Đồng chí Trần Phú sinh ngày 1/5/1904 tại Thành An Thổ (xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên). Trước đó, thân phụ của Trần Phú là cụ Trần Văn Phổ đã đưa cả gia đình từ quê hương huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh về An Thổ sinh sống khi được bổ nhiệm chức Giáo thụ Tuy An.
Đồng chí Trần Phú.
Ngay từ năm 1925, Trần Phú đã bước vào cuộc đời hoạt động cách mạng trong Đảng Tân Việt. Năm 1926, đồng chí sang Trung Quốc gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, được Người gửi đi học ở Trường Đại học Phương Đông (Mátxcơva). Năm 1930, Trần Phú về nước, được bổ sung vào Ban chấp hành Trung ương. Theo sự phân công của Ban Chấp hành Trung ương, đồng chí bắt tay vào khởi thảo bản “Luận cương chính trị” của Đảng. Tại Hội nghị Trung ương lần thứ nhất (tháng 10/1930), bản Luận cương đã được thông qua. Cũng trong hội nghị này đồng chí Trần Phú được cử làm Tổng Bí thư của Đảng.
“Luận cương chính trị” đã vận dụng những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, cùng những luận điểm cơ bản được trình bày trong “Chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt” do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo được thông qua tại hội nghị thành lập Đảng đầu năm 1930.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá bản “Luận cương chính trị” của đồng chí Trần Phú như sau: “Trong bản Cương lĩnh cách mạng tư sản dân quyền năm 1930, Đảng đã nêu rõ nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến, thực hiện dân tộc độc lập, người cày có ruộng. Cương lĩnh ấy rất phù hợp với nguyện vọng tha thiết của đại đa số nhân dân ta là nông dân, vì vậy Đảng đã đoàn kết được một lực lượng cách mạng to lớn chung quanh mình còn các đảng phái của các giai cấp khác thì hoặc bị cô lập, hoặc bị phá sản. Do đó, quyền lãnh đạo của Đảng ta - Đảng của giai cấp công nhân - không ngừng củng cố và tăng cường”.
Sau Hội nghị Trung ương tháng 10/1930, mặc dù bị địch truy lùng gắt gao, phải di chuyển địa điểm làm việc nhiều lần, nhưng đồng chí Trần Phú vẫn kiên trì bám sát phong trào, cùng Ban Thường vụ Trung ương Đảng tiến hành có hiệu quả công tác xây dựng Đảng về nhiều mặt. Đến tháng giêng năm 1931, các xứ ủy Nam Kỳ, Trung Kỳ, Bắc Kỳ được thành lập và kiện toàn. Việc phát triển Đảng cũng thu được kết quả khá. Số đảng viên ở các cơ sở công nghiệp, đồn điền và nông thôn tăng lên.
Đặc biệt, đồng chí Trần Phú rất coi trọng công tác tư tưởng, lý luận. Đồng chí đã chỉ đạo thành lập Ban tuyên truyền của Đảng, xuất bản Báo Cờ vô sản và Tạp chí Cộng sản, làm cơ quan ngôn luận của Đảng.
Ngày 19/4/1931, đồng chí bị giặc Pháp bắt. Dù bị địch dùng mọi cực hình tra tấn dã man, đồng chí Trần Phú vẫn không một lời khai báo, bảo vệ khí tiết của người chiến sĩ cộng sản đến hơi thở cuối cùng. Trước khi mất, đồng chí nhắn nhủ các đồng chí ở lại: “Hãy giữ vững ý chí chiến đấu”.
Kỷ niệm ngày sinh đồng chí Trần Phú, chúng ta tự hào về vị Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng, người Cộng sản kiên cường, bất khuất, giàu trí tuệ và tài năng, cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Đối với xã An Dân, huyện Tuy An nói riêng và tỉnh Phú Yên nói chung, chúng ta còn tự hào là nơi đồng chí Trần Phú cất tiếng khóc chào đời. Chúng ta nguyện noi gương đồng chí Trần Phú và các bậc tiên liệt của Đảng, tiếp bước trên con đường mà đồng chí và Đảng ta đã chọn, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt
NGUYỄN BẰNG
