Đại sứ Việt Nam tại Chile Hà Thị Ngọc Hà vừa gặp các hạ nghị sĩ Jacqueline Peilard Garcia, Claudia Nogueira Fernandez, Roberto Leon Ramírez trong Ủy ban Đối Ngoại Hạ nghị viện Chile để thông báo về tình hình Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.
Đại sứ Hà Thị Ngọc Hà thông báo trong suốt hơn một tháng qua, Việt Nam đã nỗ lực trao đổi, đối thoại với Trung Quốc dưới nhiều hình thức và ở các cấp khác nhau, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các hành vi vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, rút giàn khoan và các tàu hộ tống để hai bên trao đổi ngay các biện pháp ổn định tình hình và kiểm soát các vấn đề trên biển giữa hai nước. Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực và thiện chí của Việt Nam, Trung Quốc không những không dừng lại các hoạt động bất hợp pháp mà còn phản ứng tiêu cực, có những lời lẽ vu cáo, xuyên tạc, đổ lỗi cho Việt Nam. Nghiêm trọng và nguy hiểm hơn, trên thực địa, Trung Quốc đã có hành động leo thang, gia tăng tàu hộ tống các loại, có lúc lên tới 140 tàu, hoạt động bất hợp pháp trên vùng biển của Việt Nam. Các tàu Trung Quốc đã chủ động áp sát, đe dọa, đâm, va, làm hư hại, chìm tàu, gây thương vong cho lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư và ngư dân của Việt Nam.
Đại sứ Hà Thị Ngọc Hà cũng trao thư của Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Trần Văn Hằng cho Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Cộng hòa Chile, ông Aldo Cornejo Gonzalez, về việc Trung Quốc đã đưa và đặt giàn khoan Hải Dương-981 vào hoạt động sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở biển Đông. Các hạ nghị sĩ Chile đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam. Các hạ nghị sĩ đề nghị các bên hết sức kiềm chế, tránh làm cho tình hình tranh chấp trở thành cuộc xung đột vũ trang, đồng thời đề nghị các bên tôn trọng các cam kết của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Đại sứ quán Việt Nam tại Chile cũng đã gửi tới Bộ Ngoại giao Chile, Quốc hội Chile, Đảng Cộng sản Chile, Đảng Xã hội Chile và hơn 100 đại sứ quán, tổng lãnh sự quán, lãnh sự quán và các tổ chức quốc tế đóng tại địa bàn Santiago (Chile) các tài liệu như trả lời phỏng vấn của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với hãng tin Bloomberg (Mỹ) về vụ việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981, Thông cáo báo chí của đồng chí Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia về diễn biến của sự việc (bản tiếng Anh) và Thông cáo báo chí của đồng chí Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh Tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam (bản tiếng Anh).
* Báo chí Úc mới đây đã đăng tải hai bài viết của các nhà nghiên cứu và ngoại giao Trung Quốc với cùng nội dung “Việt Nam không có tuyên bố pháp lý về chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa”. Ngay sau khi các bài viết được đăng, giáo sư Carlyle A. Thayer, chuyên gia nghiên cứu nổi tiếng về biển Đông thuộc Học viện Quốc phòng Úc đã phản hồi tới các tòa soạn, theo đó kịch liệt phản đối quan điểm của hai tác giả xung quanh vấn đề biển Đông và những căng thẳng với Việt Nam trên biển Đông hiện nay.
Về bài viết của Zhao Qinghai - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu hợp tác và an ninh hàng hải, thuộc Viện nghiên cứu quốc tế Trung Quốc, đăng trên tờ The Austrlian Financial Review ngày 11/6, giáo sư Thayer khẳng định đây không phải là bài bình luận có tính chất học thuật khi chỉ nêu lại chính sách của Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Giáo sư Thayer phản đối lập luận của ông Zhan rằng luật pháp quốc tế đứng về phía Trung Quốc vì giàn khoan Hải Dương-981 nằm trong vùng liền kề của Trung Quốc. Theo giáo sư Thayer, việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) cùng một hạm đội tàu chiến và tàu vũ trang vào biển Đông là hoàn toàn vô lý, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. Giáo sư Thayer nhấn mạnh Trung Quốc cũng đang xuyên tạc Công hàm Phạm Văn Đồng năm 1958 và ông Zhao đang tuyên truyền thông tin không đúng sự thật đó. Giáo sư Thayer khuyên Trung Quốc nên phản ứng tích cực với những yêu cầu liên tục của Việt Nam về việc tiến hành đàm phán để giải quyết vấn đề.
Về bài viết của Ma Zhaoxu - Đại sứ Trung Quốc tại Úc, đăng trên tờ The Australian số ra ngày 13/6, giáo sư Thayer cho rằng bài viết gây nhiều tranh cãi. Đại sứ Ma Zhaoxu đã được chọn để tuyên truyền về cuộc khủng hoảng hiện nay xung quanh việc Trung Quốc đặt giàn khoan tại biển Đông. Giáo sư Thayer tiếp tục khẳng định việc Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương-981 tại biển Đông là vi phạm luật pháp quốc tế. Giáo sư nhấn mạnh cam kết của Đại sứ Ma Zhaoxu “hợp tác với Việt Nam” để giải quyết tranh chấp là đáng hoan nghênh, song thực tế tới nay, mọi nỗ lực của Việt Nam để yêu cầu Trung Quốc đối thoại, đàm phán giải quyết tranh chấp đều không nhận được phản hồi tích cực từ Bắc Kinh.
* Dư luận Argentina tiếp tục lên tiếng phản đối Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam tại biển Đông, đồng thời cho rằng phương thức duy nhất để giải quyết bất đồng giữa hai nước là phương thức hòa bình. Trao đổi với phóng viên TTXVN, bà Renée Girardi, giảng viên triết học Trường Đại học tổng hợp Buenos Aires, nêu rõ những bất đồng về chủ quyền biển đảo giữa Việt Nam và Trung Quốc cần phải được giải quyết thông qua con đường hòa bình và ngoại giao. Sau biết bao cuộc đấu tranh giành độc lập, Việt Nam hiểu rõ hơn ai hết giá trị của hòa bình. Bà Girardi hy vọng tất cả các nước có thiện chí, nhất là tại Mỹ Latin, có thể cùng nhau phản đối để buộc Trung Quốc chấm dứt những hành động chà đạp chủ quyền của Việt Nam.
Trong khi đó, nhạc sĩ đồng thời là nghệ sĩ ghita Carlos Irigoyen coi việc Trung Quốc đặt giàn khoan dầu khí Hải Dương-981 sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam là một hành động xâm lược, vi phạm chủ quyền của Việt Nam, một đất nước yêu hòa bình mà ông được chứng kiến trong nhiều lần được mời biểu diễn tại Festival Huế. Ông Irigoyen phản đối việc dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp và cho rằng để xử lý những bất đồng đã có các hiệp ước quốc tế, thí dụ như Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển năm 1982.
Về phần mình, nghệ sĩ piano Gabriel Luna, người cũng có nhiều dịp biểu diễn tại Festival Huế, đồng ý với quan điểm rằng mọi tranh chấp cần phải giải quyết thông qua phương thức hòa bình. Thật đáng tiếc là trong lịch sử của mình Việt Nam đã phải trải qua rất nhiều cuộc chiến tranh và ông tin là người dân Việt Nam và không một dân tộc nào khác trên thế giới lại phải chịu cảnh chiến tranh. Theo ông Luna, trước hành động bất công như vậy của Trung Quốc, các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc phải hành động. Ông cũng cho rằng vụ tranh chấp có thể được đưa ra Tòa án công lý quốc tế tại La Hague giải quyết. Ông Luna cho biết sẽ tuyên truyền tại nước mình, nói cho bạn bè biết về sự vi phạm của Trung Quốc và cách xử sự của Việt Nam, kể cho họ biết dân tộc Việt Nam khát vọng hòa bình như thế nào.
Bà Renee Girardi cùng các ông Carlos Irigoyen và Gabriel Luna tham gia cuộc gặp mặt các thành viên Viện văn hóa Argentina-Việt Nam (ICAV) do Đại sứ quán Việt Nam tổ chức, trong đó đại sứ Nguyễn Đình Thao đã cập nhật cho bạn bè Argentina về tình hình biển Đông và những hành động sai trái của Trung Quốc tại đây.
Trước đó, Chủ tịch ICAV Poldi Sosa đã gửi bức điện tới Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Vũ Xuân Hồng nhằm chia sẻ với nhân dân Việt Nam mối quan ngại lớn trước việc Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương-981 sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển (UNCLOS) mà Bắc Kinh đã ký thông qua. Bức điện chỉ rõ hành động của Trung Quốc đã vấp phải sự phản đối và lên án của những ai đang đấu tranh vì hòa bình và sự tôn trọng tuyệt đối chủ quyền của tất cả các nước, không phân biệt tiềm lực kinh tế và quân sự hùng hậu hay bé nhỏ. Bức điện bày tỏ tình đoàn kết đối với nhân dân Việt Nam trước những gây hấn của Trung Quốc tại biển Đông, đồng thời hy vọng những bất đồng giữa hai nước này về chủ quyền biển đảo được giải quyết thông qua các biện pháp hòa bình, ngoại giao và sự tôn trọng lẫn nhau.
* Hãng Kyodo đưa tin ngày 16/6, Chỉ huy Lực lượng tác chiến của Hạm đội 7 thuộc Hải quân Mỹ, Chuẩn đô đốc Mark Montgomery nói rằng các tranh chấp lãnh hải trên biển Đông nên được giải quyết bằng con đường ngoại giao rõ ràng giữa các nước liên quan cũng như theo quy định của luật pháp do tòa án thế giới phân định. Phát biểu về tranh chấp lãnh hải giữa Trung Quốc, Việt Nam về 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, ông Montgomery cho biết: "Những gì đang xảy ra trên Biển Đông không đóng góp cho môi trường an toàn và ổn định ở đó, vì vậy chúng tôi khuyến khích các giải pháp ngoại giao cho những vấn đề này".
Chuẩn đô đốc Mark Montgomery nhấn mạnh: "Chúng tôi cho rằng cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề này là thông qua luật pháp, Tòa án Quốc tế về Luật Biển và sự minh bạch của tất cả những nước liên quan".
BTV (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
