* Thủ tướng Malaysia đánh giá tích cực về Hội nghị ASEAN 26

Ngày 27/4, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 đã diễn ra tại Kuala Lumpur và Langkawi của Malaysia, với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị.

Tại hội nghị, với chủ đề năm 2015 "Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta”, lãnh đạo các nước đã tập trung trao đổi về các nội dung quan trọng liên quan tới hình thành Cộng đồng ASEAN 2015; xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015; cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối làm việc của ASEAN; quan hệ đối ngoại của Hiệp hội; vai trò trung tâm của ASEAN; các thách thức đối với ASEAN và hướng xử lý; và trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế.

Về xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015, lãnh đạo các nước nhấn mạnh ý nghĩa của việc hình thành Cộng đồng ASEAN cuối năm 2015, hoan nghênh kết quả hoàn thành hơn 93% các dòng hành động trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015, nhấn mạnh các nước cần tiếp tục triển khai ở cả cấp quốc gia và khu vực, để hoàn thành các mục tiêu còn lại trên cả ba trụ cột, bảo đảm hình thành Cộng đồng ASEAN đúng thời hạn; cũng như Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN và Chương trình công tác Sáng kiến hội nhập khu vực (IAI) nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển.

Về xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015, các lãnh đạo cho rằng cần xác định rõ mục tiêu và định hướng phát triển của Hiệp hội 10 năm tới, kế thừa và phát huy các thành quả mà ASEAN đã đạt được, thúc đẩy liên kết ASEAN sâu rộng hơn, có tính khả thi và hướng tới người dân.

Các lãnh đạo yêu cầu Nhóm Đặc trách cao cấp (HLTF) về xây dựng Tầm nhìn cần nỗ lực bảo đảm tiến độ, sớm hoàn thành dự thảo để trình lãnh đạo cấp cao xem xét, thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 27 vào tháng 11 tới. Các lãnh đạo cũng trao đổi các biện pháp cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối làm việc, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động nhằm hỗ trợ xây dựng cộng đồng; yêu cầu các cơ quan sớm triển khai các khuyến nghị của Nhóm Đặc trách cao cấp về cải tiến và nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban thư ký ASEAN và các cơ quan ASEAN.

Theo đó, các lãnh đạo nhất trí với đề nghị của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào sẽ họp 2 Hội nghị Cấp cao 28 và 29 kế tiếp nhau vào cuối năm 2016, xem đó là cách tổ chức tạm thời trước khi có quyết định cuối cùng về số lượng các cuộc họp Cấp cao ASEAN hàng năm. Các lãnh đạo nhất trí các hoạt động hợp tác của ASEAN cần chú trọng hướng tới người dân, vì lợi ích thiết thực của người dân khu vực.

Theo hướng đó, các lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm, làm cơ sở thúc đẩy sự tham gia của người dân vào tiến trình xây dựng cộng đồng; đồng thời nhấn mạnh, trong năm 2015, ASEAN cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về ASEAN, cũng như sự kiện Cộng đồng ASEAN ra đời, để người dân hiểu rõ hơn lợi ích mà cộng đồng ASEAN mang lại, khuyến khích người dân chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động hợp tác xây dựng cộng đồng và để người dân thực sự trở thành chủ thể của Cộng đồng ASEAN.

Nhân dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN 26, các lãnh đạo đã có các cuộc gặp với đại diện Đại hội đồng liên Nghị viện ASEAN (AIPA), Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN (ABAC), Đại diện các tổ chức nhân dân, xã hội (CSO) và Đại diện Thanh niên ASEAN để lắng nghe ý kiến của đại diện các tầng lớp nhân dân, trao đổi việc tăng cường phối hợp, phục vụ xây dựng cộng đồng hướng tới người dân thời gian tới.

Về quan hệ đối ngoại, các lãnh đạo khẳng định ASEAN cần tiếp tục làm sâu sắc thêm quan hệ với các nước đối tác, chủ động đẩy mạnh quan hệ trên cơ sở phát huy và tận dụng tối đa thế mạnh của từng đối tác. Các lãnh đạo nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục nỗ lực tăng cường đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm; phát huy và nâng cao hiệu quả của các khuôn khổ và cơ chế hiện có do ASEAN giữ vai trò chủ đạo; chủ động và đóng góp tích cực cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển của khu vực, cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức lớn ở khu vực, kể cả an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các lãnh đạo đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp hiện nay ở biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không và các nguyên tắc mà ASEAN đã thống nhất về biển Đông.

Đáng chú ý, trong phát biểu tại lễ khai mạc hội nghị, Thủ tướng Malaysia Najib Razak đã nhấn mạnh trong khi tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước ngoài khu vực, ASEAN cần phải xử lý các bất đồng một cách hòa bình, kể cả việc giải quyết các tuyên bố chủ quyền biển chồng lấn, mà không làm căng thẳng thêm tình hình. Thủ tướng Najib cho rằng những diễn biến gần đây đã gây lo ngại về biển Đông, và do tầm quan trọng của các tuyến đường biển đối với thương mại quốc tế, điều tất yếu là mọi diễn biến xảy ra ở biển Đông sẽ thu hút sự chú ý. ASEAN cần phải tích cực, chủ động giải quyết những diễn biến này với tinh thần xây dựng.

Thủ tướng Najib nhấn mạnh tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) phải là cơ sở của các quy định về can dự và các hoạt động ở biển Đông. Là Chủ tịch ASEAN, Malaysia hy vọng ASEAN sẽ đạt tiến triển trong nỗ lực sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

Kết thúc hội nghị, các lãnh đạo đã thông qua 3 tuyên bố: Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm; Tuyên bố Langkawi về Phong trào Ôn hòa toàn cầu; và Tuyên bố Kuala Lumpur về thể chế hóa khả năng tự cường của ASEAN, các cộng đồng và người dân đối với thảm họa và biến đổi khí hậu.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã tích cực tham gia và đóng góp quan trọng cho các nội dung thảo luận tại Hội nghị. Phát biểu tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng cho rằng việc hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015 là dấu mốc lịch sử của tiến trình liên kết ASEAN và là kết quả của những nỗ lực hợp tác không ngừng của các nước thành viên trong gần 5 thập kỷ qua, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ASEAN.

Thủ tướng cho rằng ASEAN đã hoàn thành phần lớn các công việc, số lượng còn lại không lớn nhưng tương đối phức tạp, mang tính hội nhập cao trong khi thời gian còn lại không nhiều, do đó các quốc gia thành viên cần đề cao tinh thần trách nhiệm; kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung ASEAN; tăng cường đoàn kết, thống nhất nội khối vì mục tiêu của ASEAN.

Thủ tướng khẳng định Việt Nam đã nỗ lực và đạt kết quả tích cực trong thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng, trong đó có các hoạt động mà Việt Nam đã chủ trì thực hiện; đồng thời chủ động điều chỉnh các quy định trong nước để thực hiện tốt các cam kết trong ASEAN. Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 đối với sự phát triển của Hiệp hội và nêu những định hướng chiến lược cho việc xây dựng Tầm nhìn.

Lãnh đạo các nước tại Hội nghị Cấp cao Cấp cao ASEAN lần thứ 26 - Ảnh: VGP

Theo đó, Tầm nhìn cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiệp hội ASEAN; kế thừa, phát huy những thành tựu và các kết quả thực hiện Lộ trình cộng đồng ASEAN 2009-2015; làm cho liên kết ASEAN phát triển cao hơn, sâu rộng hơn; cần đề ra các biện pháp tăng cường đoàn kết, thống nhất và nêu cao vai trò trung tâm của ASEAN, nhất là trong việc duy trì hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực và bảo đảm cho ASEAN phát huy vai trò dẫn dắt trong xử lý các vấn đề khu vực và luôn giữ vai trò chủ đạo trong cấu trúc khu vực đang định hình; Hướng tới người dân và tạo điều kiện để người dân trở thành chủ thể của tiến trình xây dựng cộng đồng.

Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối ngoại, đồng thời tăng cường vai trò trung tâm của Hiệp hội, thúc đẩy đối thoại và hợp tác để ứng phó hiệu quả với các thách thức kinh tế và an ninh, kể cả an ninh phi truyền thống.

Cũng tại phiên toàn thể, Thủ tướng Chính phủ đã hoan nghênh phát biểu của Thủ tướng Malaysia với tư cách Chủ tịch ASEAN tại phiên khai mạc, chia sẻ các ý kiến, bày tỏ lo ngại về những hoạt động tồn tại, bồi đắp quy mô lớn ở biển Đông, cũng như những hệ lụy của chúng; đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc tự kiềm chế, không làm phức tạp thêm tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và sớm thông qua COC.

Tối cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và đoàn đại biểu Việt Nam rời Langkawi, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 tại Malaysia.

* Tại cuộc họp báo chiều 27/4 ở thủ đô Kuala Lumpur, Thủ tướng Malaysia Najib Razak đánh giá kết quả phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 26 diễn ra tại thủ đô Kuala Lumpur là rất tích cực. Thủ tướng Najib cho biết tại phiên họp toàn thể, các nhà lãnh đạo đã thảo luận sâu rộng về ba chủ đề chính, đó là việc thành lập Cộng đồng ASEAN, tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, và Quan hệ đối ngoại và định hướng tương lai của ASEAN. Các nhà lãnh đạo cấp cao đến từ 10 nước ASEAN đã nhất trí, thể hiện ước nguyện và quyết tâm cao về việc hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay.

Ông Najib nêu rõ việc hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay sẽ diễn ra trong bối cảnh phát triển tích cực của khu vực và điều này có thể là do sự đóng góp của bốn yếu tố là tăng trưởng kinh tế nổi trội, nhân lực dồi dào, hội nhập khu vực gia tăng và hệ thống hiệp định thương mại tự do ASEAN. Ông cũng nhấn mạnh xây dựng cộng đồng ASEAN lấy "người dân là trung tâm" phải tiếp tục là trọng tâm đặc biệt của ASEAN trong những năm tiếp theo.

Tại phiên họp toàn thể, các lãnh đạo cũng đã ghi nhận báo cáo của Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh về tiến độ thực hiện Lộ trình Cộng đồng ASEAN. ASEAN hiện là điểm tựa trong cấu trúc khu vực - một khu vực sẽ trở thành quan trọng nhất trên thế giới. Tất cả đang công nhận vai trò trung tâm của ASEAN và với điều này, các nhà lãnh đạo yêu cầu Ban Thư ký ASEAN đóng vai trò quan trọng hơn nữa.

Đề cập đến múi giờ chung do Malaysia đề xuất, ông Najib cho hay Malaysia tin rằng có một múi giờ chung sẽ có lợi cho các thị trường ASEAN, hỗ trợ sự phát triển thị trường tài chính ASEAN, tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch kinh doanh..., từ đó củng cố và thúc đẩy hội nhập sâu rộng hơn, các chính phủ ASEAN sẽ có giờ làm việc chung, do đó tăng cường hợp tác liên chính phủ giữa các nước thành viên ASEAN... Tuy nhiên, cho tới thời điểm này, vấn đề vẫn chưa đạt được sự đồng thuận giữa tất cả các nước thành viên ASEAN. Ông Najib khẳng định vấn đề này sẽ được tiếp tục thảo luận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần tới.

Liên quan đến vấn đề biển Đông, Thủ tướng Najib nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp và bất đồng thông qua biện pháp hòa bình, phù hợp với những nguyên tắc được luật pháp quốc tế công nhận, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

Ngoài phiên họp toàn thể, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN 26, các nhà lãnh đạo 10 nước ASEAN cũng đã tham dự cuộc họp Hội đồng liên nghị viện ASEAN, cuộc họp với Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN, với Đại diện thanh niên ASEAN, và với Đại diện các tổ chức xã hội dân sự ASEAN.

BTV (theo TTXVN, Vietnam+)