Phổ cập giáo dục TH, THCS và trong tương lai không xa là THPT cho thanh thiếu niên trong độ tuổi là hết sức cần thiết. Năm 2000, nước ta được công nhận hoàn thành công tác phổ cập giáo dục (PCGD) tiểu học – xoá mù chữ. Cũng từ năm này, công tác PCGD THCS được tiến hành trên phạm vi cả nước, dự kiến sẽ hoàn tất vào năm 2010. Nhiều tỉnh, thành có khả năng, có điều kiện đã sớm hoàn thành công tác chỉ sau 2 – 3 năm triển khai. Những tỉnh có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn thì vẫn phải vất vả phấn đấu đạt dần từng xã, từng huyện. Ở Phú Yên, theo kế hoạch, công tác PCGDTHCS hoàn thành sẽ vào năm 2006. Để kịp tiến độ, ngoài việc huy động các đối tượng trong độ tuổi ra lớp phổ cập, Sở GD – ĐT còn chỉ đạo các cơ sở giáo dục phát huy chức năng giáo dục thường xuyên thông qua việc mở các lớp bổ túc văn hoá (BTVH) ở cả 2 cấp THCS và THPT, phục vụ cho yêu cầu PCGD THCS và THPT.
Giờ học lớp bổ túc vẫn còn mang tính "Thầy đọc - trò ghi" - Ảnh: Thúy Hằng
Đến các lớp BTVH học viên cần học những kiến thức cơ bản, thiết thực có khả năng vận dụng ngay vào cuộc sống hàng ngày và vào công việc lao động sản xuất. Mục tiêu được đặt lên hàng đầu là làm sao giúp người học biết vận dụng kiến thức được học để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Trong quá trình học, học viên rất cần những kỹ năng thực hành rèn luyện khả năng tự học, tự phát hiện và giải quyết vấn đề góp phần hình thành năng lực nhận thức và phẩm chất của người lao động mới mà mục tiêu giáo dục phổ thông đã đặt ra. Tại trường THCS Đinh Tiên Hoàng (huyện Tây Hoà), lớp học BTVH chỉ có 5 học viên. Chỉ còn vài ngày nữa là kỳ thi bổ túc THCS đợt 2/2005 sẽ được Sở GD – ĐT tổ chức nên áp lực thi cử dường như đè nặng lên vai từng học viên. Một học viên cho biết: “Học chương trình BTVH, chúng tôi được giảm các môn Thể dục, Mỹ thuật – Âm nhạc nhưng vẫn còn đến 9 môn phải học. Bỏ sách, bỏ vở một thời gian, bây giờ học lại rất khó khăn. Dù vậy cũng phải cố gắng để lấy cho được cái bằng lớp 9”.
Có một thực tế đang diễn ra ở hầu hết các lớp học BTVH đó là tình trạng “thầy đọc trò ghi”. Loại hình học tập này chưa áp dụng phương pháp mới như chuyển từ dạy học thụ động sang dạy học tích cực hướng về học sinh, từ dạy bằng kể hay giải thích sang dạy bằng cách đặt câu hỏi thảo luận theo tổ nhóm, từ độc thoại sang đối thoại bằng cách đặt câu hỏi khám phá kiến thức. Thầy Trần Quốc Nhuận, Hiệu trưởng Trường phổ thông cấp 2 – 3 Sơn Thành nơi có lớp học bổ túc với 52 học viên bộc bạch: “Học viên đi học bổ túc vốn rất đặc thù về tuổi tác, trong khi chương trình không khác gì mấy so với chương trình chính khoá. Để dạy – học đạt hiệu quả, chúng tôi đặt giải pháp phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học viên lên hàng đầu, tạo điều kiện để người học tự phát hiện vấn đề, tự rút ra kết luận và vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào cuộc sống. Thầy Nhuận khẳng định: “Chỉ khi người học tự phát hiện, khám phá thì họ sẽ dễ nhớ và nhớ lâu”. Những năm qua, với cách dạy – học như trên, 100% học viên tại trường cấp 2- 3 Sơn Thành đã vượt qua kỳ thi tốt nghiệp bổ túc THPT.
Phải thừa nhận rằng, chương trình BTVH đã có đóng góp nhất định trong việc bồi dưỡng văn hóa cho người lao động và nâng cao mặt bằng dân trí của toàn xã hội. Song với tình hình đổi mới giáo dục liên tục như hiện nay, nếu giáo viên cứ khư khư với cách dạy truyền thống thì kiến thức, trình độ mà học viên thu được là không tương xứng với yêu cầu thực tế. Như vậy sẽ không tránh khỏi chất lượng “ảo”. Đổi mới phương pháp là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học BTVH, giúp người học có thể chuyển sang công việc có thu nhập cao hơn hoặc có cơ hội học lên bậc cao.
KHÁNH NGUYÊN
