Đổi mới phương pháp nói chung là nhu cầu tự nhiên của mỗi cá nhân, là nhu cầu bức thiết của mỗi ngành nghề. Đối với các thầy cô giáo, đổi mới phương pháp giảng dạy là lẽ thường tình, tất yếu cho một nền giáo dục tiên tiến. Tuy nhiên cái khó của việc đổi mới phương pháp giảng dạy đang đến từ sự không đồng bộ.
Thầy khơi dậy tư duy tích cực của học trò để giúp học trò tự chiếm lĩnh kiến thức là một yêu cầu quan trọng của đổi mới phương pháp giảng dạy - Ảnh: M.THÚY
KHÔNG ĐỒNG BỘ TỪ PHÍA GIÁO VIÊN
Thay kiểu dạy cũ “thầy cật lực giảng giải, trò thụ động ghi nhớ” bằng kiểu dạy mới “thầy khơi dậy tư duy tích cực của trò để trò tự chiếm lĩnh tri thức” đây là chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy mà ngành GD-ĐT yêu cầu. Với phương pháp giảng dạy này, đòi hỏi nhọc công hơn, giáo viên phải giỏi hơn cả chuyên môn lẫn khả năng ngôn ngữ nói và viết.
Vấn đề đặt ra là hai giáo viên cùng môn học, một người dạy kiểu cũ và một người dạy kiểu mới. Người dạy kiểu cũ phù hợp với tư duy của người học lâu nay (nếu ít hiểu hoặc hiểu lơ mơ thì còn có cái để ghi chép). Ngược lại với người dạy kiểu mới, phải sau một thời gian người học mới làm quen được với cách nghe, cách ghi chép, cách tư duy tích cực thì mới có tác dụng.
Người học thường chỉ có hai nhận xét, dạy dễ hiểu và dạy khó hiểu, họ không quan tâm thế nào là đổi mới phương pháp giảng dạy nên làm ngay phép so sánh thiển cận giữa hai giáo viên nói trên. Do đó, nếu việc đổi mới phương pháp giảng dạy thực hiện không đồng bộ thì giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy thường bất lợi và “thua ngay trên sân nhà”. Trò nản cách dạy của thầy và thầy nản cách học thụ động của trò, sớm muộn cả thầy lẫn trò cùng quay về “truyền thống” mà thôi.
KHÔNG ĐỒNG BỘ GIỮA TIẾT DẠY CHÍNH KHÓA VÀ TIẾT DẠY THÊM
Tồn tại lớn hiện nay của việc dạy thêm - học thêm là dạy trước chương trình. Dạy thêm - học thêm diễn ra theo trình tự: giải bài tập hôm trước, dạy bài mới bằng cách tóm tắt lý thuyết, tiếp tục giải bài tập và cho bài tập tương tự về nhà. Chẳng ai dại làm khác đi để không có người học. Trò đi học thêm ít nhiều đã nắm trước nội dung bài học, một kiểu “lưu ban bất đắc dĩ” khi đến lớp học tiết chính khóa.
Trò nản lòng, coi thường bài giảng khi phải tới lớp học lại. Càng nản hơn nếu gặp phải giáo viên đang áp dụng đổi mới phương pháp giảng dạy! Thầy say sưa gợi mở, đặt vấn đề về kiến thức mới, lật ngược lật xuôi kiến thức cũ để liên hệ cho trò tự nắm bắt bài học mới; trò đa phần đều đã học thêm nên ngán đến tận cổ. Không còn cách nào khác hơn, vậy là thầy quay về kiểu dạy cũ.
NGUYỄN PHI HÙNG
