Bộ GD-ĐT vừa ban hành bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. Bộ chuẩn gồm 4 lĩnh vực, có 28 chuẩn với 120 chỉ số yêu cầu đối với trẻ. Trên cơ sở đó tạo sự thống nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Giờ học làm quen với chữ viết ở Trường mầm non Anh Đào (TP Tuy Hòa) – Ảnh: T.HẰNG
“THƯỚC ĐO” ĐỂ ĐÁNH GIÁ
Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi gồm 4 lĩnh vực: phát triển thể chất; phát triển tình cảm và quan hệ xã hội; phát triển ngôn ngữ và giao tiếp; phát triển nhận thức.
Về lĩnh vực phát triển thể chất, bộ chuẩn yêu cầu trẻ có thể kiểm soát và phối hợp vận động các nhóm cơ lớn, cơ nhỏ, có thể phối hợp các giác quan và giữ thăng bằng khi vận động; biết rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn, có hiểu biết và thực hành an toàn cá nhân như nhận ra và không chơi một số đồ vật có thể gây nguy hiểm, không chơi ở những nơi mất vệ sinh, nguy hiểm, không đi theo, không nhận quà của người lạ khi chưa được người thân cho phép, biết kêu cứu và chạy khỏi nơi nguy hiểm...
Về lĩnh vực phát triển tình cảm và quan hệ xã hội, trẻ phải nói được một số thông tin quan trọng về bản thân và gia đình; đề xuất trò chơi và hoạt động thể hiện sở thích của bản thân; mạnh dạn nói ý kiến của bản thân; nhận biết các trạng thái cảm xúc vui, buồn, ngạc nhiên, sợ hãi, tức giận, xấu hổ của người khác; bộc lộ cảm xúc của bản thân bằng lời nói, cử chỉ và nét mặt; thể hiện sự an ủi và chia vui với người thân, bạn bè; thể hiện sự thích thú trước cái đẹp; thay đổi hành vi và thể hiện cảm xúc phù hợp với hoàn cảnh; có mối quan hệ tích cực với bạn bè và người lớn; thích chia sẻ cảm xúc, kinh nghiệm, đồ dùng, đồ chơi với những người gần gũi; sẵn sàng giúp đỡ khi người khác gặp khó khăn; lắng nghe ý kiến của người khác; nhận ra việc làm của mình có ảnh hưởng đến người khác; có thói quen chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi và xưng hô lễ phép với người lớn; nhận xét được một số hành vi đúng hoặc sai của con người đối với môi trường…
Về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ và giao tiếp, tre nghe hiểu lời nói, nhận ra được sắc thái biểu cảm của lời nói khi vui, buồn, tức, giận, ngạc nhiên, sợ hãi; hiểu nghĩa một số từ khái quát chỉ sự vật, hiện tượng đơn giản, gần gũi; nghe hiểu nội dung câu chuyện, thơ, đồng dao, ca dao dành cho lứa tuổi của trẻ. Trẻ nói rõ ràng và biết kể lại được nội dung chuyện đã nghe theo trình tự nhất định; có hành vi giữ gìn, bảo vệ sách, biết dùng các ký hiệu hoặc hình vẽ để thể hiện cảm xúc, nhu cầu, ý nghĩ và kinh nghiệm của bản thân, nhận dạng được chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt.
Về lĩnh vực phát triển nhận thức, trẻ thể hiện một số hiểu biết về môi trường tự nhiên như gọi tên nhóm cây cối, con vật theo đặc điểm chung; nhận ra sự thay đổi trong quá trình phát triển của cây, con vật và một số hiện tượng tự nhiên; nói được một số đặc điểm nổi bật của các mùa trong năm nơi trẻ sống. Lĩnh vựa này còn đòi hỏi trẻ thể hiện một số hiểu biết về môi trường xã hội như kể được một số địa điểm công cộng gần gũi nơi trẻ sống; nhận ra giai điệu (vui, êm dịu, buồn) của bài hát hoặc bản nhạc và hát đúng giai điệu bài hát trẻ em; trẻ nhận biết về một số hình hình học và định hướng trong không gian như chỉ ra được khối cầu, khối vuông, khối chữ nhật và khối trụ theo yêu cầu; xác định được vị trí (trong, ngoài, trên, dưới, trước, sau, phải, trái) của một vật so với một vật khác. Trẻ có một số nhận biết ban đầu về thời gian như gọi tên các ngày trong tuần theo thứ tự, phân biệt được hôm qua, hôm nay, ngày mai qua các sự kiện hàng ngày…
TẠO SỰ THỐNG NHẤT TRONG CHĂM SÓC, GIÁO DỤC TRẺ
Phú Yên hiện có 130 trường mầm non, trong đó có 8 trường tư thục, 65 trường bán công, 22 trường dân lập, 35 trường công lập. Theo kế hoạch, trong năm học 2010-2011, 87 trường mầm non bán công, dân lập trên địa bàn tỉnh sẽ được chuyển sang loại hình công lập. Cũng trong năm học này, các trường mầm non trên địa bàn tỉnh bắt đầu thực hiện phổ cập một năm giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
Theo Sở GD-ĐT Phú Yên, bình quân mỗi năm học, toàn tỉnh huy động 95-97% trẻ mẫu giáo 5 tuổi đến trường. Tuy nhiên, do cơ sở vật chất trường lớp học hạn chế nên chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo chưa có sự đồng đều giữa các khu vực. Phần lớn trường, lớp học mầm non chưa phù hợp với đặc thù của cấp học như chưa có phòng ăn, ngủ, công trình vệ sinh khép kín… Nhiều nơi không đủ điều kiện để chia lớp học theo đúng độ tuổi, buộc phải thành lập lớp ghép các độ tuổi, chưa thể tổ chức dạy 2 buổi/ngày và bán trú. Để tạo sự thống nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ, từ năm học 2010-2011, các địa phương, các cơ sở giáo dục mầm non, căn cứ vào bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi có trách nhiệm xây dựng kế hoạch và triển khai bộ chuẩn này theo đúng yêu cầu của Bộ GD-ĐT.
Bà Trần Thị Kim Tuyết, Trưởng phòng Giáo dục mầm non Sở GD-ĐT Phú Yên cho biết, mục đích ban hành Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi là để hỗ trợ thực hiện chương trình giáo dục mầm non, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục, chuẩn bị tâm thế cho trẻ em 5 tuổi vào lớp 1. Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi là cơ sở để cụ thể hóa mục tiêu, nội dung chăm sóc, giáo dục, lựa chọn và điều chỉnh hoạt động chăm sóc, giáo dục cho phù hợp với trẻ mẫu giáo 5 tuổi. Đây cũng là cơ sở để xây dựng bộ công cụ theo dõi đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi. Thông qua bộ chuẩn này, các cơ sở giáo dục xây dựng chương trình, tài liệu tuyên truyền, hướng dẫn các bậc cha mẹ và cộng đồng trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ em 5 tuổi nhằm nâng cao nhận thức về sự phát triển của trẻ em. Trên cơ sở đó tạo sự thống nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
QUỲNH ANH
