Để giúp học sinh có những định hướng đúng sau khi tốt nghiệp phổ thông, mấy năm gần đây, các cấp các ngành, đặc biệt là ngành giáo dục đã quan tâm đến công tác hướng nghiệp cho học sinh. Năm học 2005 – 2006, môn học Hướng nghiệp nghề được Bộ GD – ĐT chính thức đưa vào giảng dạy ở khối lớp 9 bậc THCS.

Học sinh Trường phổ thông dân tộc nội trú Phú Yên học nghề Điện dân dụng ở TTKTTH-HNN tỉnh - Ảnh: Mạnh Thúy

Các chuyên đề học tập đã giúp học sinh biết những quy tắc chọn nghề, những quy luật, định hướng phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, khu vực và của địa phương; giúp các em đánh giá đúng tố chất năng lực của bản thân; chỉ cho các em thấy những yêu cầu, đòi hỏi về chuyên môn của các nhà tuyển dụng; “mách bảo” những ngành nghề còn thiếu lao động và sẽ sử dụng nhiều lao động trong tương lai. Nhờ vậy mà năm học này, gần 19.000 học sinh phổ thông tìm đến với nghề không phải vì mục đích kiếm điểm “dự phòng” cho các kỳ thi cuối cấp. Các em học vì nhu cầu thiết thực như: Tin học, điện dân dụng, cắt may, nấu ăn, làm bánh, thú y… Một giáo viên ở Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp – Hướng nghiệp nghề (TTKTTH – HNN) huyện Tuy An bộc bạch: “Lâu nay, phần lớn các em chọn nghề theo cảm tính, hoàn toàn không biết về khả năng thích nghi với nghề mình đã chọn. Nay thì khác, nhờ các trường làm tốt công tác hướng nghiệp nên mỗi em đều có thể chọn nghề phù hợp với năng lực của mình”.

So với mọi năm thì tỷ lệ học sinh phổ thông học nghề năm nay giảm nhiều. Tuy nhiên, hầu hết học sinh tìm đến với nghề là vì ham thích và nhận thức được sự cần thiết. Quan niệm về học nghề phổ thông trong mỗi học sinh cũng thay đổi hẳn. Em Nông Văn Hưng học nghề thú y tại TTKTTH – HNN huyện Sông Hinh cho biết: “Nhờ theo học lớp nghề mà đến nay em đã nắm được những kiến thức cơ bản, có thể biết cách nuôi dưỡng, chăm sóc  bò, heo khi chúng mắc bệnh”.

Học phí 80.000 đồng đối với học sinh THCS, 110.000 đồng đối với học sinh THPT là không cao, song không dễ kiếm được đối với những em có hoàn cảnh khó khăn. Vậy nên các em đã chọn học những ngành nghề phù hợp với yêu cầu cuộc sống hằng ngày. Nếu như học sinh ở vùng đồng bằng chọn các ngành nghề tin học, cắt may, làm bánh thì học sinh khu vực miền núi lại chọn thú y, điện dân dụng. Nhờ có sự phân luồng trong cách chọn nghề của học sinh nên các TTKTTH – HNN rất thuận lợi trong quá trình đào tạo. Giám đốc TTKTTH – HNN huyện Phú Hòa Phan An Định nói: “Năm nào cũng vậy, Tin học là bộ môn được học sinh đăng ký học rất đông. Nhưng trong đó có không ít em đi học chỉ vì a dua theo bạn bè. Thời gian gần đây, nhờ đẩy mạnh công tác hướng nghiệp nên môn cắt may, làm bánh được nhiều học sinh lựa chọn. Khai thông việc phân luồng, hướng nghiệp từ những bài học thực tế đã giúp các trung tâm nâng cao được hiệu quả giảng dạy”.

Để chọn đúng nghề, tự bản thân mỗi học sinh phải cân nhắc, không nên chọn nghề vì mong muốn của ai đó hoặc vì bạn bè rủ rê mà cần chọn nghề phù hợp  với năng lực, sức khỏe, sở trường cá nhân. Tư tưởng của học sinh đã thông, vấn đề còn lại là các bậc phụ huynh. Nhiều người chưa mặn mà với việc cho con học nghề, một trong những nguyên nhân là thiết bị dạy học của các TTKTTH – HNN trên địa bàn tỉnh hiện nay rất hạn chế. Thậm chí, một thiết bị rất cần trong tiến trình đổi mới phương pháp dạy học là máy Projector nhưng cho đến nay nhiều trung tâm vẫn chưa có. Mặc dù đội ngũ giáo viên dạy nghề phổ thông đã được chuẩn hóa từ trình độ cao đẳng trở lên nhưng vì trang thiết bị đầu tư chưa tương xứng nên nhiều giáo viên rất lúng túng khi tiếp cận với những phương pháp dạy học hiện đại.

Mới đây, tại hội thi giáo viên giỏi nghề phổ thông do Sở GD – ĐT tổ chức, nhiều giáo viên tỏ ra khó khăn khi sử dụng máy chiếu Projector. Anh Lê Thanh Trúc, giáo viên dạy môn Điện dân dụng thuộc TTKTTH – HNN huyện Sông Hinh, cho biết: “Hiệu quả của việc sử dụng giáo án điện tử để giảng dạy là rất lớn. Nhưng do Trung tâm chưa có phương tiện dạy học này nên giáo viên chúng tôi, dù có cố gắng cũng không thể truyền đạt hết kiến thức về môn học mang nhiều tính chất minh họa này”.

Nhiều người chưa thật mặn mà với việc học nghề phổ thông không chỉ do thiếu thông tin mà còn bắt nguồn từ hiệu quả đào tạo. Mong rằng ngành GD – ĐT không chỉ dừng lại ở việc phân luồng mà phải có sự đầu tư thích đáng, đảm bảo hiệu quả đào tạo để học sinh có thể phát triển các kỹ năng nghề mà mình đã học tập.

THÚY HẰNG