức tư vấn tuyển sinh cho học sinh 10 trường THPT trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Thông qua chương trình này, chúng tôi giúp học sinh hiểu hơn về vị trí, vai trò của biển, đảo Việt Nam, lực lượng quân chủng Hải quân, các chế độ đãi ngộ của các cơ sở đào tạo lực lượng Hải quân… Trên cơ sở này, học sinh sẽ có sự lựa chọn đúng trong chọn ngành, chọn trường cho tương lai”.

PHỤ HUYNH CŨNG CẦN HƯỚNG NGHIỆP

Kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2012 đang cận kề, học sinh lớp 12 ở các trường THPT đang đứng trước nhiều lựa chọn cũng như băn khoăn với nhiều câu hỏi nên chọn học ngành nghề nào, trường nào phù hợp với khả năng, điều kiện kinh tế của gia đình. Do đó, tại hội nghị triển khai công tác tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2012 vừa được Sở GD-ĐT Phú Yên tổ chức, nhiều nội dung quan trọng đã được đại biểu các trường đưa ra thảo luận về việc định hướng chọn ngành, chọn trường và phân luồng cho học sinh sau khi tốt nghiệp lớp 12. Nhiều ý kiến đưa ra đều có nhận định, không chỉ học sinh mà ngay cả phụ huynh cần được hướng nghiệp. Thực tế cho thấy, nhiều phụ huynh đã phải “tự bơi” để hướng nghiệp cho con cái, vì bản thân thiếu nhiều thông tin và kiến thức hướng nghiệp. Bên cạnh đó, do những quan điểm cá nhân hoặc do thiếu hiểu biết về nghề nghiệp nên nhiều phụ huynh đã tạo thêm áp lực cho con cái trước ngưỡng cửa vào đời.

Nhiều giáo viên tâm sự, ngày nay không ít cha mẹ đều mong muốn con mình theo học những trường top đầu, ngành thời thượng hơn là cho con chọn lựa những ngành mình thật sự yêu thích và phù hợp. Hiệu trưởng Trường THCS và THPT Tân Lập (huyện Sông Hinh) Nguyễn Đắc Nam chia sẻ: “Nhiều phụ huynh tạo áp lực quá lớn đối với con em mình bằng việc phải thi vào những trường top đầu, ngành hot mà không để ý đến học lực của con em mình như thế nào. Để khắc phục tình trạng này, những năm gần đây, nhà trường luôn chú trọng đến việc định hướng chọn ngành, chọn trường cho học sinh và cả phụ huynh học sinh”. Thạc sĩ Lê Đức Kỳ, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ, cho biết: “Năm nào nhà trường cũng chủ động đứng ra tổ chức chương trình hướng nghiệp để giúp các em lựa chọn ngành nghề phù hợp”.

Theo các trường, để công tác hướng nghiệp hiệu quả, ngoài nhà trường và các chuyên gia tư vấn, sự đồng hành của phụ huynh có sự tác động không nhỏ. Để phụ huynh đồng hành hướng nghiệp cùng con, nhà trường cần tạo điều kiện, cơ hội, thậm chí cung cấp thêm nhiều kênh thông tin cho họ như điểm, học lực của học sinh, phiếu trắc nghiệm chọn nghề, gửi thư mời phụ huynh tham gia các buổi tư vấn hướng nghiệp của trường tổ chức… Bởi không phải phụ huynh nào cũng có đủ kiến thức cũng như kinh nghiệm chọn trường, chọn nghề cho con cái.

Ông Huỳnh Văn Sý, Trưởng phòng Giáo dục thường xuyên và chuyên nghiệp Sở GD-ĐT Phú Yên nói: “Hướng nghiệp cho học sinh là công tác, nhiệm vụ quan trọng trong trường phổ thông. Thông qua hoạt động hướng nghiệp sẽ giúp học sinh hiểu về nghề, hiểu về chính bản thân mình để có thể lựa chọn cho mình một ngành nghề tương lai phù hợp với sở thích, năng lực bản thân, hoàn cảnh gia đình, nhu cầu thực tế của xã hội. Theo đó, hoạt động hướng nghiệp ngày càng được coi trọng. Đã có nhiều hình thức hướng nghiệp cho học sinh, bước đầu mang lại hiệu quả cao, giúp học sinh giảm bớt được lo âu, căng thẳng khi chọn nghề. Từ đó, tỉ lệ học sinh đậu vào các trường ĐH, CĐ, theo học ở các trường dạy nghề ngày càng cao”.

THÚY HẰNG