Từ khi Bộ GD-ĐT bỏ cơ chế tuyển thẳng vào đại học đối với học sinh đạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, sự quan tâm của học sinh đối với kỳ thi học sinh giỏi quốc gia giảm hẳn, thậm chí nhiều học sinh không muốn ở đội tuyển học sinh giỏi nữa. Làm thế nào để duy trì phong trào học sinh giỏi?
Đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Toán năm học 2009-2010 của Phú Yên - Ảnh: T.HẰNG
TUYỂN CHỌN VÀ NUÔI DƯỠNG HỌC SINH
Ở lớp đầu cấp THPT, cụ thể là lớp 10, học sinh rất hăng hái, nên việc tuyển chọn khá thuận lợi, không có tình trạng chọn nhầm (bài làm của học sinh không phản ánh đúng trình độ, điều này chỉ xảy ra ở lớp 12), vì thế, nhà trường phải có kế hoạch cụ thể bài bản. Cần thông báo cho học sinh biết điều lệ tuyển chọn khi mới vào trường, tạo cho học sinh niềm say mê phấn đấu từ đầu.
Hầu hết, lực lượng học sinh giỏi gần như không đổi trong suốt 3 năm học, nên cần có biện pháp nuôi dưỡng thật tốt. Trên cơ sở “xay lúa thì khỏi bồng em”, Ban giám hiệu và các thầy cô nên nghiên cứu miễn cho học sinh trong đội tuyển học sinh giỏi một số công việc có thể miễn được như lao động, cổ động và một số việc khác, nếu xét thấy có thể. Chúng ta không thể cầu toàn, vì các học sinh này cần rất nhiều thì giờ để đầu tư cho việc học tại trường, nghiên cứu tại nhà. Cũng để tạo lực hấp dẫn cho học sinh vào đội tuyển học sinh giỏi, nhà trường nên liên hệ với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh xin cấp học bổng. Số học bổng nếu có, nên thông báo vào đầu năm cho học sinh biết, chứ không nên để đến cuối năm, như thế mới có tác dụng khuyến khích học tập tốt.
Bên cạnh đó, để tạo sự ràng buộc, nhà trường nên thông báo trước cho học sinh toàn trường biết cái lợi của việc ở trong đội tuyển học sinh giỏi, như sẽ được học bổng nào của Nhà nước, được nhà trường xác nhận là học sinh giỏi thì có lợi gì khi vào đại học.
CHUYỂN VAI TRÒ CHỦ CHỐT SANG HỌC SINH LỚP 11
Từ khi Bộ GD-ĐT bỏ cơ chế tuyển thẳng vào đại học, cao đẳng đối với học sinh đạt giải học sinh giỏi quốc gia, sự quan tâm của học sinh đối với kỳ thi học sinh giỏi quốc gia giảm hẳn, thậm chí nhiều học sinh không muốn ở đội tuyển học sinh giỏi nữa. Có nên trách học sinh không? Theo tôi, nhìn vào khía cạnh thực tế, thì các em hoàn toàn đúng, đúng rất dễ thương nữa là khác. Bởi nếu đỗ vào đại học, thậm chí đỗ thủ khoa đại học, cơ may nhiều hơn là đạt được giải học sinh giỏi quốc gia.
Xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, chúng tôi nghĩ rằng, tại sao chúng ta không sử dụng nhiệt tình của những học sinh khi chưa phải lo thi đại học, nghĩa là nên chuyển vai trò chủ chốt cho các học sinh ở lớp 11. Còn học sinh lớp 12 chỉ là đội hình phụ, em nào còn nhiệt tình và đủ kiến thức thì tham gia theo hình thức tự nguyện.
Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, cần phải có kế hoạch tăng tốc cho đội tuyển học sinh giỏi ngay từ lớp 10. Ngay sau khi kết thúc học kỳ 2, tổ chuyên môn cần có kế hoạch cụ thể. Kế hoạch này tổ trưởng bàn bạc với các giáo viên dạy chuyên của tổ, giao nhiệm vụ cụ thể cho giáo viên đang được phân công dạy lớp 10, hoàn thành chương trình 11 và một vài chương trình lớp 12, trong thời gian kể từ ngay sau khi kiểm tra xong học kỳ 2, chỉ dạy cho đội tuyển, với thời gian gần 4 tháng, tính đến đầu niên khóa mới. Giáo viên cần làm một chương trình phân phối cụ thể, với một thời khóa biểu rõ ràng, báo với tổ trưởng chuyên môn, rồi thông qua Ban giám hiệu. Nhiệm vụ trong hè chỉ dạy tới mức giúp học sinh nắm được kiến thức cơ bản của chương trình, không bị sợ là dạy không hết yêu cầu đề ra.
Nắm được những kiến thức cơ bản, học sinh thuộc đội tuyển học sinh giỏi sẽ có khả năng vận dụng để đọc, hiểu và làm được các bài tập ở mức trung bình và trung bình khó. Bồi dưỡng chuyên sâu sẽ thực hiện lúc bắt đầu niên khóa lớp 11, như vậy đến lúc khai giảng năm học, đội tuyển học sinh lớp 11 này, xem như có trình độ ngang bằng học sinh 12 về bộ môn chuyên. Nếu các học sinh này đạt yêu cầu vào đội tuyển quốc gia, lúc học bồi dưỡng sẽ không còn gặp trở ngại do thiếu kiến thức như đã xảy ra lâu nay. Chính nhóm học sinh này mới có đủ điều kiện quyết tâm để đạt mục đích, vì các em chưa phải lo thi đại học. Làm như thế này, không những đạt yêu cầu cho năm này mà còn lưu được kết quả cho năm sau, vì như trước đây, lúc đang là học sinh lớp 11, các em bị xem là phần phụ, học theo anh chị 12 được bao nhiêu hay bấy nhiêu, chỉ là làm tiền đề cho năm sau. Oái ăm thay, đến năm lớp 12 thì các em lại không có thì giờ để học!
Nhiều người hỏi về vấn đề bồi dưỡng như thế nào cho thầy cô dạy đội tuyển này? Theo tôi, trước mắt đã có một sự bảo toàn năng lượng tự nhiên là giáo viên dạy chuyên, bồi dưỡng trong hè ở lớp 10 thì đến lớp 12 sẽ được nghỉ bồi dưỡng ở học kỳ 2, thời gian tuy không bằng (ít hơn), nhưng thầy cô cũng sẽ vui lòng vì tất cả là để giữ phong trào học sinh giỏi của nhà trường. Tuy nhiên, nếu đạt kết quả tốt, Ban giám hiệu cũng nên có phần thưởng xứng đáng cho giáo viên dạy bồi dưỡng năm đó, có như thế phong trào mới mong duy trì và phát triển bền vững được.
TRẦN ĐÌNH KHOÁI
Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh
