Trải qua hơn 14 năm làm báo năng nổ (1978-1992) ở các báo Phú Khánh, Nghĩa Bình, Bình Định và trở về Phú Yên, tôi nghiệm ra: “Việc nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền của tờ báo Đảng không hề đơn giản. Đó là một quá trình nỗ lực đổi mới để thông tin nhanh hơn, hấp dẫn hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của bạn đọc, một quá trình nâng cao chất lượng tính tư tưởng (tính định hướng dư luận xã hội), tính chiến đấu, tính hấp dẫn của tờ báo và cả những hoạt động xã hội phía sau mặt báo… để tờ báo ngày càng có nhiều bạn đọc hơn”.

Để làm được những điều ấy, Báo Phú Yên phải vươn lên nhật báo, và đó cũng là lý do, tôi và nhiều phóng viên nhiệt huyết của tòa soạn lúc ấy đề xuất anh Tô Phương, Tổng biên tập Báo Phú Yên xin phép lãnh đạo tỉnh và Bộ TT-TT cho xuất bản Báo Phú Yên cuối tháng (7/1994) và Báo Phú Yên cuối tuần (1/1998), những ấn phẩm có dung lượng tin bài về văn hóa - văn nghệ, thể thao và giải trí nhiều hơn, số trang cũng nhiều hơn, để anh em dần làm quen với nhịp điệu hối hả của việc làm báo thời đổi mới.

Tháng 6/1998, anh Tô Phương nghỉ chế độ, tôi được đề bạt thay anh tiếp tục trọng trách “Đổi mới, nâng cao chất lượng Báo Phú Yên”. Những công việc chuẩn bị cho nhật báo được đôn đốc: lực lượng phóng viên, biên tập viên tăng nhanh, Phòng Bạn đọc cũng được tăng cường; lực lượng kỹ thuật viên được bồi dưỡng thành thạo với công tác chế bản tại tòa soạn; bộ phận quảng cáo - phát hành được thành lập. Đề án mở rộng, cải tạo trụ sở làm việc năm 2002, góp phần trang bị nhiều máy móc thiết bị phục vụ làm báo. Tòa soạn cũng cử cán bộ phóng viên đi học, tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nhiều chuyến thăm quan học tập báo bạn… Và ngày 1/8/2001, kỷ niệm 71 năm Ngày truyền thống ngành Tư tưởng - Văn hóa, Báo Phú Yên phát hành số báo ra ngày thứ 4, chính thức ra báo 4 kỳ/tuần (thứ 2, 4, 6 và chủ nhật (báo cuối tuần) tạo bước ngoặt mới cho sự phát triển.

Các thành viên Ban Biên tập Báo Phú Yên từ năm 1998 đến nay. Ảnh: LÊ HẢO

Nhưng cũng từ đây, một khó khăn lớn như “điệp khúc muôn thuở” của tòa soạn, đó là nhuận bút quá thấp, kinh phí làm báo eo hẹp. (Báo Phú Yên và Báo Điện Biên có kinh phí nhuận bút mỗi kỳ báo vào loại thấp nhất cả nước).

Báo Phú Yên cũng đã học tập kinh nghiệm các báo bạn, tổ chức đoàn công tác liên ngành gồm báo, Ban Tuyên giáo, Văn phòng Tỉnh ủy, Sở Tài chính, Sở KH-ĐT đi nghiên cứu học tập các báo Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Ninh Thuận… nhưng việc cải thiện nhuận bút, kinh phí làm báo vẫn ì ạch; cho đến tháng 8/2013, tôi chính thức nghỉ hưu, Báo Phú Yên cũng chỉ có nhuận bút 7 triệu đồng/kỳ bằng 1/2 đến 1/3 các báo Bình Định, Khánh Hòa, Quảng Nam, bằng 1/5 Báo Quảng Ngãi (tính theo số trang báo). Riêng kinh phí làm báo dù đã được cấp kinh phí sự nghiệp, nhưng chưa tính đủ đặc thù báo chí. Bởi ra báo hàng ngày, hoặc 5-6 kỳ/tuần, một bộ phận của tòa soạn từ lãnh đạo đến phóng viên, biên tập, kỹ thuật phải trực từ sau 17 giờ đến giờ truyền file cho nhà in 24 giờ (để in báo sau 0 giờ), nhằm không bỏ sót thông tin quan trọng xảy ra ngày hôm trước và đầu giờ ngày mới.

Có người nói, các báo Nhân Dân, Sài Gòn Giải Phóng, Tuổi Trẻ… có được cấp kinh phí đâu? Họ quên rằng, những tờ báo trên phát hành cả nước với hàng chục vạn tờ, đã có lợi nhuận khá từ khâu phát hành và có nguồn thu quảng cáo cả trăm tỉ đồng; chưa kể Báo Nhân Dân được cơ chế nhuận bút cho cán bộ phóng viên gấp 3 lần, Báo Phú Yên chỉ phát hành trên 5.800 tờ/kỳ với giá bao cấp 2.000 đồng/tờ, nguồn thu quảng cáo trên 1 tỉ đồng/năm (chủ yếu từ tờ báo Tết) làm sao tự chủ được. Tòa soạn đã cố gắng mở rộng quảng cáo ở TP Hồ Chí Minh, Nha Trang, Hà Nội… nhưng chỉ đủ nuôi báo Cuối tháng (ấn phẩm tòa soạn tự hoạch toán). Có một vài doanh nghiệp Phú Yên đã dang tay hỗ trợ báo, nhưng không lớn.

Nhuận bút thấp, thu nhập thêm ngoài lương thấp, đời sống người làm báo khó khăn, Tổng biên tập gần 3 triệu đồng, các phóng viên giỏi, chịu khó cày bừa cũng chỉ 4-5 triệu đồng/tháng. Thế nhưng quyết tâm lên nhật báo của tòa soạn không giảm. Bởi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Phú Yên lần thứ XIV đã giao nhiệm vụ cho Báo Phú Yên ra báo hàng ngày; HĐND tỉnh cũng đã có nghị quyết cấp 15 biên chế sự nghiệp để Báo Phú Yên có 60 biên chế, dẫu chưa đáp ứng yêu cầu nhưng là nguồn lực động viên tòa soạn vượt khó.

Do vậy, từ năm 2005 đến 2010, công tác chuẩn bị thêm khẩn trương, bên cạnh việc chăm lo xây dựng đội ngũ cộng tác viên. Hàng tháng, tòa soạn trích gần 1% quỹ nhuận bút, khoảng 1 triệu đồng để hỗ trợ các cộng tác viên tích cực ở huyện và cơ sở: 100.000 đồng/tháng (học tập Báo Nhân Nhân hỗ trợ cộng tác viên 200.000-300.000 đồng/tháng). Các cộng tác viên là những cây bút tên tuổi ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… được ưu ái nhuận bút cao hơn mức bình quân, có chế độ ưu tiên đăng tin bài cộng tác viên, tổ chức chu đáo hội nghị cộng tác viên hàng năm và tiếp đón thân tình cộng tác viên về tòa soạn… để gắn bó họ với tờ báo. Tòa soạn cũng thường xuyên rút kinh nghiệm nâng cao chất lượng các chuyên mục, chuyên trang, cải tiến quy trình làm báo, vận động nâng cao số lượng phát hành…

Tổng Biên tập Phạm Ngọc Phi duyệt maquette báo. Ảnh: TL

Từ 1/4/2005, báo đã đổi khổ và tăng trang các kỳ báo thời sự, từ 4 trang khổ lớn (8 trang khổ vừa) thành 12 trang, để tăng dung lượng thông tin. Ngày 3/9/2007, tòa soạn xuất bản Báo Phú Yên thứ ba để nâng lên 5 kỳ/tuần; đầu năm 2008 xuất bản 6 kỳ/tuần (thứ 2, 3, 4, 5, 6 và 7). Và, sau khi nhận giấy phép xuất bản số 1283 ngày 30/8/2010 của Bộ TT-TT, từ ngày 5/9/2010, Báo Phú Yên chính thức lên “Nhật báo” để chào mừng và tuyên truyền Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV.

Cũng trong thời điểm này, từ đầu năm 2006, tòa soạn đã xuất bản Trang thông tin điện tử tổng hợp Phú Yên Online đến ngày 29/12/2010, chuyên trang tiếng Anh (Phu Yen News) ra đời.

Năm 1997, Báo Phú Yên chỉ phát hành Phú Yên thứ ba và Phú Yên thứ 6, tờ báo 4 trang khổ lớn, số lượng khiêm tốn 1.300-1.400 tờ/kỳ, đến tháng 9/2010 đã phát hành báo hàng ngày có 12 trang khổ vừa và có thêm tờ Phú Yên cuối tháng từ 32-48 trang khổ nhỏ, với số lượng từ 5.200-5.400 tờ/kỳ, có thêm Trang thông tin điện tử tổng hợp và chuyên trang tiếng Anh với hàng chục triệu lượng bạn đọc ở khắp 75 quốc gia, vùng lãnh thổ…

Cho đến cuối năm 2013, báo Đảng địa phương cả nước cũng chỉ có 6 tờ nhật báo gồm Hà Nội Mới, Sài Gòn Giải Phóng, Cần Thơ, Hải Phòng, Bình Định và Phú Yên.

Có thể nói đây là một trong những thành tựu tuyệt vời của Phú Yên sau hơn 20 năm tái lập tỉnh, một công trình đầy sự nỗ lực vượt khó và sáng tạo của cả tòa soạn và cộng tác viên - bạn đọc Báo Phú Yên. Có lẽ chính vì điều này mà báo được quan tâm cấp thêm kinh phí. Năm 2015, nhuận bút của Báo Phú Yên tăng lên 12 triệu đồng/kỳ, vẫn chưa bằng chị bằng em nhưng thu nhập của những người làm báo khá hơn, họ gắn bó và có nhiều cố gắng để nâng cao chất lượng tờ báo cũng như nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tuyên truyền.

Dẫu biết Trang thông tin điện tử tổng hợp có thể bù đắp sự thiếu nhanh nhạy, kịp thời của báo giấy, nhưng mỗi tờ báo có đối tượng bạn đọc riêng, sẽ là hụt hẫng cho tờ nhật báo khi sự việc bạn đọc mong chờ không kịp hoặc đăng tải muộn. Hơn nữa, chúng ta đang có một nhiệm vụ cấp thiết là phải đấu tranh kịp thời với những kẻ xấu, các thế lực thù địch đang lợi dụng không gian mạng, để thông tin xuyên tạc, chống phá công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước phồn vinh, vấn nạn tin giả gây mất an ninh, trật tự và an toàn xã hội.

PHẠM NGỌC PHI

Nguyên Tổng biên tập Báo Phú Yên