10 giờ ngày 7/6/1959, được tin đồng chí Văn Gói từ Hà Nội xuống thăm anh em Phú Yên đang công tác ở tỉnh Kiến An, tôi mừng quá chạy ra tay bắt mặt mừng ôm chầm lấy đồng chí, hai hàng nước mắt tuôn trào vì quá cảm động lâu ngày mới gặp.

Đâu có giặc thì ta cứ đi- Ảnh: NGUYỄN ĐỨC CHÍNH

 

Đồng chí Văn Gói nguyên Tỉnh ủy viên Tỉnh ủy Phú Yên thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, quê ở xã Hòa Hiệp huyện Tuy Hòa. Đồng chí bị Mỹ Diệm bắt giam tại nhà lao Ngọc Lãng huyện Tuy Hòa, được cơ sở cách mạng vừa tổ chức giải thoát đưa ra Hà Nội.

Bữa cơm trưa vừa ăn vừa trò chuyện, tôi nói ở đây có 4 đồng chí người ở Phú Yên, hai đồng chí ở Ty Thương nghiệp, một đồng chí công tác ở Ty Nông Hải sản, một đồng chí ở Chi Sở Rượu, tuổi đời còn trẻ.

Tối ngày 7/6/1959, tôi báo tin anh Nguyễn Tần, Biện Lý Qươn, Văn Đốn đến chỗ tôi chơi (Chi Sở Rượu Kiến An), có đồng chí Văn Gói ở Hà Nội xuống thăm chúng mình. Chúng tôi và đồng chí Văn Gói gặp nhau thân mật quây quần quanh chiếc bàn với bình trà, đĩa bánh ngọt và gói thuốc lá. Đồng chí Văn Gói tự giới thiệu được Ban tổ chức Trung ương Đảng giao nhiệm vụ xuống gặp chúng tôi. Lâu ngày gặp lại nhau, kể nhau nghe hết chuyện này đến chuyện khác, nào là những tội ác dã man tàn bạo của Mỹ Diệm giết hại đồng bào, đồng chí ta ở nhà lao Ngọc Lãng, nhà lao Phú Nhuận, những tình cảm đồng chí, đồng bào ở Kiến An cưu mang đùm bọc, nuôi dưỡng thương yêu những người con miền Nam xa quê hương. Câu chuyện đang râm ran, bỗng đồng chí Văn Gói nói nhè nhẹ chậm rãi: Trung ương Đảng vừa có nghị quyết 15 về nhiệm vụ đường lối chiến lược Cách mạng miền Nam là dùng bạo lực chính trị kết hợp đấu tranh vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Đồng chí cho biết Trung ương có chủ trương chọn một số cán bộ là đảng viên, có sức khỏe, có tinh thần nhiệt huyết với quê hương, không có người yêu ở miền Bắc nhằm tăng cường cho miền Nam trong đợt này. Đồng chí vừa nói vừa thăm dò thái độ hưởng ứng của người nghe. Chúng tôi bày tỏ nguyện vọng của mình bấy lâu nay chờ đợi, nếu được Trung ương điều về Nam chúng tôi sẵn sàng lên đường với tinh thần quyết tâm. Những người con Phú Yên đi tập kết luôn hướng về mảnh đất quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Về Nam công tác là nguyện vọng cháy bỏng, người con xa quê hương lâu ngày càng da diết muốn về ngay:

Trái tim Tổ quốc đau chia cắt

Nhức nhối lòng ta mãi vấn vương.

Về miền Nam giữa cái sống, cái chết gần kề nhưng chúng tôi vẫn tin tưởng vào ngày mai quê hương sạch bóng quân thù với lòng mong ước:

Phú Yên ơi! Ngày mai sẽ đến

Bụi mù tan, bươm bướm nhởn nhơ bay

Đỉnh Nhạn Tháp ánh trăng lồng ánh điện

Cửa Đà Rằng buồm giăng cánh về đây.

(Thơ Văn Công)

Chúng tôi bàn tính về địa phương phải làm gì? Bám dân, nắm tình hình, xây dựng cơ sở phát triển phong trào cách mạng và đề đạt ý kiến: Đồng chí Biện Lý Qươn, Nguyễn Hữu Ái về bám xã An Mỹ; đồng chí Nguyễn Tần về bám xã Hòa Thành; đồng chí Văn Gói về bám xã Hòa Hiệp; đồng chí Văn Đốn bám thị trấn Củng Sơn.

Cuộc gặp hôm ấy kéo dài đến nửa đêm. Các đồng chí được mời dự vô cùng phấn khởi.

Sáng ngày 8/6/1959, tôi đưa đồng chí Văn Gói thăm xã giao đồng chí Nguyễn Phú, Chi Sở trưởng Chi Sở Rượu Kiến An. Hai anh trò chuyện rôm rả về chế độ phát xít của Mỹ, Diệm ở miền Nam; về xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc.

Ngày 9/6/1959, trước khi về Hà Nội, đồng chí Văn Gói nhắc và dặn chúng tôi giữ bí mật việc này và chuẩn bị kín đáo khi có quyết định điều động của Ban tổ chức Trung ương thì nghiêm chỉnh chấp hành. Chúng tôi chuẩn bị, chờ đợi trong thầm lặng và quá phấn khởi vui sướng vì được về quê hương chiến đấu. Thời gian còn lại, chúng tôi làm việc bình thường ở cơ quan và theo nguyên tắc bí mật, không được phép chia tay bạn bè và gia đình đồng bào trong khu vực cơ quan.

Đúng ngày 18/6/1959, chúng tôi nhận được quyết định số 186 của Ban tổ chức Tỉnh ủy Kiến An giới thiệu anh em chúng tôi về Ban tổ chức Trung ương nhận công tác khác.

Mọi việc bàn giao công việc được chuẩn bị  đầy đủ. Sáng sớm ngày 19/6/1959, chúng tôi chia tay các đồng chí lãnh đạo các sở, ty, ban ngành và anh chị em cán bộ cơ quan đầy lưu luyến, trìu mến nhớ thương. Tạm biệt tỉnh Kiến An mến yêu. Đúng 8 giờ cùng ngày, xe ô tô đưa chúng tôi theo quốc lộ 5 Hải Phòng - Hà Nội. Đến trưa, chúng tôi về thủ đô, được bố trí ở nhà cũ ông Hoàng Cao Khải, phó vương Bắc Kỳ thời Bảo Đại, tên Việt gian độc ác nổi tiếng trong lịch sử. Bữa cơm trưa hôm ấy, chúng tôi gặp đông đủ các đồng chí từ các nơi được điều động về chuẩn bị vào chiến trường miền Nam máu lửa.

Nhớ về Nam

Một tấm ni lông che mưa che nắng

Chiếc võng kaki chịu suốt đêm dài

Nhớ 90 ngày đêm vượt suối băng ngàn

Tìm rau cải tàu bay, nắm rau giang

Bát canh chua cơm độn cùng chia sẻ

Đội nắng, dầm mưa âm thầm lặng lẽ

Ý chí quyết tâm dù ngọt bùi cay đắng

Giữ trọn lời thề với Tổ quốc, quê hương.

NGUYỄN HỮU ÁI

(Nguyên ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy trong kháng chiến chống Mỹ)